روشنک آسترکی- تعطیلات نوروز در ایران، به عنوان یکی از بهترین فرصتهای سفر و گردشگری برای ایرانیان در حالی از راه میرسد که گردشگری در ایران با مشکلات جدی روبرو است.
بنا به نظر کارشناسان این حوزه، نه تنها گردشگران خارجی با وجود موانعی چون ویزا، عدم امکان برداشت پول از حسابهای بینالمللی، حجاب اجباری برای بانوان و همچنین نبود مراکز تفریحی مناسب برای سفر به ایران بیمیلی نشان میدهند بلکه حتی گردشگران داخلی نیز برای سفر به نقاط مختلف ایران با مشکلات مختلفی روبرو هستند.
این مشکلات از ترافیکهای سنگین و نبود جادههای استاندارد تا عدم وجود فضاهایی با قیمت مناسب برای اسکان مسافران تا نبود راهنمای سفر کارآزموده را شامل میشود.
در این میان بسیاری از فعالان حوزه گردشگری حلقه مفقوده توسعه این صنعت را نبود سرمایهگذاری مناسب در این بخش ارزیابی میکنند.
این در حالیست که سرمایهگذاران نیز با توجه به اینکه دولت هیچ آمار دقیقی از تعداد گردشگران داخلی و خارجی ندارد و همچنین برنامه حمایتی خاصی از سرمایهگذاران این حوزه در نظر نگرفته، ریسک سرمایهگذاری در این حوزه را نمیپذیرند.
یکی دیگر از مشکلاتی که در حوزه گردشگری در ایران وجود دارد بحث مشکلات جادهای و همچنین حمل و نقل است. بنا بر
گزارشها، راههای ایران به عنوان زیرساخت مهم گردشگری با استانداردهای جهانی فاصله بسیار دارد و رفت و آمد در این جادهها با خطرات جدی همراه است. امنیت یکی از مهمترین شاخصهای توسعه گردشگری است اما جادههای ایران از نظر کیفیت ساخت و عریض بودن مناسب نیست و تلفات جانی در این جادهها که سالانه حداقل به حدود ۲۰ هزار نفر میرسد نمیتواند امنیت خاطر مسافران را جلب کند.
نبود استراحتگاه و سرویسهای بهداشتی مناسب در جادهها نیز یکی دیگر از مشکلات گردشگران و جهانگردان است. این در حالیست که جابهجایی مسافر از طریق حمل و نقل جادهای حدود ۹۰ درصد از کل جابهجاییها را تشکیل میدهد.
از سوی دیگر با آنکه تنها ۴ درصد از مسافران نوروزی با هواپیما جابهجا میشوند اما همین تعداد نیز برای تهیه بلیط هواپیما با مشکلاتی عدیده روبرو هستند. هر ساله پیشفروش بلیطهای نوروزی از نیمه بهمن ماه آغاز میشود و از همان نخستین روز بازار سیاه بر فروش این بلیطها حاکم شده و مسافران معمولا بلیط مورد نیاز خود را با قیمتهای بالاتر از قیمت معمولی آن هم با سختی فراوان تهیه میکنند.
هتل و هتل سازی ضرورت دیگر توسعه صنعت گردشگری در ایران است که هنوز از نظر کمی و کیفی با مشکل روبرو است. شمار هتلهای ایران پاسخگوی نیازهای صنعت گردشگری کشور نیست و استاندارد نبودن هتلها نیز بر مشکلات این صنعت افزوده است. از سوی دیگر هزینه اقامت در هتلها گاه خارج از توان درآمد بسیاری از مردم است. به گفته مسعود سلطانیفر، رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، هتلها و هتل- آپارتمانهای کشور چیزی در حدود ۱۰ درصد مسافران نوروزی را جواب میدهند.
در سالهای گذشته مردم، اسکان در چادرهای مسافرتی را به عنوان راه حلی جهت کاهش هزینه سفر در نظر گرفته بودند اما ممنوع شدن بر پا کردن این چادرها در بسیاری از مناطق و همچنین نبود سرویسهای بهداشتی و همچنین فروشگاههایی برای تأمین نیازمندیهای روزانه سبب شد که استفاده از چادرهای مسافرتی نیز برای مردم دردسرآفرین شود.
یکی دیگر از مشکلاتی که بر اثر بیتدبیری مسئولان در صنعت گردشگری ایران موثر بوده، توزیع نامتوازن گردشگر است. بدین معنا که مقصد سفرهای داخلی اکثر ایرانیان به چند شهر زیارتی، جزیره کیش، منطقه شمال و دو سه کلانشهر خلاصه میشود؛ در حالی که سراسر کشور پر از انواع جاذبههای توریستی طبیعی و تاریخی است.
در پایان باید این نکته را نیز یادآور شد که با اینکه ایران از نظر تنوع اقلیمی، فرهنگی و تاریخی، و وجود آثار باستانی و جاذبههای طبیعی و دیدنی جزو کشورهای نادر است، و از این نظر یکی از ده کشور و یا حتی به روایتی، یکی از پنج کشور اول جهان است، اما از نظر صنعت توریسم و گردشگری، در میان ۱۵۰ کشور عضو سازمان جهانی توریسم WTO در مقام هفتاد و پنجم قرار دارد. این در حالیست که دولت حجتالاسلام حسن روحانی گردشگری را یکی از محورهایی معرفی کرده که گویا برای رونق آن برنامههای زیادی دارد. حتی چیزی از روی کار آمدن حسن روحانی نگذشته بود که رسانههای حامی دولت یازدهم شروع به تبلیغ در مورد افزایش تعداد گردشگران خارجی و رونق صنعت گردشگری در ایران کردند اما تا کنون که نزدیک به دو سال از عمر این دولت میگذرد، تا کنون هیچ گشایشی در زمینه توریسم و گردشگری حاصل نشده است.