استان آذربایجان و خوزستان دو استانی هستند که از لحاظ آثار باستانی بسیارغنی و پتانسیل بالایی برای جذب گردشگر دارند و به تازگی شمار بسیاری از این آثار در فهرست جهانی یونسکو ثبت شده است.
ثبت آثارباستانی در فهرست جهانی یونسکو به شناخته شدن رازهای کهن باستان ایران در دنیا کمک می کند به طوری که اخیرا تلاش های ارزشمندی از طرف کارشناسان باستان شناسی و سازمان میراث فرهنگی ایران در همین زمینه صورت گرفته است.
کشف گورهای ۷۰۰۰ ساله در محوطه باستان‌شناسی تل چگا سفلی از نمونه‌هایی است که به حفظ این میراث با ارزش فرهنگی کمک خواهد کرد. این محوطه که یکی از وسیع‌ترین محوطه‌های پیش‌تاریخی خوزستان است در نیم قرن اخیر همواره در خطر تعرض قرار گرفته است.
به گزارش خبر آنلاین عباس مقدم سرپرست هیات باستان‌شناسی تل چگا سفلی در این زمینه گفت، این گورستان‌ها که برخی از آنها بر مبنای تغییرات سطحی نمایان شده بودند، شواهدی اراﯬ کرده‌اند که نشان می‌دهد تاریخی برابر با اواخر هزاره پنجم پیش از میلاد دارند.
تل‌چگا سفلی در دهه ١٩٧٠ میلادی توسط هیأتی به سرپرستی هانس نیسن، از مؤسسه شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو، شناسایی شد. بعد‌ها، رینهارد دیتمن، به تفصیل به الگوهای زیستگاهی دشت‌های بهبهان و زهره پرداخت. در الگوهای زیستگاهی‌ای که دیتمن ارائه کرده است، از تل‌چگا سفلی به‌عنوان یکی از کانون‌های مهم زیستگاهی در اواخر هزاره پنجم پیش از میلاد نام برده شده است.
در سال ١٣٨٨ شمسی، کامیار عبدی در یک برنامه بررسی و شناسایی آثار شهرستان بهبهان، از آثاری که دیتمن شناسایی کرده بود، بازدید کرد و پس از آن متعاقبا، به همت زنده‌یاد گنجی، تل‌چگا سفلی درسال ١٣٨٨ به شماره ٢٨٨٢٢، در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
در همین زمینه استان آذربایجان شرقی نیز تا پایان سال ۹۲، تعداد هزار و ۷۱۱ اثر خود را در فهرست آثار ملی به ثبت رسانده است، استانی که از نظر تعداد آثار ثبت شده در سطح کشور، رتبه ۴ را دارد.
اما تفاوت فاحشی بین آمار و ارقام آثار ثبت شده وجود دارد به طوری که مدیر کل میراث فرهنگی و گردشگری این استان تعداد آثار ثبتی خود را ۱۱۱۶ اثر اعلام می‌کند! یعنی یک تفاوت فاحش در اعلام ارقام و کاهش ۵۹۵ اثر تاریخی، آثاری که به نظر می‌رسد در سطح استان دیده نشده‌اند یا اصلا شاید تخریب شده باشند.
به گزارش ایسنا، فرزین حق‌پرست، تعداد آثار ثبت شده این استان را «تا کنون هزار و ۱۵۶ اثر در حوزه میراث غیرمنقول، ناملموس و طبیعی» می‌داند.
این در حالیست که محمد سپنجی، از کارشناسان سابق دفتر ثبت و حریم آثار تاریخی که همه اطلاعات تاریخی متعلق به استان‌های کشور تا سال ۹۲ را گردآوری کرده است، به آمار ارائه شده توسط مدیر این اداره کل اعتراض می‌کند و می‌گوید: اطلاع کافی نداشتن درباره تعداد آثار تاریخی در یک استان روی میزان درخواست اعتبار، نیروی کار و برنامه‌هایی که باید برای آینده هر یک از آثار تاریخی پیش‌بینی شود، بستگی دارد. این در حالیست که به نظر می‌رسد مدیر استان آذربایجان شرقی حدود ۶۰۰ اثر را نادیده گرفته است.
وی با اشاره به اینکه آذربایجان شرقی تا پایان سال ۹۲، یک هزار و ۷۱۱ اثر را در فهرست آثار ملی به ثبت رسانده و از این تعداد فقط ۴۳ اثر تعیین حریم شده‌اند، اظهار می‌کند: این استان به دلیل داشتن آثاری مانند «مسجد جامع تبریز»، «مسجد کبود»، «گنبد کبود»، «خرابه‌های ارگ علیشاه»، «گنبد سرخ» و «پل دختر»، حدود ۱۰ اثر ارزشمند خود را در سال ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رساند.
به گزارش روزنامه شرق سیدمحمد بهشتی رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی ایران نیز چندی پیش گفت، با افزوده شدن دو اثر تاریخی ـ فرهنگی «شوش» و «میمند»، به فهرست جهانی تعداد آثار ایران در فهرست میراث جهانی به ١٩ اثر رسیده است و رتبه ایران در جهان به پله هشتم ارتقا یافته و از کشورهای کهنی مانند یونان و کشور ثروتمندی مانند آمریکا و کشوری توریستی مانند ترکیه پیشی گرفته است. این موضوع خودبه خود از سهم آشکار ایران در میراث جهانی حکایت می‌کند، اما باید توجه کرد که اگر محدودیت‌های مدیریتی کمیته میراث جهانی نبود ما به اندازه تمام نمونه‌های ثبت شده کنونی در آن فهرست، آثاری فاخر و با ارزش برای عرضه داشتیم.
وی با اشاره به معرفی آثار فاخر ایران به جهان افزود، آثار ارزشمند میراث بشری باید شناخته و ثبت و ضبط شود. بدین ترتیب هر کشوری که در این فهرست اثری را ثبت می‌کند، شاخصه‌ای جهان‌شمول و همه فهم برای آشکارکردن سهمِ آورده‌های تاریخی و طبیعی سرزمین خود در میراث جهانی در دست خواهد داشت. به طور طبیعی هرچه تعداد آثار بیشتر و کیفیت آنها درخشان‌تر باشد، موقعیت بهتری برای آن کشور جهت معرفی و تبلیغ خود از بُعد فرهنگی و فاخر فراهم می‌شود.
باید دید آیا بالاخره روزی خواهد رسید که مسولان گردشگری و میراث فرهنگی از این فرصت و پتانسیل ارزشمند میراث فرهنگی ایران جهت جذب گردشگران و توریسم خارجی به کشور استفاده کنند؟
