نه تنها در کنگره آمریکا و افکار عمومی این کشور مرز بین مخالفت و موافقت با «برجام» شناور شده است و قانونگذاران این کشور صرف نظر از تعلق حزبی خویش به اظهار نظر در این باره میپردازند، در ایران نیز مخالفان و موافق «برنامه جامع اقدام مشترک» در مجلس شورای اسلامی و پیرامون «رهبر» و بیت او سیّال شدهاند.
با این تفاوت که بدون آنکه به نظرسنجیهای آزاد و علمی در ایران دسترسی باشد، میتوان مدعی شد که افکار عمومی ایران به طور کلی با توافق هستهای که به مهار بلندپروازیهای رژیم ایران بیانجامد و شرایط اقتصادی و اجتماعی ایران را از انزوای جهانی به در آورد، موافق است و حتی به آن امید بسته است. در عوض، پس از سخنان اخیر علی خامنهای رهبر سیاسی و مذهبی جمهوری اسلامی در هفته گذشته درباره ادامه دشمنی با غرب و حمایت قاطع از «متحدان» خود در منطقه، کفه مخالفت افکار عمومی با توافق اتمی در کشورهای غربی سنگینتر شد.
اما موافقت یا مخالفت با «توافق اتمی» نباید مانع توجه به پیامدهای انجام یا عدم انجام توافق شود.
خود «برجام» پیامد شکست برنامه اتمی رژیم ایران است. انجام توافق اتمی به شکلی که بتواند جمهوری اسلامی و برنامه اتمیاش را مهار کند به سود ایران است. در این صورت میتوان امید داشت که این توافق، دستاوردهای اجتماعی و اقتصادی برای کشور داشته باشد یعنی همان که خامنهای در سخنان روز دوشنبه خود (۲۶ مرداد) از آن ابراز نگرانی کرده است. اما مفادی از «برجام» که ایران را زیر نظارت کشورهایی قرار داده که اصولا چنین حقی را ندارند، یک شکست بزرگ برای حاکمیت ملی ایران است. جمهوری اسلامی «حاکمیت ملی» را چه در سیاست داخلی و چه در سیاست خارجی، بیاعتبار و به سکه یک پول تبدیل کرده است.
در عین حال، توافق اتمی به خودی خود نمیتواند به ابزاری برای تأمین صلح تبدیل شود زیرا از یک سو در صورت عدم پایبندی رژیم ایران به مفاد این توافق، شرایط میتواند به موقعیت تحریم و جنگ باز گردد. و از سوی دیگر، با وجود پایبندی جمهوری اسلامی به «برجام»، ممکن است کشورهای منطقه در اتحادهای نوظهور (مثلا اسراییل و عربستان) در مخالفت با این توافق، دست به تحرکات جنگافروزانه بزنند.
به این ترتیب کاهش شرایط بغرنجی که زمامداران جمهوری اسلامی به کشور تحمیل کردهاند به صِرفِ «موافقت» و یا «مخالفت» با توافق اتمی، انکار این شرایط است آن هم در حالی که سایه جنگ با توجه به ظرفیتهای جنگافروزانه جمهوری اسلامی در منطقه و همچنین شرایط متغیر و متحول منطقه، چه با توافق اتمی و چه بدون توافق اتمی، از سر ایران کم نمیشود.