باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا، در حاشیه ملاقات در شهر‌هانوور آلمان با آنگلا مرکل، صدراعظم آن کشور، و دیوید کامرون و ماتئو رنزی، نخست وزیران بریتانیا و ایتالیا، و همتای فرانسویش فرانسوا اولاند، اعلام کرد که به زودی ۲۵۰ نفر از نیروهای زبده ارتش آمریکا را روانه سوریه خواهد ساخت.
در حال حاضر شمار مستشاران نظامی آمریکا در این کشور عربی ۵۰ نیروی ویژه را در بر می‌گیرد. باراک اوباما البته بلافاصله افزود که این نیروها اگرچه قابلیت شرکت در حملات تهاجمی را دارند، ولی برای آموزش نیروهای متحد آمریکا در سوریه به این کشور اعزام می‌شوند. این تصمیم آمریکا به نوعی می‌تواند پاسخ ابه اعزام تکاوران ارتش جمهوری اسلامی به سوریه باشد، اگرچه برخی معتقدند که افزایش حضور نظامی‌آمریکا در سوریه را باید واکنش به حضور نیروهای ویژه روسیه دانست. در هر صورت، نیروهای آمریکائی در سوریه تنها داعشی‌ها و یا نظامیان حامی رژیم بشار اسد را در مقابل نخواهند داشت. «مستشاران» روس و ایرانی نیز در این جنگ از مدت‌ها قبل و در جبهه مقابل نیروهای تحت حمایت آمریکا حضور دارند.
همزمان با خبر اعزام نیروهای جدید آمریکائی به سوریه برای آموزش نظامیان و شبه نظامیان مخالف رژیم بشار اسد، خبر می‌رسد که مشکلات حکومت اسلامی یا داعش در دو کشور عراق و سوریه رو به افزایش است. در ماه‌های اخیر حکومت اسلامی مجبور به عقب‌نشینی از شهر مهمی چون پالمیرا در سوریه شده است و در عراق نیز پیشمرگه‌های کرد هواداران البغدادی را در چندین نقطه مجبور به عقب‌نشینی کرده‌اند. مشکلات اصلی حکومت اسلامی ولی تنها از دست دادن برخی از مناطقی که اشغال کرده بود نیست. سرچشمه مشکلاتی که باعث تضعیف قدرت نظامی داعش شده‌اند، بحران مالی حکومت اسلامی است. منبع درآمد اصلی حکومت اسلامی استخراج و فروش نفت است. با کاهش بهای نفت، در کنار مشکلات دیگری که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد، حکومت اسلامی با مشکل بودجه مواجه است.
درآمد حکومت اسلامی در ماه‌های اخیر، بر مبنای پژوهش‌های تحلیلگران نهاد مشورتی «آی اچ اس» در سه ماه اول سال جاری به مقدار ۳۰ درصد کاهش یافته است. اگر در سال گذشته میلادی ماهانه ۸۰ میلیون دلار به خزانه حکومت اسلامی وارد می‌شد، این مبلغ در ماه‌های گذشته به ۵۶ میلیون دلار کاهش یافته است. این کاهش، بنا بر آنچه لودویکو کارلینو، پژوهشگر ایتالیائی «آی اچ اس»، به کیهان لندن می‌گوید نتیجه مستقیم کاهش بهای نفت در بازارهای بین‌المللی است. عقب‌نشینی داعش از برخی مناطق نفت‌خیز درعراق، استخراج نفت در حکومت اسلامی را از ۳۳ هزار بشکه در روز به ۲۱ هزار کاهش داده است.
کاهش بهای نفت ولی تنها دلیل مشکلات مالی حکومت اسلامی نیست. بخشی دیگر از درآمد حکومت اسلامی دریافت نوعی باج، که آنها مالیات می‌نامند، از کامیون‌هائی است که به سوریه وارد می‌شوند و یا قصد خروج از این کشور را به سمت ترکیه و عراق دارند. کارلینو می‌گوید هر کامیون برای عبور از مناطقی که تحت کنترل داعش قرار دارند باید بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ دلار باج بپردازد. با عقب‌نشینی داعش از برخی نقاط مرزی در سوریه که امروز توسط رزمندگان کرد کنترل می‌شوند، این درآمد نیز کاهش یافته است. اگر فروش نفت ۴۳ درصد بودجه حکومت اسلامی را تامین می‌کرد، ۲۲ درصد دیگر از طریق مالیات بر ورود و خروج کامیون‌های تجاری بود. این مبلغ هم بر مبنای گزارش «آی اچ اس» به مقدار ۵۰ درصد کاهش یافته است.
بدون پول، جنگ برای حکومت اسلامی منتفی است
داعش با مشکل دیگری هم روبروست. از ابتدای سال جاری میلادی کارمندان دولت عراق در شهر موصل دیگر حقوقی از بغداد دریافت نمی‌کنند و حکومت اسلامی برای جلوگیری از شورش‌های اقتصادی مجبور است حداقل زندگی این افراد را تامین کند. از جمله دیگر درآمدهای داعش که کاهش یافته‌اند، دریافت پول‌های کلان از دولت‌های غربی در قبال آزاد ساختن شهروندان این کشورهاست که در مناطق تحت کنترل داعش به گروگان گرفته می‌شدند. به عنوان مثال دولت ایتالیا برای آزادی دو امدادگر که در شهر حلب گروگان گرفته شده بودند ۱۱ میلیون دلار به حکومت اسلامی پرداخت کرد. دیگر دولت‌های اروپائی و ژاپن هم برای آزاد ساختن گروگان‌های خود مبالغ مشابهی را به صندوق داعش واریز کرده‌اند.
بحران مالی حکومت اسلامی را مجبور ساخت که حقوق ماهیانه جنگجویانش را به مقدار ۵۰ درصد کاهش دهد. از ابتدای ماه فوریه جنگجویان داعش به طور متوسط حدود ۳۵۰ دلار در ماه دریافت می‌کنند. البته این مبلغ برای تمامی‌جنگجویان داعشی یکسان نیست و به شمار همسران و فرزندان آنها نیز بستگی دارد. بمباران چند مرکز اداری داعش در عراق از سوی جنگنده‌های ائتلاف جهانی هم بخشی از ثروت حکومت اسلامی را خاکستر کرد. حدس زده می‌شود که در پیامد بمباران چند ساختمان در شهر موصل مبلغی حدود ۸۰۰ میلیون دلار پول نقد از بین رفته باشد.
برای مقابله با این بحران اقتصادی، داعش تدابیری هم علاوه بر کاهش مزد بگیرانش اتخاذ کرده است. به عنوان مثال برخی از به اصطلاح جرایمی که قبلا مجازات آنها شلاق در ملاء عام بود را امروز می‌توان با پرداخت جریمه حل و فصل کرد. مثلا جریمه حضور در خیابان بدون جوراب که جریمه آن ۲۵ ضربه شلاق بود را امروز می‌توان با پرداخت مبلغی برابر با ۲۵ دلار بازخرید کرد. همزمان مالیاتی که مغازه داران و صاحبان صنایع در مناطق تحت کنترل حکومت اسلامی باید بپردازند نیز بطور متوسط به مقدار ۲۰ درصد افزایش یافته است.
هیچ کدام از این تدابیر ولی نتوانستند جلوی ریزش جنگجویان عمرالبغدادی را متوقف کنند. نه تنها شمار کسانی که به نام البغدادی سر می‌برند کاهش یافته است، بلکه نیروهای جدیدی هم که در گذشته با ریتم دوهزار نفر در ماه در سوریه و عراق به داعش می‌پیوستند نیز به مقدار ۹۰ درصد کاهش یافته است. در ماه‌های ژانوبه و فوریه حدس زده می‌شود که در مجموع بیش از ۴۰۰ نفر برای پیوستن به داعش به عراق و سوریه سفر نکرده باشند. البته بر دلایل این کاهش، علاوه بر بحران اقتصادی در حکومت اسلامی، می‌بایست کنترل شدید‌تر مرزها، به ویژه همکاری فعالتر ترکیه را نیز افزود. در هر صورت بر مبنای اطلاعاتی که مرکز مبارزه با تروریسم دانشگاه نظامی «وست پوینت» آمریکا منتشر ساخته است، داعشی‌های غیربومی، یعنی غیر سوری و غیر عراقی، در حال حاضر حدود ۳۰ هزار نفر هستند که از یک صد کشور برای پیوستن به حکومت اسلامی راهی خاورمیانه شده‌اند.
