خیلی‌ها در ایران امیدوار بودند که توافق هسته‌ای به سرعت سرمایه‌ها و فرصت‌های تازه‌ای را برای جمعیت جوان ایران به ارمغان بیاورد٬ امیدهایی که دارد به مرور رنگ می‌بازد. فضای تیره کسب و کار در ایران و بی‌ثباتی سیاسی در ایالات متحده آمریکا دو علتی هستند که در بیشتر موارد به آنها اشاره می‌شود.
خبرگزاری رویترز در گزارشی به موانع موجود در این زمینه پرداخته که چرا با وجود رفت‌وآمدهای هیات‌های تجاری کشورهای اروپایی به ایران، بهره چندانی در عمل نصیب ایران نشده است.
هتل‌های تهران این روزها پر از تاجرانی است که مشتاق سهمی از بازار بزرگ در حال ظهور ایران هستند. با وجود این اما سرمایه‌گذاران بزرگ خارجی به این نتیجه رسیده‌اند که لغو تحریم‌های هسته‌ای ایران در قبال محدود کردن برنامه هسته‌ای تنها بخشی از ماجراست.
در راه تسهیل مسیر تجارت با غرب موانع زیادی وجود دارد از جمله مقاومت تندروها و کسانی که نگران هستند گشودن درهای ایران به روی غرب منافع تثبیت شده آنها را تهدید کند و همچنین نگرانی سرمایه‌گذاران خارجی از سقوط در دامان تحریم‌های باقی‌مانده آمریکا علیه ایران.
تحریم‌های آمریکا از جمله شامل ممنوعیت استفاده از سیستم مالی این کشور در نقل و انتقال پول با ایران و تحریم‌های آن علیه اشخاص حقیقی و حقوقی حمایت‌کننده از تروریسم است.
گره‌های مرتبط به سپاه پاسداران
مدیران کمپانی‌های خارجی می‌گویند وقتی شرکت‌های ایرانی را برای برقراری روابط تجاری مورد بررسی و کند و کاو قرار می‌دهند در بیشتر مواقع به سپاه پاسداران می‌رسند.
کلود بیگل مدیر شرکت زیرساختی و تدارکاتی سیمبیو سوئیس می‌گوید که او در بررسی زمینه همکاری احتمالی با یک شرکت فعال در پروژه اکتشافی متوجه حضور سپاه در آن شرکت شده است.
بیگل می‌گوید: «زمانی که شما ساختار سهامداران را در رده‌های دوم و سوم بررسی می‌کنید متوجه نام‌هایی می‌شوید که در فهرست تحریم‌های آمریکا قرار دارند».
مدیر شرکت سیمبیو سوئیس می‌گوید که سپاه در بسیار از شرکت‌های موفق ایرانی حضور دارد.
او اضافه می‌کند: «همکاری با چنین نهادهایی بسیار دشوار خواهد بود مگر آنکه آنها حاضر به تغییر ساختار هیات مدیره خود شوند».
مشکل اصلی شرکت‌های خارجی در این زمینه این است که حتی تماس غیر عمدی با شرکت‌های تحت تحریم آمریکا نیز می‌تواند مجازات‌های سنگینی به دنبال داشته باشد و آنها را از بازار مالی آمریکا خارج کند؛ مساله‌ای که مانعی جدی برای هر کسب و کار تجاری با ایران است.
الکساندر گورجینیا که همراه با دومین هیات تجاری آلمان به ایران سفر کرده است می‌گوید «مهمترین مشکل٬ بانک‌ها هستند».
به گفته او «در حالی که تاجران و بانک‌ها ممکن است اجازه دولت آلمان را برای تجارت با ایران داشته باشند دفتر کنترل سرمایه‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا این مسئولیت را به عهده آنها گذاشته است تا تشخیص دهند شرکت طرف قرارداد احتمالی٬ تحت تحریم آمریکا هست یا خیر».
این تاجر آلمانی با اعتراض می‌گوید که شرکت‌های اروپایی احساس می‌کنند آمریکا می‌خواهد در تجارت ایران و اروپا محدودیت ایجاد کند.
نکته‌ای که الکساندر گورجینیا به آن اشاره می‌کند تصور بسیاری از تاجران غربی است و فرض آنها این است که همتایان چینی و روسی آنها با محدودیت‌های کمتری از سوی آمریکا برای ورود به بازار ایران مواجه هستند.
نگرانی بانک‌ها
یک مدیر اجرایی چینی که نماینده یک شرکت نفت و گاز است و بارها به ایران سفر کرده است می‌گوید شرکت‌های ایرانی که مایل به خرید تجهیزات حفاری هستند پولی برای پرداخت ندارند و از فروشندگان می‌خواهند که برای آنها وام بانکی بگیرند.
درخواستی که به گفته این مدیر چینی٬ غیرممکن است چرا که بانک‌های خارجی جرات کار با ایران را ندارند و این ترس به گفته او تا زمانی که بانک‌های بزرگ شروع به کار با ایران نکرده‌اند وجود دارد.
دشمنی
علاوه بر موارد گفته شده موانع دیگری هم البته وجود دارد. سپاه پاسداران و گروه خواص که از تندروهای داخل حکومت تشکیل شده و اطراف آیت‌الله خامنه‌ای را گرفته‌اند٬ دشمن ورود غرب به بازار ایران هستند.
به نوشته رویترز و به نقل از سعید لیلاز اقتصاددان نزدیک به حسن روحانی رییس‌جمهوری اسلامی ایران، باید برای فراهم کردن فضا برای تجارت شرکت‌های خارجی با ایران٬ رهبر٬ سپاه و سیستم قضایی همکاری کنند.
لیلاز اضافه می‌کند: «اینها عوامل مهمی در جذب سرمایه‌گذاری خارجی هستند و حمایت پارلمان به تنهایی کافی نیست».
این اقتصاددان می‌گوید: «به همین دلیل است که من چندان خوشبین نیستم».
