احمد رافت – کمیته بین‌المللی پارالمپیک یا بازی‌های ورزشکاران معلول اعلام کرد ورزشکاران روس حق شرکت در این باز‌ی‌ها را ندارند. علت این تصمیم دوپینگ برنامه‌ریزی شده بود. ریو میزبان پارالمپیک از ۷ تا ۱۸ سپتامبر آینده خواهد بود. البته کمبته پارالمپیک روسیه تا ۱۸ ماه جاری میلادی فرصت دارد علیه این تصمیم کمیته بین‌المللی به دادگاه میان‌جیگری ورزشی شکایت کند و خواهان بازنگری در این تصمبم شود. در بازی‌های المپیکی که این روزها در ریو برگزار می‌شوند نیز ۱۱۸ ورزشکار از کاروان ۳۸۹ نفری روسیه به اتهام دوپینگ حق حضور و رقابت نیافتند.
در گذشته ورزشکاران به صورت منفرد به اتهام دوپینگ برای مدتی و یا همیشه از حضور در مسابقات بین‌المللی محروم می‌شدند. در بازی‌های المپیک و پارالمپیک امسال اما ورزشکاران به صورت جمعی محروم شدند٬ چرا که بر مبنای گزارشی که با نام مک‌لارن شهرت یافته است کل سیستم ورزشی روسیه متهم به دوپینگ با استفاده از مواد انرژی‌زا و عضله‌سازی است؛ داروهایی که در فهرست داروهای ممنوع آژانس بین‌المللی ضد دوپینگ WADA قرار دارند.
در گزارش مک‌لارن اشاره شده است که «متاسفانه در روسیه برخی از ورزشکاران نیستند که قانون‌شکنی می‌کنند، بلکه این سیستم ورزشی این کشور است که قوانین بین‌المللی و حقوق ورزشکاران را نادیده می‌گیرد.
دوپینگ چیست؟
دوپینگ به معنای استفاده از مواد متعلق به گروه داروهای ممنوع و یا استفاده از روش‌های گوناگون غیرمجازی است. خوان آنتونیو سامارانش٬ رییس سابق کمیته بین‌المللی المپیک گقته است: «دوپینگ نوعی تقلب است که می‌تواند منجر به مرگ ورزشکار بشود ولی بدون‌شک ورزش را به انحطاط اخلاقی خواهد کشاند».
واژه دوپینگ به روایتی از زبان آفریقای جنوبی مشتق شده است و اشاره به یک نوشیدنی الکلی باستانی به نام «دپ» دارد که به عنوان محرک در مراسم رقص‌های آئینی استفاده می‌شد.
روایت دیگر این است که این واژه مشتق از کلمه هلندی «دوپس» است. «دوپس» به ظاهر نام معجونی بود که راهزنان از آن برای بی‌هوش کردن قربانیانشان قبل از دزدین دارائی‌های آنها استفاده می‌کردند.
در قرن نوزدهم معجون دیگری به نام «دپ» با استفاده از تریاک و دیگر مواد مخدر ساخته و قبل از مسابقات اسب‌دوانی به خورد اسب‌ها داده می‌شد.
دوپینگ در ورزش
مورخان معتقدند که از زمان المپیای باستان که در یونان برگزار می‌شد ورزشکاران با نوشیدن عصاره گیاهانی که در آن زمان مرسوم بود تلاش می‌کردند علاوه بر افزایش حجم عضلات، در مقابل درد واکنش کمتری از خود نشان دهند و از نظر تنفسی نیز در حالت بهتری قرار بگیرند.
در المپیک مدرن اولین قربانی دوپینگ دوچرخه‌سوار سوئدی- دانمارکی به نام کنود انه‌مارک جنسن بود که در سال ۱۹۶۰در بازی‌هائی که در شهر رم برگزار شد جان خود را در پی استفاده از موارد انرژی‌زا از دست داد.
یکی از معروف‌ترین پرونده‌های دوپینگ در بازی‌های المپیک با نام دونده معروف آمریکائی بن جانسون گره خورده است. او در المپیک سئول در سال ۱۹۸۸ به دلیل دوپینگ مدال‌هایش را از دست داد و از جهان ورزش کنار گذاشته شد.
دیگو مارادونا، فوتبالیست مشهور آرژانتینی نیز در جام جهانی ۱۹۹۴ که در آمریکا برگزار شد متهم به استفاده از داروهای ممنوع و از ادامه بازی با تیم ملی کشورش محروم شد. کمیته بین‌المللی مبارزه با دوپینگ در سال ۲۰۰۰ تشکیل شد و در سال‌های بعد هم در کد اخلاقی ورزشکاران٬ عدم استفاده از داروهای محرک، انرژی‌زا و آنابولیزان گنجانده شد و کد معروف ضد دوپینگ به تصویب بیشتر نهاد‌های بین‌المللی ورزشی رسید.
مواد ممنوع
موادی که استفاده از آنها برای ورزشکارانی که در مسابقات بین‌المللی شرکت می‌کنند مجاز نیست را می‌توان به پنج دسته تقسیم کرد:
۱ – داروهای محرک سیستم عصبی مرکزی مانند آمفتامین، کوکائین، افدرین، پسودو افدرین و فلیل پروپانولامین.
۲ – داروهای مخدر چون هروئین، مورفین و متادون.
۳- استروئیدهای آنابولیک نظیر ناندرولون، تستوسترون، اکسی متولون و استانوزولول.
۴ – داروهای ادرارآور مثل فوروسماید، تیازید و اسپیرونالاکتون.
۵- هورمون‌های پپتیدی و گلیکوپروتئینی.
البته بسیاری از داروهای معمولی که حتی به نسخه پزشک برای تهیه آنها نیازی نیست مثل شربت‌های سرفه یا قرص‌های ضد سرماخوردگی هم می‌توانند موادی داشته باشند که از نظر قوانین بین‌المللی دوپینگ به حساب می‌آیند.
برای ورزشکارانی که متهم به استفاده از مواد ممنوع بشوند و این اتهام از طریق آزمایش ادرار و گاهی خون قطعی شود٬ از سوی نهاد‌های بین‌المللی ورزشی مجازات‌های زیر در نظر گرفته شده است:
در صورت استفاده آگاهانه از موادی که در فهرست آژانس بین‌المللی ضد دوپینگ قرار دارند برای اولین بار محرومیتی بین دو تا ۴ سال در نظر گرفته شده است؛ در صورت تکرار این محرومیت دائمی خواهد شد.
ورزشکاری که نا‌آگاهانه از مواد ممنوع استفاده کرده باشد بار نخست بین ۳ تا ۶ ماه حق شرکت در مسابقات بین‌المللی را نخواهد داشت٬ بار دوم این محرومیت دو ساله خواهد بود و بار سوم این محرومیت مادام‌العمر می‌شود.
ورزشکارانی که حکم محرومیت دائمی داشته باشند نمی‌توانند هیچ‌گونه نقش رسمی در دیدارهای ورزشی داشته باشند؛ به عنوان مثال حق حضور در مسابقه‌ها به عنوان داور، مربی و یا مدیر نیز از آنها سلب می‌شود.
