از اواخر دههی چهل خورشیدی که صنایع نوپای ایران مسیر رشد در پیش گرفته بودند و تولیدات داخلی با کیفیت مرغوب حتی به خارج از مرزهای ایران صادر میشد، فراخوان «ایرانی، جنس ایرانی بخر!» برای تقویت تولید داخلی و اقتصاد ملی یک شعار عملی بود. ایرانیان میتوانستند از کالاهای مصرفی روزانه تا بسیاری محصولات صنعتی را که تولید کارخانجات داخلی بودند تهیه کنند.
شهرهای کارگری و صنعتی مانند شاهی، بهشهر، رشت، تبریز، اصفهان، مشهد، شیراز، اهواز، آبادان، اراک، و خود تهران به سوی شرق و غرب پر از کارخانجات معروف مانند ایران ناسیونال و ارج و آزمایش و مینو و کفش ملی و بلّا و تولیدات مرغوب نساجی و… بود. در زمینهی کشاورزی و دامپروری نیز با وجود تناقضاتی که به دلیل گسترش شهرنشینی و پدیدهی فرار از روستا پیش آمده بود، ایران قادر به تأمین نیازهای خود بود.
اما سالهاست ایران در شرایطی بسر میبرد که نمیتوان از تولید ملی و داخلی سخن گفت. سیاستهای اقتصادی به شدت ویران کننده، اقتصاد ایران را از حالت مولد به بازار انگلی و وارداتی تبدیل کرده است. کارخانجات مهم آن دوران یکی یکی ورشکسته و تعطیل شدند و یا با ظرفیتی که تفاوتی با تعطیلی ندارد، به سختی نفس میکشند. بازار میلیونی ایران با اجناس بنجل به ویژه از کشور چین پر شده است. در چنین شرایطی، از تولیدکنندگان کوچک است که اقداماتی در زمینهی تقویت تولید داخلی دیده میشود. آن شعار دههی پنجاه خورشیدی که خطاباش به مصرفکنندگان بود، امروز به شکل دیگری از زبان تولیدکنندگان داخلی شنیده میشود که با هزار مشکل و محدودیت در زمینهی کسب و کار خود روبرو هستند.
«با افتخار فقط جنس ایرانی میفروشیم» ابتکار اتحادیهی کفاشان تبریز است که علاوه بر مشکلات رایج اقتصادی، با قاچاق کالا از کشورهای همسایه نیز باید رقابت و در واقع مبارزه کنند. صنایع کفاشی تبریز که زمانی نامآور تولیدات داخلی بود، سالهاست با واردات بیرویه و قاچاق دچار رکود و در مواردی ورشکستگی شده است. ابتکار چهارصد فروشگاه کفش در تبریز که فقط به عرضهی تولیدات داخلی میپردازند، میبایست مشوق خانوادههای ایران نیز باشد تا حیات تولیدات داخلی را به دلیل ارزانی و یا مارک خارجی داشتن با واردات بنجل و یا قاچاق تاخت نزنند.
خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی، ایرنا، نیز البته با شعار «اقتصاد مقاومتی» که کشور را به این فلاکت نشانده، «کمپین خبری برای خرید کالای ایرانی» در شب عید راه انداخته تا با معرفی کالاهای ایرانی، مصرفکنندگان را تشویق به خرید تولیدات داخلی کند. اما اگر تولیدکنندگان خُرد مانند کفاشان تبریز و صنفهای دیگر، برای نجات اقتصاد ملی کشور با ابتکارات خود به میدان میآیند، ایرنا و رسانههای مشابه باید نخست به مردم نشانی بدهند که «کالای ایرانی» را از کجا بخرند؟! از کارخانجاتی که ورشکسته و تعطیل شده و کارگرانشان ماههاست حقوق نگرفتهاند؟!