نگاه کن که چه خاکستری می‌بارد

کتایون حلاجان (+عکس، صدا) کاظم شهریاری کارگردان، بازیگر و شاعر است. او خود را اما بیش از هر چیز شاعر می‌داند و تآتر نیز گونه‌ای متفاوت از شعر می‌داند.

شهریاری می‌گوید: «زمانی که هنرپیشه در صحنه هجایی را تکرار می‌کند، بقیه گوش می‌کنند بعد همه شروع به تکرار می‌کنند تا جایی که صداها درون یکدیگر محو می‌شوند و همدیگر را تحت تاثیر قرار می‌دهند و در هم ادغام می‌شوند. این نقطه‌ی آغاز شعر است.»

تازه‌ترین کتاب شعر کاظم شهریاری با نام «دوباره یک شب آرام» به همت انتشارات «نامه‌های ایرانی» با مدیریت جلال علوی‌نیا در پاریس منتشر شده است.  این هشتمین دفتر شعر کاظم شهریاری است که به زبان فرانسه چاپ شده و تا به حال دو بار موفق به دریافت جایزه شده است. یک بار در سال ١٩٩٩ جایزه اول فستیوال بین‌اللملی شعر در رومانی را کسب کرده و دومین در سال ٢٠١٢ در فستیوال بین‌اللملی شعر در چین به عنوان شاعر فرانسه‌زبان.

شعرهای این مجموعه به زبان فرانسه نوشته شده‌اند. کاظم شهریاری به دو زبان فرانسه و فارسی می‌نویسد، نوشتن به  دو زبان برای او آسان است. قدرت و احاطه او بر کلمات در هر دو زبان مشترک است.

هر گاه شعری را به زبان فارسی در ذهن زمزمه کند به فارسی می‌نویسد و همین اتفاق اگر در زبان فرانسه بیافتد او به این زبان قلم‌اش را می‌گرداند. شعر او جاندار و مدرن است با تصویرهایی منحصر به فرد که شعر او را از شباهت به اشعار دیگران باز می‌دارد. نشانه‌ها در شعر کاظم شهریاری حتی اگر کلاسیک و تکرار شده باشند، شکل مدرن و تازه‌ای به خود گرفته‌اند. تجربه‌های شخصی، انسانیت، آزادی و عشق کلمات مکرر در اشعار وی هستند. اما به روایت و قلم کاظم شهریاری، می‌توان گفت که او شاعر روایت خویش است و به همین دلیل نیز شعر او از جان بر می‌خیزد و بر جان اهالی کلمات و عشاق واژه‌ها می‌نشیند.

جلال علوی‌نیا مدیر انتشارات «نامه‌های ایرانی» درباره کتاب تازه‌ی کاظم شهریاری در گفتگو با کیهان لندن نقد و توضیحی کوتاه داده است.

«باز یک شب آرام» دربرگیرنده بیش از شصت قطعه شعراست که به گفته‌ی علوی‌نیا می‌توان آنها را شبانه‌های روزگار ما توصیف کرد هرچند که در روال سنت دیرینه بزرگان ادب و عرفان پارسی مانند عطار و همچنین مشابه شبانه‌های شاعر بزرگ معاصر، احمد شاملو، سیر می‌کنند.

علوی‌نیا می‌گوید، اگر جوهر زبان شعری را صورت‌های خیال بدانیم، زبان شعر شهریاری سرشار از تصویرهای زنده و جاندار و گویای تمام‌نمای اندیشه‌ها و احساسات یک انسان مبارز و متعهد زمان ماست. او نه تنها استادی خود را در به کار گرفتن ابزارهای زبانی به ثبوت می‌رساند، بلکه زبان خود را با پشتوانه جهان‌بینی و اندیشه‌ها و دیدگاه‌های بشردوستانه، آزادی‌خواهانه و دادجویانه نیرومند و غنی می‌سازد. اگرچه شاعر همه شعرهای خود را در بطن شبی آرام می‌سراید ولی همه نگرانی‌ها، اظطراب‌ها و دغدغه‌های فردی، اجتماعی و انسانی خود را در کام این شب‌های آرام و گذران می‌چکاند. شعر کاظم شهریاری ویژگی‌های یک شعر ناب، زنده و امروزی را دارد زیرا به خوبی رویداهای شوم، حادثه‌های ناگوار تاریخ و رنج‌ها و مصیبت‌های مردمان، پناهندگان، مهاجران، «خارجیان»، قربانیان اختناق و ستمگری و همدردی با همرزمان راه آزادی و پیشرفت اجتماعی را در شبانه‌های خود منعکس می‌کند.

علوی‌نیا معتقد است، شهریاری که ذهن و روح خود را از سرچشمه‌های همه دستاوردهای فرهنگ بشری، ایران و جهان، سیراب کرده در مقام یک شهروند جهان، صدای همه بزرگان فرهنگ جهانی را به گوش ما می‌رساند و هم‌آوا با آنان ما را به همبستگی بشری، آزادی‌خواهی و دادگستری، زن‌دوستی و عشق و برابری فرا می‌خواند. شهریاری از نزدیک چهره در چهره و چشم در چشم مرگ دوخته و آن را به به جریانی زیرزمینی در سروده‌های خود تبدیل ساخته، و بی آنکه شعار دهد و یا آنکه به ابتذال مرامی ‌و سیاسی آلوده شود، ما را به مقاومت در برابر هر گونه تبعیض، نژادپرستی، بیدادگری، زن‌ستیزی و بهره‌کشی انسان از انسان دعوت می‌کند.

جلال علوی‌نیا، ناشر ساکن پاریس در پایان می‌گوید، خواننده شبانه‌های شهریاری این تصور را دارد که شاعر شعرهایش را با مرکب خون و احساس و عاطفه بشردوستانه خود سروده است، شعرهایی که به لطف اندیشه‌های جسورانه و متهورانه‌اش شب‌های آرامش را تابناک می‌کنند.

رونمایی از  کتاب «دوباره یک شب آرام» با حضور و شعرخوانی خود شاعر و خانم فرشته علوی‌نیا به دو زبان فارسی و فرانسه در ۱۷ فوریه به همت انجمن نوروز به مدیریت دکترمسعود میرشاهی در پاریس برگزار شد.

شعر «ماده‌پلنگ» را باصدای شاعر بشنوید: