بر اساس پژوهشی که در سال‌های ۸۰ تا ۸۳ خورشیدی در ایران انجام شد، ۶۶ درصد زنان ایرانی از ابتدای زندگی مشترک‌شان، حداقل یک بار مورد خشونت قرار گرفته‌اند.
اگر چه پس از سال ۸۳ دیگر آمار دقیقی در اختیار رسانه‌ها قرار نگرفته اما شواهد نشان دهنده این مسئله تلخ است که متاسفانه زنان و دختران بسیاری مورد خشونت کلامی و رفتاری قرار می‌گیرند به طوری که حدود ۳۵ درصد از خشونت‌های اعلام شده به مراجع قانونی توسط افراد نزدیک و در نزاع خانوادگی صورت گرفته است.
با پیشرفت دنیای امروز و وجود ابزارهای تکنولوژیک، کارشناسان و فعالان حقوق اجتماعی تصمیم گرفتند برای اطلاع‌رسانی و کاهش خشونت در جامعه با استفاده از این ابزار، گام مناسبی بردارند. نرم‌افزار «ترنج» که برای دستگاه‌های با سیستم عامل اندروید تنظیم شده، یکی از دستاوردهای این تلاش است. نرم‌افزاری که اگرچه برای بهبود وضعیت زنان در زندگی مشترک و روابط خانوادگی تنظیم شده ولی به نظر می‌رسد هر شهروندی که در این روابط در معرض خشونت است، می‌تواند از آن استفاده کند.
طراحان این اپلیکیشن می‌گویند: «هیچ‌گونه اطلاعات شخصی از کاربران جمع‌آوری نمی‌شود و آنها می‌توانند به طور کاملا ناشناس از ترنج استفاده کنند. آدرس آی‌پی کاربران در سرورها ذخیره نمی‌شود تا در صورت وقوع حملات سایبری به سیستم، اطلاعات شخصی افراد در معرض خطر قرار نگیرد.»
برای این‌که «ترنج» را بیشتر بشناسیم با شادی شریفی وکیل دادگستری و مسئول پروژه «ترنج» به گفتگو پرداختیم.
– خانم شریفی، ترنج چیست و هدف اصلی از ساخت این نرم‌افزار چه بود؟
-اپلیکیشن اندروید ترنج برای آموزش و حمایت از افرادی طراحی شده که ممکن است در محیط خانواده و خارج از آن با موقعیت‌های خشونت‌بار روبرو باشند.
هدف اصلی از طراحی و ساخت این نرم‌افزار در واقع بهبود وضعیت زنان، کمک به ایجاد شرایط برابر در جهت احقاق حقوق‌شان در زمینه‌های مختلف و در نتیجه افزایش کنشگری اجتماعی زنان در جامعه است. این اپلیکیشن به گونه‌ای طراحی شده که همه بتوانند به راحتی از آن استفاده کنند، خصوصا افرادی که در آستانه ازدواج هستند و نیار به آگاهی‌های پیشگیرانه دارند و یا متاهل هستند و نیاز به آگاهی در زمینه بازشناسی موقعیت خشونت خانگی و یا اقدامات عملی در این زمینه دارند.
-ترنج چگونه می‌تواند به یک کاربر کمک کند؟
-کاربران می‌توانند در هنگام رویارویی با موقعیت‌های خشونت‌بار مانند بیم درگیری با همسر به علت اختلافات خانوادگی، رد شدن از کوچه و خیابان ناامن، آشنایی با شخص جدیدی که مطمئن نیستند آیا محل قرار ملاقات محیط امنی برای آنهاست و خیلی از موقعیت‌های مشابه، با فرستادن پیامک فوری ترنج به دوستان مورد اعتمادشان، که یک سری پیام‌های از قبل نوشته شده مانند «خودت رو برسون»، «به من زنگ بزن» و… است و همزمان آدرس محل جغرافیایی را نیز ارسال می‌کند، از دوست، خواهر یا هر شخص مورد اعتماد دیگری کمک بگیرند و یا در تماس با شماره‌های اضطراری مثل ۱۱۰ و ۱۱۵ از طریق ترنج در کوتاه‌ترین زمان ممکن درخواست کمک کنند.
-آیا این نرم افزار فقط برای استفاده در مواقع ضروری است؟
-«رابطه‌سنج» یک تست روان‌شناسی است که ما به همه توصیه می‌کنیم برای آگاهی از وضعیت رابطه با شریک زندگی‌شان از آن استفاده کنند، در واقع کاربرانی که تمایل دارند با یک تست روان‌شناسی از وضعیت رابطه، نقاط ضعف و قوت این رابطه و کارهایی که باید انجام بدهند تا رابطه بهتری داشته باشند آگاه شوند کافیست از بخش «رابطه‌سنج» ترنج استفاده کنند.
-به طور کلی این نرم‌افزار شامل چه بخش‌هایی است؟
-علاوه بر موارد گفته شده، کاربران می‌توانند بهترین راه‌های حقوقی ممکن برای ازدواج و طلاق و شیوه پر کردن فرم‌های دادگاه مثل دادخواست‌ها یا درخواست‌های خانوادگی را از طریق بخش راهنمای حقوقی نرم‌افزار ترنج یاد بگیرند. ما می‌دانیم که دسترسی به خیلی از این اطلاعات می‌تواند گران‌قیمت باشد بنابراین متونی که باید به عنوان شروط ضمن عقد، مثل شرط وکالت در طلاق و یا خروج از کشور در دفترچه ازدواج نوشته شود، عینا در بخش راهنمای حقوقی ترنج گنجانده شده است.
از طرفی، کاربرانی که از پس هزینه‌های سنگین مشاوره حقوقی و روان‌شناسی برنمی‌آیند ولی به آن نیاز دارند، می توانند از طریق بخش مراکز مشاوره رایگان ترنج از لیست وبسایت‌هایی که مشاوره حقوقی و روان‌شناسی رایگان ارائه می دهند استفاده کنند.
همچنین در بخش «بیشتر بدانیم» این نرم افزار، منابع خوبی در مورد بایدها و نباید های رابطه، خشونت و آزار جنسی در خانه و محیط کار، روش‌های مقابله با اسیدپاشی و بسیاری اطلاعات مفید دیگر گنجانده شده است.
-این نرم‌افزار به پیشنهاد کدام نهاد یا سازمان ساخته و اجرا شد؟
-ترنج حاصل تلاش گروهی از کارشناسان و فعالان اجتماعی و حقوق زنان است. این پروژه با همکاری سازمان «پیشتازان اینترنت آزاد» انجام شده که با تولید ابزارهای تکنولوژیک در تلاش است تا آموزش، عدالت اجتماعی و آزادی بیان را برای تمام افراد فراهم کند. این اپلیکیشن از محصولات سازمان غیرانتفاعی «پیشتازان اینترنت آزاد» (NetFreedom Pioneers) و آزمایشگاه «ایران‌کوباتور» یکی از پروژه های «اتحاد برای ایران» است.
-با سپاس از شما خانم شادی شریفی برای اطلاعاتی که در اختیار خوانندگان کیهان لندن گذاشتید.
