اجلاس گروه ۲۰: جنگ خیابانی در هامبورگ، آتش‌بس در سوریه

احمد رأفت – اجلاس گروه ۲۰ که کشور‌های صنعتی و کشورهایی با رشد اقتصادی سریع را در بر می‌گیرد، در شهر بندری هامبورگ، در آلمان، در موجی از اعتراض و با پرونده‌هایی که اختلاف در مورد آنها در حدی است که مشکل می توان برای آنها راه حل مشترکی یافت، آغاز به کار کرد.

آتش‌بس در سوریه

البته روز اول این نشست که رسما جمعه، هفتم ژوییه، آغاز شد، با خوش‌بینی  به پایان رسید. دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین، روسای جمهور آمریکا و روسیه که برای اولین بار در مقابل هم قرار می‌گرفتند، در خاتمه دیداری دو ساعته اعلام کردند در مورد آتس‌بس در سوریه‌ی جنگ‌زده به توافقی دست یافته‌اند.

رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا، در پایان این دیدار که در حاشیه اجلاس گروه ۲۰برگزار شد، گفت آتش‌بس در مناطق جنوب غربی سوریه از ساعت ۱۲ روز یک‌شنبه نهم ژوییه، به وقت سوریه، اجرایی خواهد شد و برای مدتی که در این توافق مشخص نشده است، تفتگ‌ها خاموش خواهند ماند.

به گفته منابع نزدیک به رئیس جمهوری روسیه، گفتگوهایی برای گسترش آتش‌بس به مناطق دیگری از سوریه نیز آغاز شده است. احتمالا در روزها و یا ساعت‌های آینده نتیجه این گفتگوها، که با هدف کاهش خشونت و تنش در سوریه انجام می‌گیرند، اعلام خواهند شد.

روسیه متهم به دخالت در انتخابات آمریکا

دونالد ترامپ روز قبل از آغاز اجلاس گروه ۲۰، در جریان بازدید از لهستان، شدیدا به روسیه حمله کرده و این کشور را متهم به تلاش برای بی ثبات ساختن اروپای شرقی نموده بود. دونالد ترامپ همچنین روسیه را متهم به دخالت در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا می‌کند. نهاد‌های اطلاعاتی و امنیتی آمریکایی مدعی هستند که کرملین با هدف کمک به پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات نوامبر گذشته در آمریکا اخلال کرده و حملات سایبری گسترده‌ای انجام داده است. این مساله نیز، در کنار سوریه، یکی از پرونده‌هایی بود که در دیدار بین دو رئیس جمهور مطرح شد.

البته روسیه اتهام اختلال در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را رد می‌کند. در هامبورگ نیز ولادیمیر پوتین بار دیگر تاکید کرد که کشورش به هیچ شکلی در انتخابات آمریکا نقشی ایفا نکرده است. البته رکس تیلرسون، وزیر خاجه آمریکا، در  پایان دیدار دو رئیس جمهوری تاکید کرد که مساله دخالت روسیه در انتخابات آمریکا «مانعی در روابط دو کشور نخواهد بود».

تروریسم و تجارت و محیط زیست

در این اجلاس در مورد مسایل مناقشه بر‌انگیز دیگری چون مبارزه با تروریسم، معاهده اقلیمی پاریس، تجارت جهانی و ایران و کره شمالی نیز صحبت خواهد شد. آنگلا مرکل، نخست‌وزیر آلمان و میزبان این اجلاس، در سخنرانی آغازین خود خواستار آن شد که رهبران گروه ۲۰ در رابطه با این مسایل از خود «آمادگی به مصالحه» نشان دهند.

جمعه، کشور های عضو گروه موسوم به بریکس، که روسیه، هند، چین برزیل و آفریقای جنوبی را در بر می‌گیرد، در بیانیه‌ای مشترک از این اجلاس خواستند برای اجرای توافق اقلیمی پاریس تلاش کند. مخاطب اصلی این بیانیه آمریکای دونالد ترامپ است. رئیس جمهوری آمریکا ماه گذشته خروج کشورش از این معاهده را اعلام کرده بود. تصمیمی که اعتراض بسیاری از کشور‌ها را به دنبال داشت.

در هامبورگ نیر موج انتقاد‌ از این تصمیم دونالد ترامپ ادامه یافت. ترزا می، نخست وزیر بریتانیا، در بدو ورود به هامبورگ گفت: «توافق پاریس نمی‌تواند مورد بحث مجدد قرار گیرد، باید تلاش کرد رئیس جمهوری آمریکا در این تصمیم‌اش تجدید نظر کند و مجدد به این پیمان اقلیمی بپیوندند». رئیس جمهوری چین نیز در همین رابطه گفت: «توافق پاریس درباره تغییرات اقلیمی توافق مهمی است که به آسانی به دست نیامده و نمی‌توان به سادگی آن را تغییر داد».

البته موارد اختلاف در این اجلاس کم نیستند. در رابطه با تجارت جهانی نیر آمریکا در جبهه مقابل دیگر کشور‌ها قرار دارد. دونالد ترامپ در هفته‌های گذشته توافق‌های اقتصادی بسیاری را زیر سوال برده است، از جمله در نظر دارد، با احیای قانونی که تصویب آن به دوران جنگ سرد باز می‌گردد، واردات فولاد را به دلایل امنیتی به صورت قابل توجهی کاهش دهد. اقدامی که اعتراض گسترده چین و کشورهای اروپایی را بر‌انگیخته است.

در هامبورگ قرار است روسای جمهور آمریکا و چین نیز در حاشیه این اجلاس دیداری داشته باشند. در این دیدار علاوه بر پرونده تجارت، مساله کره شمالی نیز روی روی میز قرار دارد. رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا، در روز‌های گذشته پس از آزمایش یک موشک جدید از سوی کره شمالی، صحبت از گزینه نظامی کرده بود. آمریکا از چین، تنها کشوری که به نوعی می‌تواند بر سیاست‌های کره شمالی تاثیر گذار باشد، انتظار همکاری بیشتر در این زمینه را دارد.

اعتراضات: از مسالمت تا خشونت

هامبورگ در این روزها صحنه درگیری‌های گسترده خیابانی است. در اولین روز این اجلاس ۱۹۶ مامور انتظامی و بیش از ۱۰۰ تظاهر کننده، در خاتمه درگیری‌ها، روانه بیمارستان شدند. ۷۰ نفر از تظاهرکنندگانی که با نام «بلاک بلوک» شهرت دارند و در این سال‌ها در تمامی نشست‌های بین‌المللی خیابان‌ها را به صحنه درگیری‌های بسیار خشن با ماموری انتظامی تبدیل کرده‌اند، روز جمعه بازداشت شدند. بسیاری از آنها از کشور‌های اسکاندیناوی، ایتالیا و فرانسه به آلمان سفر کرده‌اند.

این گروه که اقلیتی از معترضین به سیاست‌های جهانی را تشکیل می‌دهد، تلاش دارد هرگونه حرکت اعتراضی را به خشونت بکشاند. البته خشونت راهی است تا از طریق آن به صدر خبرهای رسانه‌ها تبدیل شد. در حالی که عمده تظاهرکنندگان مخالفت خود با سیاست‌های جهانی و کشورهای قدرتمند را بدون استفاده از خشونت نشان می‌دهند. در هامبورگ، روز قبل از آغاز این اجلاس، گروهی تظاهرات مسالمت‌امیزی را با رژه در خیابان‌های این شهر برگزار کردند در حالی که خود را به صورت «زامبی» یا «مردگان متحرک»‌ در آورده بودند.

پای اعتراض‌های مدنی به کنسرتی که شهرداری هامبورگ، جمعه شب برای رهبران کشور‌های اجلاس گروه ۲۰ تدارک دیده بود نیز کشیده شد. گروهی از هنرمندان از انتخاب «سنفونی شماره ۹» لودویگ وان بتهوون  و «سرود شادی» فریدریش شیللر، برای این کنسرت که در کنار دریا و در یکی از اسکله‌های بندر هامبورگ برگزار شد، شکوه دارند. «سرود شادی» فریدریش شیللر که به صورت کورال در بخش پایانی «سنفونی شماره ۹» لودویگ وان بتهوون خوانده می‌شود، سرود رسمی اتحادیه اروپا است.

یواخیم لوکس، مدیر تئاتر تالیا در هامبورگ، که از جمله معترضین به انتخاب این سنفونی برای کنسرت آغازین اجلاس گروه ۲۰ است، می‌گوید: «چگونه می‌توان سرودی را که صحبت از صلح، برادری و آزادی می‌کند، در مقابل کسانی اجرا کرد که برخی از آنها به صورت مستمر حقوق بشر را پایمال می‌کنند و جنگ به راه می‌اندازند. اجرای این ترانه برای این چنین افرادی نوعی تطهیر آنها است و این اقدامی خجالت‌آور است».

«گروه بیست» که در سال ۱۹۹۹ شکل گرفت و نخستین اجلاس خود را در برلین برگزار کرد، از اتحادیه اروپا، ایالات متحده آمریکا، استرالیا، روسیه، چین، ژاپن، آلمان، فرانسه، انگلیس، ایتالیا، کانادا، آرژانتین، برزیل، هند، اندونزی، مکزیک، کره جنوبی، آفریقای جنوبی، عربستان سعودی، ترکیه تشکیل شده است.