احمد رأفت- موصل آزاد شد، ولی آزادی برای شهروندان این شهر سرابی بیش نیست. ادامه حضور حشدالشعبی، شبه‌نظامیان شیعی تحت حمایت سپاه قدس ساخته و پرداخته‌ی جمهوری اسلامی، که قرار بود پس از خروج نیروهای داعش از این شهر خارج شوند، به کابوس جدیدی برای اهالی موصل که اکثرا سنی هستند تبدیل شده است.
ابومهدی المهندس، جانشین دبیرکل حشدالشعبی، می‌گوید، شبه‌نظامیان این گروه قصد ترک موصل را ندارند و «برای کمک به باز‌سازی آن در در این شهر باقی خواهند ماند».
نام واقعی این فرمانده شبه‌نظامیان شیعه، جمال جعفر ابراهیم است. او از پدری عراقی و مادری ایرانی در مشهد متولد شده است. ابومهدی المهندس در مورد آینده این گروه شبه‌نظامی نیز می‌افزاید: «دولت عراق حق انحلال حشدالشعبی را ندارد زیرا این گروه بر مبنای فتوای آیت‌الله سیستانی و با حمایت جمهوری اسلامی پای گرفته و حکومت بغداد نقشی در به وجود آمدن آن نداشته است».
اتوبان تهران- بیروت
حشدالشعبی، برای جمهوری اسلامی و لشکر قدس، با وجود اینکه حضور پر رنگی که در عراق دارند و نفوذ آنها بر دولت مستقر در بغداد محسوس است، از اهمیت راهبردی مهمی برخوردار است. سپاه پاسداران در تلاش است از طریق زمینی راهی ارتباطی از ایران تا جنوب لبنان به وجود بیاورد تا به آسانی، حزب‌الله و دیگر نیروهای تحت حمایت خود در این منطقه را، که بدان نام «هلال شیعی» داده شده، بغل گوش اسراییل، حمایت تسلیحاتی و نظامی کند.
این راه ارتباطی که برخی از آن با نام «اتوبان تهران- بیروت» یاد می‌کنند، در خاک ایران، در مناطقی که سپاه در این سال‌ها از آن برای ارسال نیرو و تسلیحات به عراق استفاده کرده، آغاز می‌شود. از سال ۲۰۰۳، پس از سقوط رژیم صدان حسین توسط نیروهای آمریکایی و متحدین‌اش، سپاه تصمیم گرفت نیروهای شیعی و سنی مخالف حضور ائتلاف بین‌المللی در عراق را مسلح سازد.
با آزادسازی مناطقی که در ماه‌های گذشته تحت اشغال داعش قرار داشتند، مسیر ورود تسلیحات و نیروهای ایرانی در خاک عراق تغییر کرده است. شهر عراقی بعاج، که زمانی بخشی از سرزمین‌های تحت اشغال حکومت اسلامی بود، امروز در اشغال حشدالشعبی است و اولین پایگاه مورد استفاده سپاه قدس در جهت ایجاد این شاهراه ارتباطی به حساب می‌آید. در آن‌سوی عراق، در نزدیکی مرز با سوریه نیز شبه‌نظامیان حشدالشعبی مدت‌هاست موضع گرفته‌اند و برخی از روستاهای مرزی را به اشغال خود درآورده‌اند.
حضور شبه‌نظامیان شیعی در منطقه مرزی عراق با سوریه، که فاصله چندانی با مناطق تحت حکومت اقلیم کردستان ندارد، نگرانی شدید نیروهای پیشمرگه را نیز برانگیخته است. با حضور شبه‌نظامیان حشدالشعبی در موصل، می‌توان گفت آن بخش از شاهراه تسلیحاتی مورد نظر لشکر قدس و شخص قاسم سلیمانی، فرمانده نیروهای برون‌مرزی سپاه پاسداران، تکمیل شده است.
درگیری آمریکا با ایران در سوریه
اما تلاش‌ها برای تکمیل بخش سوری هنوز ادامه دارد و با واکنش نظامی آمریکا نیز مواجه شده است. نظامیان آمریکایی حاضر در سوریه، تا کنون سه بار در هفته‌های گذشته به شبه‌نظامیان تحت حمایت جمهوری اسلامی حمله کرده‌اند. هر سه حمله در منطقه‌ای موسوم به تنف در محل تلاقی مرز‌های سوریه، عراق و اردن روی داده است. در آسمان همین منطقه، نیروهای آمریکایی یک هواپیمای بدون سرنشین جمهوری اسلامی را نیز سرنگون ساختند. گویا جمهوری اسلامی از این پهپاد برای بمباران منطقه‌ای در نزدیکی مرز اردن که نیروهای آمریکایی در آنجا حضور دارند، استفاده کرده بود.
درگیری در سوریه بین نیروهای تحت حمایت جمهوری اسلامی و نظامیان آمریکایی و متحدین محلی آنان، حکایت از گسترش اصطکاک مستقیم و جنگ نیابتی بین دو کشور دارد. مانورهای خصمانه کشتی‌های تندرو سپاه پاسداران در آب‌های خلیج فارس و تنگه هرمز، در نزدیکی کشتی‌های جنگی آمریکایی، هنوز هم ادامه دارد. در یمن نیز جنگ نیابتی بین آمریکا حامی ائتلاف به رهبری سعودی‌ها، و جمهوری اسلامی پشتیبان حوثی‌ها، نیز همچنان در جریان است و هر لحظه، چنانکه محمد‌جواد ظریف در نیویورک گفت، می‌تواند به درگیری مستقیم جمهوری اسلامی با پادشاهی سعودی بیانجامد.
در میدان مرکزی شهر عراقی بعاج، روی دیوار خانه‌ای که کاملا ویران شده است، شبه‌نظامیان شیعی نوشته‌اند «از بعاج تا دیرالزور با قاسم سلیمانی». شعاری که بنا بر آنچه فرماندهان النجبا، شیعیان عراقی که در سوریه در کنار ارتش بشار اسد و حزب‌الله لبنان می‌جنگند، اعلام کردند، تنظیم شده است: «ایجاد شاهراه ارتباطی از غرب ایران تا جنوب لبنان برای ارسال نفرات و کمک‌های تسلیحاتی و لجستیک زیر نظر لشکر قدس است که باید به اولویت عملیاتی تبدیل شود».
نگرانی از گسترش حضور ایران در سوریه
یکی از افسران اطلاعاتی ارتش آزاد سوریه که تحت حمایت آمریکا در جنوب شرقی این کشور فعالیت دارد، به کیهان لندن می‌گوید: «با افزایش حضور نظامیان آمریکایی در منطقه مرزی سوریه- عراق- اردن، و هم زمان با تشدید فعالیت‌های نیروهای شیعی تحت حمایت جمهوری اسلامی، خطر درگیری مستقیم نیروهای آمریکایی با نیروهای تحت حمایت ایران به طور نگران‌کننده‌ای افزایش یافته است». آتشی که به گفته همین افسر اطلاعاتی سوری، «با شکست داعش می‌تواند شعله‌ور شود و جنگ دیگری را در سوریه در ابعاد بزرگ‌تری رقم بزند».
همین منبع در ادامه گفتگو با کیهان لندن می‌افزاید: «افزایش قابل توجه نیروهای آمریکایی در خاک سوریه، بیش از آنکه با هدف شکست داعش و خلافت اسلامی‌اش صورت گرفته باشد، برای مقابله با گسترش نفوذ و حضور ایران و نیروهای تحت حمایت سپاه پاسداران است». در ادامه این گفتگو، افسر ارتش آزاد سوریه به «نگرانی شدید آمریکا، اردن، اسرائیل و لبنان» از ایجاد این شاهراه ارتباطی نیز اشاره می‌کند.
سخنگوی النجبا از جانب دیگر ادعا می‌کند «تنها هدف گسترش حضور نیروهای همراه جمهوری اسلامی، ایجاد یک شاهراه ارتباطی نیست، بلکه هدف اصلی جلوگیری از بازگشت آمریکا به منطقه خاورمیانه است». منابع نظامی اروپا نیز نگرانی خود را از گسترش حضور جمهوری اسلامی در عراق و سوریه پنهان نمی‌کنند. کارشناسان نظامی برخی از کشورهای اروپایی معتقدند جمهوری اسلامی تنها در فکر ایجاد یک شاهراه ارتباطی که غرب ایران را به جنوب لبنان متصل سازد نیست و اهداف مهم‌تری را دنبال می‌کند.
پاسداران در جسجوی راهی به مدیترانه
به گمان این کارشناسان، سپاه پاسداران در صدد گشودن راهی به سوی مدیترانه است. به عبارت دیگر جمهوری اسلامی در نظر دارد با به دست گرفتن کنترل شهرهای سوری بعقوبه، بیجی، میادین، دیرالزور، پالمیرا و دمشق به بندر لاذقیه در دریای مدیترانه برسد. طرحی که نه تنها به کابوسی برای کشورهای اروپایی مشرف به مدیترانه تبدیل شده، بلکه روسیه را نیز نگران ساخته است. برای این کارشناسان در گفتگوهای اخیر ولادیمیر پوتین و دونالد رامپ، در حاشیه نشست کشورهای گروه «جی بیست» در هامبورگ آلمان، این نگرانی مشترک در صدر قرار داشت و توافق برای آتش‌بس در بخش‌هایی از سوریه نیز با هدف مقابله با برنامه‌های جمهوری اسلامی صورت گرفته است.
اسرائیل این شاهراه ارتباطی که ایران را از راه زمینی به جنوب لبنان متصل می‌سازد، تهدیدی جدی برای امنیت خود تلقی می‌کند. در حال حاضر ایران از طریق هوایی تسلیحات مورد لزوم حزب‌الله را به دمشق فرستاده و از این شهر به جنوب لبنان منتقل می‌کند. با تکمیل این شاهراه، سپاه می‌تواند تسلیحات و موشک‌های خود را از راه زمینی مستقیم به دست حزب‌الله برساند.
شکست کامل داعش، پایان تساهل بین نیروهای درگیر
در هفته‌های اخیر مقامات سیاسی و نظامی اسرائیل بارها اعلام کرده‌اند که گسترش حضور جمهوری اسلامی و نیروهای تحت حمایت لشکر قدس، تهدیدی جدی برای امنیت کشورشان است. در همین رابطه جنگنده‌های اسرائیلی در چندین مورد محموله‌های نظامی ارسال شده از ایران به مقصد جنوب لبنان را در شاهراه دمشق- بیروت مورد حمله قرار داده و نابود کردند. در صورت تکمیل شاهراه ارتباطی طراحی شده از سوی سپاه و قاسم سلیمانی، حزب‌الله لبنان خواهد توانست با دریافت موشک‌های میان‌برد، جنگ جدیدی را علیه اسرائیل آغاز کند.
جنیفر کافارلا، کارشناس نظامی موسسه «مطالعات جنگ» در واشنگتن شکی ندارد که «با شکست نهایی داعش جنگ دیگری با ابعاد گسترده‌تری آغاز خواهد شد». این کارشناس آمریکایی می‌گوید: «ایران از هم اکنون در حال آماده شدن برای این جنگ جدید است و اقداماتی را برای تضمین موفقیت استراتژی خود آغاز کرده است، در حالی که آمریکا و متحدین‌اش هنوز در فکر شکست داعش هستند و مرحله بعد از آن را در دستور کار خود قرار نداده‌اند». جنیفر کافارلا پیش‌بینی می‌کند، «در همان لحظه که آخرین متر از خاک سوریه از اشغال حکومت اسلامی آزاد شود، تساهل نسبی نیروهای تحت حمایت ایران با نیروهایی که آمریکا از آنها حمایت می‌کند، به پایان خواهد رسید و این دو نیرو در مقابل یکدیگر قرار خواهند گرفت».
