در تماس کیهان لندن با خبرگزاری ایسنا که این خبر را منتشر کرده است، برای رفع ابهام درباره «اتباع ایرانی» که تابعیت خود را از دست داده‌اند، خبرنگار ایسنا چنین توضیح می‌دهد که منظور خبر یاد شده از اتباع ایرانی که تابعیت خود را از دست داده‌اند همان پناهندگان سیاسی هستند که پاسپورت ایرانی ندارند ولی تابعیت کشور دوم را دارند و دارای گذرنامه خارجی هستند؛ آنها مشمول این قانون نمی‌شوند و نمی‌توانند از امتیاز ویزای فرودگاهی استفاده کنند و باید برای ورود به ایران حتما پاسپورت ایرانی داشته باشند.
آیا دوستان خارجی شما فکر می‌کنند ایران یک کشور دست نیافتنی است؟ آیا آرزوی دیدن جاذبه‌های توریستی ایران را دارند؟ آیا شما آرزوی داشتن ویزای توریستی ایران را دارید یا در فکر دعوت دوست خارجی خود به منظور تجارت و یا تفریح به ایران هستید؟ و یا دوست دو ملیتی دارید که دلش می‌خواهد به ایران سفر کند؟ پس به اجرای مصوبه‌ای امیدوار باشید که هیات وزیران دو هفته قبل آن را به تصویب رسانده است.
بر اساس این مصوبه اتباع خارجی می‌توانند بااخذ ویزای یک ماهه و تمدید ۱۵ روزه از فرودگاه به ایران سفر کنند؛ اگر چه این مصوبه هنوز به دفاتر گذرنامه و روادید وزارت خارجه مستقر در فرودگاه‌ها ابلاغ نشده و به مرحله اجرا نرسیده اما می‌تواند دروازه‌های گردشکری را به ایران باز کند.
مجتبی کریمی، رییس اداره گذرنامه و روادید وزارت خارجه این فاصله زمانی را غیر طبیعی نمی‌داند و می‌گوید: ابلاغ مصوبه روال خاص خود را دارد و معمولا از زمان تصویب تا ابلاغ، مراحل قانونی را باید طی کند که کمی زمان می‌برد. ما به محض دریافت ابلاغیه، آن را به دفاتر گذرنامه و روادید وزارت خارجه در فرودگاه‌های مربوطه ارجاع می‌دهیم تا این مصوبه سریع‌تر اجرا شود.
او سپس با ابراز اشتیاق برای دریافت سریع‌تر این مصوبه تاکید می‌کند: ویزای فرودگاهی ۳۰ روزه ابزار کار ما به حساب می‌آید، برای همین مشتاقیم هر چه زودتر ابلاغ آن را از ریاست جمهوری دریافت کنیم. این طرح یکی از پیشنهادهای وزارت خارجه بود که در کمیسیون دولت هم از آن دفاع کردیم و مدت‌ها منتظر تصویب‌اش بودیم، اما ابلاغ این مصوبه نیاز دارد روال قانونی را طی کند.
کریمی‌در عین حال گفت: ویزای فرودگاهی در طول سال بدون محدودیت برای اتباع خارجی صادر می‌شود، یعنی یک گردشگر خارجی در هر بار سفر به ایران بدون هیچ محدودیتی می‌تواند ویزای فرودگاهی دریافت کند و این ویزا فقط یک‌بار صادر نمی‌شود.
به گزارش خبرگزاری ایسنا، همچنین براساس اعلام سامانه امور کنسولی و ایرانیان وزارت خارجه، با توجه به مصوبه هیأت وزیران، از این پس دفاتر گذرنامه و روادید وزارت خارجه مستقر در فرودگاه‌های امام خمینی، مهرآباد، مشهد، شیراز و تبریز برای دارندگان گذرنامه‌های معتبر، روادید گردشگری صادر می‌کنند.
اتباع کشورهایی چون جمهوری آذربایجان، آلبانی، آلمان، اتریش، ارمنستان، ازبکستان، اسپانیا، استرالیا، اسلوانی، اسلوواکی، امارات، اندونزی، اوکراین، ایتالیا، ایرلند، بحرین، برزیل، برونئی، بلاروس، بلژیک، بلغارستان، دانمارک، روسیه، رومانی، ژاپن، سنگاپور، سوئد، سوئیس، سوریه، عربستان، عمان، فرانسه، فلسطین، قبرس، قرقیزستان، قطر، کرواسی، کره‌جنوبی، کره‌شمالی، کلمبیا، کوبا، کویت، گرجستان، لبنان، لوکزامبورگ، لهستان، مالزی، مجارستان، مغولستان، مکزیک، نروژ، نیوزلند، ونزوئلا، ویتنام، هلند، هند، یوگسلاوی و یونان امکان دریافت روادید فرودگاهی را دارند.
این روادید صرفا با هدف جهانگردی و برای افرادی که اصالتا تابعیت این کشورها را دارند صادر می‌شود و شامل دارندگان گذرنامه‌های سیاسی، خدمت، تجاری، کارشناسی، خبرنگاری، گزارشگری و اتباع ایرانی دارای گذرنامه خارجی (که به موجب قانون جمهوری اسلامی‌ایران از تابعیت ایران خارج شده‌اند) نخواهد بود.
اما با استناد به آخرین جمله این خبر درباره اتباع ایرانی، این پرسش مطرح می‌شود که بالاخره «اتباع ایرانی دارای گذرنامه خارجی» هنوز جزو «اتباع» ایران هستند یا نه؟! آیا اساسا جمهوری اسلامی به ایرانیان اجازه ترک تابعیت می‌دهد یا نه؟ چرا که حق ترک تابعیت به موجب قانونی از زمان رضا شاه منتفی شده بود و ایران هیچ تقاضایی را از سوی اتباع ایرانی برای ترک تابعیت نمی‌پذیرفت و ظاهرا این قانون هنوز هم معتبر بوده است.
در تماس کیهان لندن با خبرگزاری ایسنا برای رفع این ابهام، خبر نگارسرویس گردشگری ایسنا چنین توضیح می‌دهد که منظور خبر یاد شده از اتباع ایرانی که تابعیت خود را از دست داده‌اند همان پناهندگان سیاسی هستند که پاسپورت ایرانی ندارند ولی تابعیت کشور دوم را دارند و دارای گذرنامه خارجی هستند؛ آنها مشمول این قانون نمی‌شوند و نمی‌توانند از امتیاز ویزای فرودگاهی استفاده کنند و باید برای ورود به ایران حتما پاسپورت ایرانی داشته باشند.
خبرنگار ایسنا همچنین خاطرنشان می‌کند که کسانی هم که ایرانی هستند ولی هویت ایرانی آنها محرز نیست و گذرنامه ایرانی ندارند می‌توانند با محرز کردن پدر و مادر ایرانی خود و یا ثابت کردن هویت ایرانی خود، گذرنامه ایرانی بگیرند و به ایران بیایند. اتباع کشورهایی چون سومالی، آمریکا، انگلیس، کانادا، بنگلادش، اردن، عراق، افغانستان و پاکستان امکان دریافت روادید فرودگاهی ندارند.
قانون ویزا در ایران به سیاستی اطلاق می‌شود که اکثریت شهروندان کشورهای خارجی جهت ورود و اقامت در ایران بدان نیازمندند، این مورد برای دارندگان گذرنامه آمریکایی ممکن است چندین ماه طول بکشد و حتی پیش آمده که برخی از آمریکایی‌ها با یک ویزای معتبر نیز برای ورود به ایران دچار مشکل شده‌اند و با درخواست آنان موافقت نشده‌است. شهروندان اسراییلی نیز به طور کلی حق سفر به ایران ندارند.
بر اساس اطلاعات پلیس فرودگاه‌های کشور، اتباع کشورهای سوریه، ترکیه، لبنان، جمهوری آذربایجان، گرجستان، بولیوی و مصر بدون آنکه به ویزا نیاز داشته باشند- حتی از نوع فرودگاهی- می‌توانند برای مدت زمان مشخصی به ایران سفر کنند.
لغو یا تسهیل ویزای ورود، یک اقدام دیپلماتیک است که معمولا با در نظر گرفتن قوانین و شرایط کشورها و با توجه به مبادلات سیاسی و گاه تجاری اتفاق می‌افتد.
افزایش اعتبار ویزای فرودگاهی ایران از ۱۴ روز به یک ماه یکی از این تصمیم‌ها بود که مسعود سلطانی‌فر، رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به عنوان عضوی از هیأت دولت اعلام کرد که ایران در حال حاضر برای تمام کشورها غیر از ۱۰ کشور ذکر شده امکان صدور ویزا در فرودگاه را فراهم کرده است.
بر این اساس شهروندان سوریه ۹۰ روز، گرجستان ۴۵ روز، بولیوی ۳۰ روز، مصر ۲۰ روز، لبنان و جمهوری آذربایجان هر یک به مدت ۱۵ روز بدون آنکه به ویزا نیاز داشته باشند می‌توانند در ایران بمانند و اگر بیش از این سفر طولانی‌تری داشتند باید برای گرفتن ویزا از طریق نمایندگی‌های وزارت خارجه اقدام کنند.
ایران در سال ۱۳۸۸ روادیدش را برای اتباع جمهوری آذربایجان لغو کرد، این سیاستی یک طرفه از جانب دولت ایران بود چرا که اتباع ایرانی بدون ویزا نمی‌توانند به جمهوری آذربایجان سفر کنند. این سیاست ورود اتباع آذربایجانی به ایران را در یکی دو سال اخیر که بیشتر برای تجارت و یا درمان سفر می‌کنند بسیار افزایش داده است. بر اساس آمارهای سازمان میراث فرهنگی و گردشگری جمهوری آذربایجان دومین کشور پس از عراق است که به ایران گردشگر می‌فرستد.
ایران و گرجستان نیز با اینکه یک توافق‌نامه دو طرفه برای لغو ویزا داشتند، اما در سال ۱۳۹۲ دولت گرجستان یک باره و یک طرفه از این توافق‌نامه خارج شد و بار دیگر ویزای خود را برای ایرانی‌ها برقرار کرد. دلیل گرجستان برای تغییر رویکردش «نگرانی دولت از گسترش روابط بازرگانی و استفاده ایران از سیستم مالی این کشور برای دور زدن تحریم‌ها» اعلام شد.
ایران با دولت مصر نیز این سیاست را یک طرفه اجرا می‌کند و در شرایطی که اتباع مصری امکان سفر ۲۰ روزه به ایران بدون داشتن ویزا را دارند، اما دولت مصر سیاست‌های چندان آسانی در صدور ویزا برای اتباع ایرانی ندارد، به شکلی که در حال حاضر مناسبات گردشگری دو کشور کاملا ضعیف است.
لغو ویزای ایران با لبنان نیز یک طرفه انجام شد. دولت لبنان هم در سال ۱۳۹۰ اعلام کرد ویزای خود را برای اتباع ایرانی لغو می‌کند چرا که بنا بر اظهارات وزیر جهانگردی لبنان، ایرانی‌ها یکی از مهم‌ترین گردشگران لبنان به شمار می‌آیند. لبنان حتی برای یک دوره آزمایشی ویزای خود را برای ایرانی‌ها فرودگاهی کرد، اما تا کنون در عمل خبری از لغو ویزا نشده است.
موافقت‌نامه لغو ویزا با بولیوی نیز در سال ۲۰۱۲ امضا و اعلام شد ایران اتباع بولیوی را بدون ویزا می‌پذیرد. این اقدام در راستای گسترش مناسبات ایران با سایر کشورها اعلام شد.
وزارت اطلاعات ایران به عنوان عضو کارگروه تسهیل ویزای ایران موافقت خود را با لغو ویزا با ۱۲ کشور دیگر اعلام کرده است، اما رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری گفته است لغو ویزا یک سیاست دو طرفه است که با توجه به شرایط سیاسی و قوانین حاکمیت کشورها تعیین می‌شود و خواست وزارت خارجه انجام توافقی دو سویه است.
در آخرین گزارشی که خبرگزاری ایسنا درباره صدور ویزا برای خارجی‌ها امروز، جمعه ۳۰ مرداد، منتشر کرد نوشت، بسیاری از گردشگران خارجی نمی‌دانند می‌توانند ویزای ایران را ۴۸ ساعته بگیرند. این گزارش با اشاره به مصوبه دولت درباره ویزای فرودگاهی از قول مجتبی کریمی رییس اداره گذرنامه و روادید وزارت خارجه اعلام کرد: مدت زمان لازم برای صدور ویزای ایران بین ۴۸ تا ۹۶ ساعت است، صدور مجوز ویزا معمولا تا ۷۲ ساعت و صدور قطعی آن تا ۲۴ ساعت زمان می‌برد. این مدت برای همه اتباع خارجی به جز آمریکایی‌ها یکسان است.
به گزارش ایسنا وی یادآور شد: این فرایندی است که در صورت ارائه درخواست به دفاتر گذرنامه و روادید وزارت خارجه ایران طی می‌شود، وگرنه در فرودگاه‌های بین‌ا‌لمللی کشور، ویزا همان لحظه صادر می‌شود.
مجتبی کریمی نیز به روند ویژه جهت صدور ویزا برای اتباع آمریکایی و همچنین انگلیسی و کانادایی اشاره کرد و گفت که در خواست آنها نخست به دفتر هماهنگی مستقر در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ارائه می‌شود، بنابراین زمان بیشتری صرف می‌شود تا این ویزا صادر شود. البته بررسی درخواست سفر به ایران در دفتر هماهنگی معمولا دو تا سه روز بیشتر زمان صرف نمی‌کند… ولی پی‌گیری درخواست و صدور ویزای انگلیسی‌ها و کانادایی‌ها به مراتب از آمریکایی‌ها آسان‌تر است.
یادآوری می‌شود که اتباع خارجه بسیاری از کشورها حتی آمریکا برای سفر ۱۴ روزه یا کمتر بدون اخذ هرگونه ویزا می‌تواند به جزیره کیش که منطقه تجاری آزاد است سفر کنند.
واکنش به این خبر
کاتیا پولیاکوا اهل روسیه و فارغ‌التحصیل رشته هنر از دانشگاه نیوکاسل در انگلستان است. او مدت‌هاست که می‌خواهد به ایران سفر کند و با فرهنگ و هنر ایرانی آشنا شود. کاتیا با شنیدن این خبر بسیار خوشحال می‌شود و به کیهان لندن می‌گوید، من همیشه شباهت فرهنگی نزدیکی بین ایران و کشور خودم احساس می‌کردم و دوست داشتم به ایران سفر کنم و یک بار هم که به طور جدی تصمیم به سفر گرفتم فهمیدم که احتیاج به ویزا و دعوت‌نامه دارم و این بود که منصرف شدم اما اگر قانون اخذ ویزای فرودگاهی اجرا شود حتما خیلی زود سفرم را به شهرهای توریستی ایران آغاز می‌کنم.
شیرین ش. نیز که اصالتا اهل فرانکفورت است، پدر ایرانی و مادر آلمانی دارد و خودش در لندن زندگی می‌کند؛ او نیز به کیهان لندن می‌گوید، از آنجا که پدر او پناهنده سیاسی است و بیش از سی سال است که از ایران خارج شده و هیچ مدرک شناسایی ایرانی ندارد، نمی‌تواند به ایران سفر کند. حالا شیرین به شدت دلش می‌خواهد که به کشور پدرش برود و با خانواده پدریش که هرگز آنها را ندیده است دیدار کند اما او بارها و بارها به کنسولگری ایران در فرانکفورت برای اخذ ویزا مراجعه کرده و هر بار با یک جواب منفی روبرو شده است چرا که او باید هویت ایرانی خود را از طرف پدر ثابت کند در غیر این صورت نخواهد توانست به ایران برود. شیرین حتی به سفارت ایران در لندن نیز مراجعه کرد ولی بی نتیجه بود؛ شیرین می‌گوید حاضر است از هویت آلمانی خود استفاده کند و ویزا بگیرد اما گویا این راه نیز امکان‌پذیر نیست. حالا او بی صبرانه منتظر قانون جدیدی است که راه او را برای سفر به ایران هموار کند و با شنیدن خبر ویزای فرودگاهی امیدوار است با قانون جدید راهی نیز برای او باز شود.
