همزمان با بررسی برجام در کنگره آمریکا، در ایران نیز شعارها بالا گرفته است.
رهبر جمهوری اسلامی در آخرین اظهارات خود پیرامون برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) آینده تصویب یا رد آن در ایران را با علامت سوال روبرو کرد.
در بخشی از این سخنرانی که در جمع «اتحادیه رادیو و تلویزیونهای اسلامی» بیان شده، آمده است: «آمریکاییها میخواهند از توافقی که هنوز نه در ایران و نه در آمریکا تکلیفش و رد یا قبول شدنش معلوم نیست، وسیلهای برای نفوذ در ایران بسازند اما ما این راه را قاطعانه بستهایم و با همه توان بالای خود، اجازه نفوذ اقتصادی، سیاسی، فرهنگی یا حضور سیاسی در ایران را به آمریکاییها نمیدهیم».
خامنهای چندی پیش در دیدار با «مسئولان نظام و سفراى کشورهاى اسلامى» نیز ایالات متحده آمریکا را «ناصادق» خطاب کرد و گفته بود: «به اینها نمیشود اعتماد کرد؛ اینها کسانی نیستند که حرف راست از دهانشان خارج بشود؛ صداقت در اینها نیست. در همین آزمایش دشواری هم که آقای رئیس جمهور اشاره کردند که واقعا زحمت کشیدند، هم ایشان، هم دیگر دستاندرکاران بیصداقتیهای متعدد و مکرر آنها در طول این زمان نشان داده شد. خب، مسئولین ما خوشبختانه برخورد کردند؛ در یک مواردی برخوردهای واقعا انقلابی کردند، کار کردند، و به یک نتایجی تا حالا رساندهاند؛ تا ببینیم چه میشود».
با اینکه روحیه به اصطلاح «استکبارستیز» و طرح موضوعات دوپهلو از سوی رهبر جمهوری اسلامی بحث جدیدی نیست اما این سخنان در حالی بیان میشود که در بررسی برجام در کنگره و سنای ایالات متحده آمریکا وارد مرحله تازهای شده است. پس از آنکه چاک شومر سناتور ارشد نیویورک در سنا و الیوت انگل عضو کمیته سیاست خارجی مجلس نمایندگان آمریکا به صف مخالفان توافق هستهای پیوستهاند، هفته گذشته باب منندز از اعضای ارشد کمیته روابط خارجی سنای آمریکا نیز اعلام کرد که رای به رد برجام خواهد داد.
کیهان ِ رهبر
حسین شریعتمداری در سرمقالهای که ۲۳ مرداد منتشر کرده است با اشاره به اینکه «رهبر معظم انقلاب حجت را تمام کرده و اولتیماتوم میدهند که چنانچه توافق وین با اصول و مبانی انقلاب در تعارض و تضاد باشد، حتی اگر از سوی مسئولان نظام نیز تصویب بشود، ایشان اجازه اجرای آن را نخواهند داد» تاکید دارد «برخی از نظرات ارائه شده این روزها که رهبر معظم انقلاب درباره متن توافق وین نظر مثبت و موافقی دارند، نمیتواند پایه و اساس قابل قبولی داشته باشد».
در واکنش به این سرمقاله حمیدرضا مقدمفر مشاور فرمانده کل سپاه پاسداران در مطلبی نوشته است: «چگونه است که برادر انقلابی چون جنابعالی، اصرار دارد به مخاطبان خود تفهیم کند که رهبر انقلاب مثل من فکر میکند؟! مثل من تحلیل میکند؟! و مثل من میفهمد؟! … بهتر نیست به گونهای موضعگیری کنید که حداکثر مواضع خود را اعلام کنید نه اینکه از زبان رهبری سخنی بگویید؟»
بعد از انعکاس گسترده این نامه، مقدمفر در نامهای دیگر خطاب به «کسانی که کینه انقلاب اسلامی را در دل دارند» نوشته است: «بدانند که خواب آنان در ایجاد اختلاف در اردوگاه یاران انقلاب اسلامی هرگز تعبیر نخواهد شد» و ادامه داده است که نامه او خطاب به حسین شریعتمداری «یک توصیه در درون خانواده انقلاب» بوده است.
پیش از این نیز رهبر جمهوری اسلامی در دیدار با جمعی از دانشجویان گفته بود: «یک نکته دیگر گفتند که کسانی به عنوان نماینده رهبری از زبان رهبری حرف میزنند. خب، من خودم هنوز که الحمدلله زبانم از کار نیفتاده».
کینه مقدس
محمدباقر قالیباف با اینکه سالهاست لباس سپاهیاش را از تن درآورده است اما گاهی به یاد آن روزگاران میافتد. او در جلسه «اختتامیه ششمین اجلاس بینالمللی مجمع جهانی اهل بیت» گفته است: «ساده اندیشی است که تصور شود مرگ بر آمریکا ربطی به اصل انقلاب ندارد نباید ماهیت انقلاب را وارونه جلوه داد. آیا تغییر سیاست در صنعت هستهای و تصمیمگیری مقطعی در این باره و اساسا کل موضوعاتی که در برجام آمده است میتواند سیاست راهبردی استکبارستیزی ما را از بین ببرد؟… اینجا همان جایی است که رهبر معظم انقلاب میفرمایند من دیپلمات نیستم من یک انقلابیام اینجا همان جایی است که حضرت امام بعد از قطعنامه ۵۹۸ میفرمایند عزیزان من کینه مقدستان را نگه دارید». اگر این صحبتها را در کنار سخنرانی اخیر نماینده ولیفقیه در سپاه پاسداران که گفته بود «دشمنان و استکبار به دنبال استفاده از هر فرصتی برای ضربه زدن به نظام هستند… دشمن دنبال جای پایی بود برای پرش به سمت دیگر اختلافاتی که با ما دارد و بعد از توافق لوزان و وین، هستهای برای آنها جای پایی بوده که به مسایل فراهستهای پرش کنند» قرار دهیم پازل احساس خطر پس از توافق در وین را میتوان کامل کرد.
صادق لاریجانی رئیس قوه قضائیه جمهوری اسلامی نیز در ادامه همین مسیر گفته است: «خیال و تصور ایجاد تغییرات تدریجی باب میل آمریکا در ایران و یا دست برداشتن مردم و مسئولان کشورمان از اهداف و ارزشهای اصیل اسلامی خود خیالی باطل است». محمدرضا نقدی فرمانده بسیج نیز در این میان به نقد سیاستهای اقتصاد بازار آزاد و به تعبیر خودش «اقتصاد عاریتی» پرداخته و گفته است: «این اقتصاد معتقد است باید با آمریکا کنار آمد تا سرمایههای خارجی به ایران سرازیر شود، به این شکل امنیت تأمین شده و اقتصاد هم درست خواهد شد، اما باید گفت، به همین خیال باشید که این اتفاق بیفتد». محمدحسین صفارهرندی که این روزها با عنوان مشاور فرمانده سپاه در مجامع عمومی حضور پیدا میکند نیز با اشاره به اینکه «چه این توافق امضا بشود یا نشود آنها برای ما خوابهایی دیدهاند که نباید اجازه دهیم محقق شود» تاکید کرده است: «کسانی تصور میکنند این اتفاق مقدمهای است برای اعراض جدی نظام از راه ٣۵ ساله و برخی نیز از روی بلاهت میگویند کسانی که ما را به این دوره رساندند که ما با قدرتهای دنیا ارتباط داشته باشیم باید از بین بروند؛ اما رندانی که در پشت کشور این موضوع را اداره میکنند آنها دلایلشان برای القاء این مورد کاملا روشن است».
رزمایش درخواستی
در حالیکه رسانههای داخلی جمهوری اسلامی از شلیک موشکهای زلزال توسط «کمیته های مردمی یمن» (حوثیها) به سمت عربستان سعودی خبر میدهند، «جمعی از طلاب و اساتید حوزه علمیه قم» در نامهای خطاب به سید حسن فیروزآبادی رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی خواستار صدور «دستور شلیک موشک بالستیک در یک رزمایش محدود توسط نیروی هوافضای سپاه پاسداران» به منظور «جلوگیری از دبه شیطان بزرگ و مأیوس ساختن کنگره امریکا و کنست اسرائیل و سرکوب ایادی تکفیری آنها در منطقه و کشیده شدن دندان طمع اذناب داخلی» شدند.
۲۰۴ نماینده مجلس شورای اسلامی نیز در نامهای جداگانه چنین درخواستی را تکرار کردهاند. نامهای که هیات رئیسه مجلس حتی حاضر به خواندن آن در جلسه علنی نشده است و سبب اعتراض امضاکنندگان نامه گشت.
این نامهها با پاسخ فیروزآبادی مبنی براینکه «آزمایشهای موشکی جمهوری اسلامی ایران برابر مصوبات مقام معظم فرماندهی کل قوا در زمان خود انجام خواهد شد» به در بسته خورد. از سویی دیگر حشمتالله فلاحت پیشه نماینده سابق مجلس شورای اسلامی و از نزدیکان علی لاریجانی در واکنش به این نامه گفته است: «اصولا در هیچ کشوری رزمایشها بر اساس خواست و سلیقه افراد برگزار نمیشود. کسانی که این نامه را نوشتند در واقع به کسانی کمک میکنند که دنبال ایجاد ایرانهراسی هستند».
فرمانده سپاه پاسداران نیز در گفتگویی جداگانه اظهار داشته بود: «برخی از مواردی که در این پیشنویس مندرج شده، مشخصا مغایر و در تناقض با خطوط قرمز مهم جمهوری اسلامی ایران، بهویژه در مورد توانمندیهای تسلیحاتی بوده و هیچگاه مورد پذیرش ما نخواهد بود. هر قطعنامهای که در تضاد با خطوط قرمز کشورمان باشند، هیچ اعتباری ندارد و امیدواریم شورای امنیت سازمان ملل وقت خود را برای تصویب چنین پیشنویسی به بطالت نگذراند».
متحدان همیشگی
در این میان محمدجواد ظریف سفر خود به ترکیه را لغو کرد تا بعد از لبنان در سفری برنامهریزی نشده به سوریه سفر کند و پیامی روشن به متحدان خود بدهد. الشرقالاوسط در تحلیلی پیرامون این سفر نوشته است: «وزیر خارجه ایران در این سفر حامل پیامی در خصوص تاکید بر حمایت ایران از حزبالله است که همچنان به عنوان بازیگری مهم مانند دیگر بازیگران اصلی به شمار میرود. برخی منابع سفر ظریف به سوریه و پس از آن به روسیه را در راستای پیشنهاد یک طرح جدید برای حل مناقشات در سوریه مطرح کردهاند.
وزیر امورخارجه پادشاهی سعودی در دیدار با همتای روسی خود هر طرحی که در آن با حضور رژیم اسد تعریف کرده باشد را به شدت رد کرده است. عادل الجبیر تاکید کرده است که «رژیم دمشق نه راه حل که بخشی از بحران سوریه است». این در حالیست که رهبر جمهوری اسلامی در آخرین سخنرانی خود قاطعانه تاکید کرده است: «از هر کسی که با اسرائیل مبارزه میکند و رژیم صهیونیستی را میکوبد حمایت خواهیم کرد». راه انداختن کمپین آتش زدن پرچم آمریکا، کمپین مبارزه با استکبار و انتشار نشریه «صدای حزبالله» که زیر نظر بیت رهبری منتشر میشود را میبایست آمادهباش رژیم برای دوران پساتحریم دانست.
آنچه در این گزارش از مواضع زمامداران حکومت ایران نسبت به توافق هستهای و تأثیر آن در سیاست خارجی کشور عرضه شد نشان میدهد که از یک سو توافق هستهای واقعی تنها از مذاکره با کشورهای ۱+۵ به دست نمیآید، و از سوی دیگر، توافق نیز مانند عدم توافق پیامدهایی دارد که ممکن است الزاما بهتر از عدم توافق نباشد.