جنگ ارزشها بین تفکر عنکبوتی حکومت دینی و آزادیهای فردی و شهروندی بالا میگیرد.
پروژه «عنکبوت دو» هم کلید خورد. این بار تارهای عنکبوت، اینستاگرامیها را شکار کردند. دختران و پسران جوانی که به مدلینگ روی آوردهاند، عکاسان، آرایشگران، گریمورها و طراحان لباس به عنوان دشمنان «امنیت ملی» معرفی میشوند. رهبرشان هم معلوم شد: کیم، یکی از خواهران کارداشیان.
در جمهوری اسلامی برای هر حرکتی که تهدیدی برای نظام ولایتی به حساب آید بلافاصله رهبری آن را به «اجنبی» و «خارج» و «بیگانه» نسبت میدهند. از دید مقامات جمهوری اسلامی در خارج از مرزهای ایران، به استثنا چند کشور مانند چین، روسیه و سوریه، همه دست به دست هم دادهاند تا این نظام را تهدید کرده و از میان بردارند. البته از دید فرماندهان سپاه پاسداران و امامان جمعه، نظام آنچنان قدرتمند است، که تمامی این «توطئه»های جهانی همیشه با شکست روبرو میشوند.
توابان جدید
«عنکبوت دو» مانند دیگر پروژههای دشمنتراشی جمهوری اسلامی یک «پشیمان» و «تواب» هم داشت که طبق سنت رایج در مقابل دوربینهای تلویزیون به گناهان و جرایم خود «اعتراف» کرد. این بار قرعه به نام الهام عرب، مدل شناخته شده ایرانی درآمد که چادر سیاه به سر در برابر دوربینهای صدا و سیمای جمهوری اسلامی به پرسشهای دادستان تهران، عباس جعفری دولتآبادی پاسخ میدهد. الهام عرب البته سابقه حاشیهسازی در کارنامهی خود دارد. سال گذشته در ماه رمضان حضورش در برنامه «ماه عسل» بحث برانگیز شد و از همان زمان وی همه عکسهای بدون حجابش را از صفحه شخصیاش در اینستاگرام حذف کرد. البته صدها عکس بدون حجاب او در دنیای مجازی باقی ماند و هنوز هم میتوان این تصاویر را دید.

مهاجران جدید
آغاز «عنکبوت دو» به آخرین روزهای سال خورشیدی گذشته بر میگردد، زمانی که بسیاری از صفحات مربوط به مد و مدلینگ در اینستاگرام مورد حمله اعضای ارتش سایبری قرار گرفت و یک کادر آبی رنگ جانشین عکسهائی شد که توسط مدلها، عکاسان، مزونهای مد و آتلیههای عکاسی در این شبکه قرار گرفته بودند. در «عنکبوت دو»، بنا به گفتههای جواد بابائی، سرپرست دادسرای جرائم مجازی، ۱۷۰ نفر فعال بودند که برای ۲۹ نفر از آنها پرونده قضائی تشکیل شده است و ۸ نفر هم بازداشت شدهاند. البته برخی هم بلافاصله ایران را ترک کردند. الناز گلرخ و همسرش حمید فدائی که از جمله پرطرفدارترین مدلهای ایران بودند، قبل از دستگیری راهی دبی شدند و از آنجا برای هوادارنشان پیام دادند که فعلا در خارج از مرزهای ایران به فعالیتهای حرفهایشان ادامه خواهند داد.
رهبران جدید
مهمترین دستاورد پروژه «عنکبوت دو»، به گفته مرکز بررسی جرائم سازمان یافته، وابسته به سپاه پاسداران، «خنثی کردن تلاشها از سوی حامیان و گردانندگان پنهان اینستاگرام برای تغییر سبک زندگی ایرانی- اسلامی» است. مصطفی علیزاده، سخنگوی مرکز بررسی جرائم سازمان یافته میگوید: «سرنخ این شبکه را باید در کشورهای حاشیه خلیج فارس و بریتانیا جستجو کرد.» او در ادامه صحبتهایش میافزاید: «بومی کردن مدلینگ توسط مدیر عامل اینستاگرام در دستور کار قرار داده شده است و اجرای آن به عهده کیم کارداشیان که از مدل های سرشناس در سطح جهان است گذاشته شده است.»
جمهوری اسلامی مد و مدلینگ را دشمن تلقی میکند و آن را تهدیدی برای بقای خود و دهن کجی به ارزشهائی میداند که در این ۳۷ سال میلیونها تومان خرج تبلیغ و ترویجشان کردند ولی با این وجود نتوانستند آنها را در جامعه، و به ویژه میان جوانان نهادینه کنند. در هزاره سوم میلادی، با توجه به دامنهی نفوذ فضای مجازی و در این سالهای آخر، قدرت جذب جادوییِ شبکهها و رسانههای اجتماعی، مشکل بتوان جوانهای یک کشور را، در هر نقطه این کره خاکی که باشد و توسط هر نظامی که اداره شود، در انزوا نگاه داشت و مانع دسترسی آنها به این امکانات ارتباطی شد. حتی در یک دیکتاتوری نظامی مثل کره شمالی هم، بر پایه اخباری که به خارج درز پیدا میکنند این نوع فشارها پاسخگو نبودهاند.

خطرات جدید
جمهوری اسلامی در این سالها نشان داده است که بیش از مخالفان سیاسی، از حرکتهای فرهنگی واهمه دارد و آنها را تهدیدی بسیار جدی برای ادامه حیات خود به حساب میآورد. ممنوعیت برگزاری کنسرتهای موسیقی، ممنوعیت حضور زنان در کنسرتهائی که موفق به دریافت مجوز برگزاری میشوند و همچنین برای تماشای مسابقات در ورزشگاهها، همگی نشان از این واهمه است. سخنان چند روز پیش علی خامنهای، رهبر مذهبی و سیاسی جمهوری اسلامی، در مخالفت حتی با فیلمهائی که از هفت خوان سانسور در جمهوری اسلامی رد شدهاند و به جشنواره کنترل شدهای مانند «فجر» راه یافتهاند را نیز میبایست در همین رابطه ارزیابی کرد. علی خامنهای که در ماههای اخیر مرتب از تهدید و خطر «نفوذ» حرف میزند، در دیدار اخیرش با اعضای شورای «مرکز الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت« نه تنها «برند پوشی» را مورد انتقاد قرار داد بلکه گفت: «در جشنواره فجر فیلمهائی نشان داده میشوند که مردم را به سمت مفاسد اجتماعی میکشاند.»
البته این داستان روی دیگری هم دارد. ارزشها و شیوههای مبارزه فرهنگی و اجتماعی در این سالها پا به پای رشد و گسترش تکنولوژی ارتباطات تغییر کردهاند. اگر زمانی روشنفکران، به ویژه شاعران و نویسندگان و برخی شخصیتهای سیاسی الگوی بخش قابل توجهی از جوانان بودند، امروز نسل جوان به دنبال «قهرمانانی» از نوع دیگر است. این مساله مختص ایران هم نیست، اگرچه در جمهوری اسلامی به دلیل ویژگیهای این نظام، از جمله سرکشیدن به درون خانهها و زندگی شخصی افراد، این پدیده گسترش بیشتری دارد. اگر دیروز جمهوری اسلامی افرادی را دشمن خود میشمرد که دست به قتل زنجیرهای آنها در داخل و خارج کشور زد، امروز امثال کیم کارداشیان و فعالیتهای آنها را که در یک جامعه متعارف بسیار عادی و پیش پا افتاده و خوراک رسانههای زرد است، خطری برای خود میداند. نگاه نسل جوان، نسلی که نه زیر سایه کتاب و مطالعهی مداوم بلکه عمدتا در تار و پود شبکههای اجتماعی رشد کرده است، بیش از آنکه به سمت شخصیتهای فرهنگی و ادبی و سیاسی باشد، به سوی کیم کارداشیانها و لیدی گاگا و آخرین گرایشهای هنجارشکن است.
راهها و چاههای جدید
در جمهوری اسلامی بسیاری از جوانان هنجارشکنیهای مختلف را از جمله در مبالغهآمیزترین اشکال آن، نوعی مبارزه علیه جمهوری اسلامی و مقاومت در برابر ارزشهائی میدانند که نظام حاکم تلاش میکند به آنها القاء و تحمیل کند. البته اگر واکنش بخش عمده جوانان به این تلاشهای نظام همانا هنجارشکنی و روی آوردن به سبک زندگی رایج در جهان آزاد است، متاسفانه بخشی دیگر در خود قدرت مقابله با این تحمیلهای حکومتی را نمیبیند و یا دچار افسردگی میشود و یا به آغوش مواد مخدر پناه میبرد. حتی آمارهای رسمی نیز در این رابطه بدون هیچگونه شبههای گویا هستند.
پژوهشی که اخیرا توسط مرکز مطالعات وزارت ورزش و جوانان جمهوری اسلامی انجام گرفته، شایع ترین اخلال روانی رایج بین نسل جوان را افسردگی اعلام کرده است. بر پایه همین آمار، افسردگی میان دختران و زنان جوان بیش از پسران و مردان است. دلیل آن هم واضح است، محدودیتها برای آنها در جمهوری اسلامی بسیار گستردهتر است. نتیجه یک بررسی که توسط ستاد مبارزه با مواد مخدر جمهوری اسلامی در سال ۱۳۹۳ انجام گرفت صحبت از گسترش نگران کننده اعتیاد بین جوانان در سنین بین ۱۵ تا ۲۵ سالگی میکند. اگر در گذشته ۳ درصد از معتادان را جوانان تشکیل می دادند، در سال ۱۳۹۳ این رقم به ۲۶ درصد افزایش یافت. البته بسیاری معتقدند که امروز این رقم از مرز ۳۰ درصد نیز عبور کرده است.
نتیجه آنکه فضای جدید و امکانات جدید راهها و چاههای گوناگونی را پیش پای هم حکومت و هم جامعه میگشاید. تجربه نشان داده است همواره راهی که جامعه در پیش میگیرد با همهی فراز و نشیبهایش، چاهی را که حکومت بر سر راه آنها کنده است، پشت سر میگذارد. این است که «عنکبوت دو» اگر به «عنکبوت هزار» هم برسد و «پروژه نفوذ» به دهها نام دیگر هم ظاهر شود، این «دشمنان جدید» آخرین خاکریز دشمنتراشی جمهوری اسلامی در داخل هستند زیرا جز آنها دیگر کسی نیست که قبلا سرکوب نشده باشد.