سوالات امتحان نهایی دانشآموزان رشتههای ریاضی و تجربی سوم دبیرستان٬ سبب اعتراض و تجمع آنها در مقابل آموزش و پرورش شهرهای مختلف و از جمله تهران شده است. آنها حتی به نشانه اعتراض کتابهای خود را نیز آتش زدهاند.به گزارش رسانههای داخلی اما آموزش و پرورش ادعای آنها را مبنی بر دشوار بودن سوالات رد کرده و اعلام میکند که سوالات کاملا استاندارد بوده است.
اعتراض دانشآموزان به دشواری سوالات امتحانات نهایی از درس شیمی آغاز شده و پس از برگزاری امتحان ریاضی، ادبیات و دینی٬ تجمعات اعتراضی در شهرهایی مانند مشهد، اصفهان ٬ یزد٬ شاهرود و تهران مقابل ادارات کل آموزشوپرورش شکل گرفته است و همچنان ادامه دارد.
دانشآموزان معترض میگویند: سوالات بسیار سخت و مفهومی طراحی شده است و سوالاتی در امتحانات وجود داشته که معلم اصلا آنها را سر کلاس درس برایشان توضیح نداده بود.
به اعتقاد عبدالرسول عمادی رییس مرکز سنجش وزارت آموزش و پرورش٬ سوالات طراحی شده استاندارد بوده و پس از هر امتحانی که برگزار شد، سوالات مجددا توسط تیمی از کارشناسان٬ ارزیابی و بر استاندارد بودن آنها صحه گذاشته شد.
با گستردهتر شدن تجمعهای اعتراض آمیز در شهرهای مختلف٬ وی نظر خود را تغییر داده است و به گفته وی قرار است؛ این موضوع از طریق طراحان سوال و گروه های درسی پیگیری شود و نتیجه را به زودی به اطلاع دانش آموزان برسانند.
اما همچنان وی معتقد است که سوالات امتحانات نهایی از کتاب های درسی طرح شده است و خارج از کتاب درسی نیست و چنانچه ۵۰ درصد دانش آموزان نتوانند به سوالات پاسخ دهند موضوع پیگیری خواهد شد.
اکثر دانش آموزان به این نکته اعتراض داشتند که سوالها در سطح تیزهوشان طراحی شده بود و به قدری پیچیده بوده که سبب نارضایتی آنها را در بیرون از حوزه های امتحانی و در میان والدین آنها میشد به وضوح دید.
در این زمینه محمد فاضل٬ مدیرکل دفتر وزارت آموزش و پرورش موج اعتراضات به امتحانات نهایی را عجیب دانسته و گفته است که این اعتراضات ممکن است سیاسی باشد.
اما نکته عجیبترعدم نظارت آموزش و پرورش به سطح علمی مدارس و تبعیضهایی است که بین دانشاموزان مناطق محروم (که تقریبا اکثریت جامعه را تشکیل میدهند) با دانشآموزان مرفه وجود دارد.
یکی از آموزگاران مدارس غیرانتفاعی که در صدا و سیما نیز برنامههای آموزشی دارد و به این دلیل نخواست نامش منتشر شود٬ به خبرنگار کیهان لندن در مورد اعتراض دانشآموزان میگوید «در مورد نادرست بودن سوالها قرار شد که نظر همه دبیران جمعآوری و بعدا نظر داده شود ولی این اعتراض وارد نخواهد بود٬ شاید سوالها سخت طراحی شده باشند ولی نادرست نبودند».
وی در پاسخ به این سوال که آموزش و پرورش چه راهکاری را برای حل این مشکل ارایه خواهد داد و آیا امکان دارد که امتحانات دوباره برگزار شود٬ میافزاید: «آموزش و پرورش قول بررسی کامل داده ولی به دلیل رعایت کردن برخی مسایل و عدم ایجاد بدعت٬ گمان نمیرود که شرایط تغییر کند».
این آموزگار باتجربه در مقطع دبیرستان تاکید میکند که « بیشتر اعتراضهای اعلام شده از سوی دانش آموزان و اولیای انها مربوط به شهرستانها و یا مدارس واقع در مناطق محروم است که از امتیاز کلاسهای فوق برنامه یا داشتن معلم خصوصی محروم بوده و با چنین آزمونهای پیچیده و یا نکتهدار آشنا نیستند و در امتحانات به مشکل برمیخورند» .
وی در این زمینه میآفزاید: « به دنبال این رویداد و بعد از یک تحقیق و نظرخواهی میدانی در سطح شهر تهران٬ به این نتیجه رسیدیم که مدارس غیرانتفاعی تهران به ویژه مناطق یک تا چهار از نتایج کار دانشآموزان خود رضایت داشته و اعتراضی به نتایج امتحانات و یا شیوه طرح سوالات نداشتهاند».
او دلیل این امر را آمادگی دانشآموزان این مناطق پس از شرکت در کلاسهای فوق برنامه و شرکت در آزمونهای آمادهسازی هفتگی یا ماهانه ذکر میکند و میافزاید: «بهطور مثال گاهی در بعضی از مدارس دانشآموزان مجبورند حتی روزهای پنجشنبه و تعطیل سراسر سال تحصیلی را در مدرسه حاضر باشند و مطالب فوق برنامه و یا نکات کلیدی و کنکوری را آموزش ببینند».
به گفتهی وی٬ سوالات امتحانی توسط گروهی از دبیران زبده و با تجربه آموزش و پرورش و در یک کار گروهی طراحی میشود و و دبیران از موقع طرح سوال تا پایان امتحانات به منظور جلوگیری از هر گونه سودجویی و یا تقلب در قرنطینه قرار میگیرند.
به هر حال، امتحانات نهایی امسال با حاشیههای بسیاری همچون اعتراضات گسترده به دشواری سوالات و برخی اخبار در خصوص لو رفتن سوالات در دروسی مانند جغرافی و آمادگی دفاعی، برگزار شد٬ هرچند آموزش و پرورش هر دو مورد را نمیپذیرد.
موج اعتراضات گسترده دانشآموزان به دشواری سوالات امتحانات نهایی میتواند تاییدی بر ماجرای ضعف آموزش در مدارس و ضعف علمی دانشآموزانی باشد که به دلیل پایین بودن سطح اقتصادی خانوادههایشان مجبورند در مدارس دولتی درس بخوانند که در بیشتر آنها به سطح آموزش اهمیتی داده نمیشود، اما سطح امتحانات برایشان دارای اهمیت است و آن را متناسب با مدارس غیر انتفاعی طرح میکنند.
به گزارش کیهان لندن و به نقل از یک منبع آگاه٬ میزان دریافتی معلمان مدارس غیرانتفاعی در مناظق شمال شهر تهران٬ بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان به ازای هر ۹۰ دقیقه تدریس است و شهریه مصوب آموزش و پرورش به ازای هر دانشآموز در مقطع دبیرستان و در مناطق یک تا ۴ به طور میانگین٬ سالانه بین ۴ الی ۶ میلیون تومان است . اما به گفته این منبع آگاه٬ بسیاری از مدارس در این مناطق به دریافت این شهریه اکتفا نمیکنند و به منظور برگزاری کلاسهای جبرانی و هزینههای بالایی که برای رفاه دانشآموزان متقبل میشوند٬ شهریههایی به میزان ۱۲٬۱۰ و یا ۱۵ میلیون تومان نیز دریافت میکنند که بسیاری از آنها امتحانات ورودی نیز دارند و حتی دانشآموزان حاضرند مبالغی بالاتر از این شهریه بپردازند تا وارد اینگونه مدارس که تقریبا قبولی در کنکور سراسری را تضمین میکنند٬ شوند.
دانشآموزی در این زمینه با گلایه به کیهان لندن میگوید: «ما دانش آموزان حق داریم به نحوه سوالات اعتراض کنیم. سوالاتی که برای دانش آموزان مدارس سمپاد (موسسه تیزهوشان) با معلمان فوقالعاده طرح میشود برای مایی که معلممان اصلاً بلد نبود درس بده باید برابر باشد؟! سطح امکانات آموزشی همه مدارس آیا یکسان بوده که سوالات هم باید یکسان باشد؟! حالا چون این اعتراضات به نفعشان نیست آن را سیاسی قلمداد میکنند. سالهای قبل چطور؟! آیا آنها هم سیاسی بودند»؟!
در این میان دامنه اعتراضات به شبکه های اجتماعی نیز رسیده و جمعی از دانش آموزان با تشکیل گروهی به نام «معترضان به امتحان نهایی۹۵» در تلگرام اعتراض خود را نشان دادند که گویا در حال حاضر این گروه از دسترس خارج شده است.
امتحانات نهایی سال سوم متوسطه برای دانش آموزان اهمیت فراوانی دارد چرا که نمراتشان در این امتحان، در کنکور سراسری ۲۵درصد تاثیر داشته و همین موضوع حساسیت دانش آموزان این مقطع را افزایش داده و نگران کرده است.
زمان برگزاری امتحانات سال تحصیلی جاری تغییراتی داشته و به دلیل تقارن ماه رمضان با برنامه امتحانات خرداد ماه، دانشآموزان امسال زودتر میهمان امتحانات شدند و از ۲۵اردیبهشت ماه امتحانات دانشآموزان آغاز شد.
علاوه بر تبعیضی که در مدارس دیده میشود٬ به عقیده کارشناسان آموزشی٬ نحوه ارایه مفاد درسی در مدارس ایران با استاندارد مدارس کشورهای پیشرفته که اغلب به شکل مفهومی- تحقیقی و کاربردی است٬ بسیار فاصله دارد. به طوری که دانشآموزان در ایران وابسته به شب امتحان هستند و حجمی از مطالب را در یک شب حفظ میکنند و خیلی زود هم فراموش میکنند.