علی جلالی – مدیرعامل شرکت آزاد راه تهران- شمال، روز جمعه، اول دیماه، در گفتگو با خبرگزاری دانشجویان ایران از تکمیل ۸۸ درصد از فاز اول آزادراه تهران شمال خبر داد و و اعلام کرد که به زودی ۱۲ درصد باقیمانده نیز به پایان خواهد رسید.
وی از تاریخ دقیق پایان ۱۲ درصد باقی مانده و زمان بهرهبرداری از بخش اول این مسیر سخنی به میان نیاورده است.
این در حالیست که پروژه یادشده ۴ دهه است که در دست احداث بوده و امروز هم تاریخ پایان قطعه اول آن، هنوز مشخص نیست.
این آزادراه ۱۲۱ کیلومتری که شامل ۴ بخش میشود، تا کنون میلیاردها تومان هزینه در برداشته و شرکتهای بسیاری در مسیر اجرای آن وارد و خارج شدهاند و هنوز پس از گذشت نزدیک به ۴۰ سال حتی فاز یک این پروژه به پایان نرسیده است.
بر اساس اطلاعات موجود در این پروژه، آزادراه از تقاطع بزرگراه «آزادگان» و بزرگراه «شهید همت» شروع و با عبور از مناطق کن، سولقان، امامزاده عقیل، تونل تالون و دره لانیز به سهراهی شهرستانک میرسد؛ اجرای این قسمت که طول آن تقریبا ۳۲ کیلومتر بوده، و تکمیل آن در اولویت است، موجب میشود بخشی از راه فعلی که از طریق کرج میگذرد حذف شده و مسیر فعلی حدود ۶۰ کیلومتر کوتاهتر شود و همچنین به گفته مقامات و دست اندرکاران، موجب صرفهجویی قابل توجهی در مصرف سوخت شده و از استهلاک اتومبیلها و اتلاف وقت مسافران خواهد کاست.
مسئولان بارها زمانهای مختلفی را برای اتمام این بخش از پروژه اعلام کرده بودند که به دلایل گوناگون عقب افتاده و تا امروز فاز اول آن تکمیل نشده است.
بر اساس گزارشهای منتشر شده پیش از این مهمترین بخش فاز یک، پروژه احداث تونل تالون به طول ۴.۸۵ کیلومتر بوده که در ابتدا حفاری آن توسط چینیها صورت گرفت اما بعد به دلیل تاخیر زیاد در اجرای پروژه و اختلافات مالی، شرکت چینی از ادامه فعالیت منع و تنها قطعات مهم در دست این شرکت باقی ماند.
اگرچه ادامه کار به هفت شرکت ایرانی سپرده شد، اما این قطعه از آزاد راه که ۳۲ کیلومتر است، هنوز پس از ۴۰ سال به اتمام نرسیده است.
مسئولان پیش از این وعده پایان این قطعه را پایان سال ۹۶ اعلام کرده بودند اما هنوز هیچ یک از مقامات مسئول به شکل قطعی زمان اتمام فاز اول آن را مشخص نکردهاند.
به نوشته خبرگزاری مهر و به نقل از خیرالله خادمی، مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور، قطعه یک این پروژه ۲۵۰۰ میلیارد تومان هزینه در برداشته است.
خبرگزاری تسنیم وابسته به سپاه پاسداران هم در گزارشی، به نقل از مقامات مرتبط با این پروژه، برای اتمام فاز اول این پروژه هزینهای بالغ بر ۴۵۰ میلیارد تومان را عنوان کرده بود که با این حساب میتوان گفت نزدیک به ۳۰۰۰ میلیارد تومان هزینه نهایی فاز یک این پروژه خواهد شد.
منابع دیگر خبری نیز هزینه هر کدام از فازهای دوم و سوم این پروژه را بین ۲۰۰۰ تا ۲۴۰۰ میلیارد تومان اعلام کردهاند.
برخی مسئولان از جمله معاون توسعه ساختمان بنیاد مستضعفان از مذاکراتی برای تکمیل فاز سوم پروژه با سرمایهگذاران خارجی، بدون ذکر نام آنها، خبر داده بود. در آذرماه گذشته منوچهر خواجه دلویی، معاون توسعه ساختمان بنیاد مستضعفان، ضمن بیان این خبر اظهار داشته بود که این پروژه به صورت ۵۰ درصدی بین بنیاد مستضعفان و وزارت راه و شهرسازی به سرانجام خواهد رسید.
پیش از این، هزینهی بسیار سنگینی حدود ۵۰۰۰ میلیارد تومان، برای احداث آزادراه توسط برخی نمایندگان مجلس عنوان شده بود که با گذشت زمان این ارقام دستخوش تغییرات شده است بطوریکه اکنون نمیتوان تا پایان فازهای باقی مانده برآوردی از هزینه واقعی این پروژه در نظر داشت.
قطعه چهارم این پروژه به طول ۲۱ کیلومتر در سال ۱۳۹۲ با حضور محمود احمدینژاد، و در حالی که انتقادات و پرسشهای بسیار پیرامون آن وجود داشت، به بهره برداری رسید.
این آزادراه در مجموع به طول ۱۲۱ کیلومتر، با ۱۴۵ تونل است که ۹۷ پل بزرگ نیز، شامل ۱۳ کیلومتر، در باند رفت و برگشت دارد.
این پروژه بزرگترین و مهمترین جادهی ارتباطی بین استان تهران و استان مازندران است که به گفته طراحان آن موجب کاهش ۳۵ درصدی سوخت و کاهش هزینههای استهلاک و حوادث جادهای در کشور خواهد شد.
تا کنون در مورد تاخیر طولانی ساخت این پروژه انتقادهای زیادی به دولتهای وقت شده و هر یک هم دلایلی را از جمله مشکلات خرید زمینهای موجود در مسیر آزادراه، مشکلات آب و هوایی و همچنین نبود سرمایه گذاران خارجی و کارشکنی شرکای چینی اعلام کردهاند؛ این بهانهها هر کدام به نوبه خود بیانگر مشکلات مدیریتی و نبود اراده کافی برای پایان پروژهای با عمری نزدیک به نیم قرن است.
پروژهای که تنها پس از ۴۰ سال تنها فاز چهارم آن تمام شده و فاز اول آن نیز رو به پایان است، اکنون در موقعیتی قرار دارد که شاید بدون تعویق و خلف وعده مسئولان فازهای دوم و سوم آن به پایان برسد و با رکورد نیم قرن تاخیر، پرونده پرحاشیه و پرسش برانگیز آن بسته شود!