عاقبت تن دادن جمهوری اسلامی به ۱۲شرط آمریکا چیست؟ «تغییر رفتار» یا «تغییر رژیم»؟!

(+ویدئو) با کنار گذاشتن جان بولتون از سمت مشاور امنیتی کاخ سفید توسط رئیس جمهوری آمریکا، بحث احتمال مذاکره میان جمهوری اسلامی ایران و آمریکا جدی‌‌تر شده و به ویژه شماری از مقامات دولتی در ایران گمان می‌‌کنند روزنه‌‌های تازه‌‌ای برای نشستن پای میز مذاکره با ایالات متحده باز شده است.

رئیس جمهوری آمریکا، چهارشنبه ۱۱ سپتامبر (۲۰ شهریور)، در یک مصاحبه مطبوعاتی در کاخ سفید موافقت ضمنی خود برای مذاکره با جمهوری اسلامی را برای چندمین بار اعلام کرد و با تمجید از مردم ایران گفت این «رژیم ایران» است که باید درباره توافق تصمیم بگیرد.

احتمال مذاکره دونالد ترامپ و حسن روحانی در جریان نشست آتی مجمع عمومی سازمان ملل متحد یکی از موضوعات این مصاحبه مطبوعاتی بود.

تکرارِ «ما به دنبال تغییر رژیم نیستیم»

ترامپ در پاسخ به پرسشی درباره اینکه آیا کاهش تحریم‌ها را برای تحقق چنین دیداری در نظر خواهد گرفت یا نه گفت: «ببینیم چه پیش خواهد آمد. خواهیم دید چه می‌شود. به نظرم ایران، و همینطور کره شمالی، هر دو کشور، ظرفیت‌ بالایی دارند. ایران ظرفیت خیلی بالایی دارد. آنها مردمی فوق‌‌العاده هستند. ما به دنبال تغییر رژیم نیستیم. ما امیدواریم که بتوانیم توافق کنیم. اما اگر نتوانیم توافق کنیم هم اشکالی ندارد. فکر می‌کنم که آنها بایستی توافق کنند.»

به گزارش صدای آمریکا وی در پاسخ به این پرسش که آیا می‌‌‎خواهد با طرف ایرانی دیدار کند گفت که این را باید از طرف ایرانی بپرسید.

او افزود: «ایران کشوری متفاوت از آنچه قبلا در دو سال و نیم پیش بود است. دو سال و نیم پیش آنها پول زیادی از پرزیدنت اوباما گرفتند. ۱۵۰ میلیارد دلار که ۱.۸ میلیارد دلار آن پول نقد بود. اما ایران نسبت به دو سال و نیم پیش و زمانی که من روی کار آمدم کشور بسیار متفاوتی است.»

چه به توافق برسند چه نرسد عالیست!

ترامپ در ادامه گفت: «من معتقدم آنها می‎خواهند به توافق برسند و اگر اینطور باشد، بسیار عالی؛ اگر هم اینطور نباشد باز هم عالیست. اما آنها مشکلات اقتصادی بی‌شماری دارند و تحریم‌ها هم سخت‌تر و سخت‌تر می‌شوند.»

ترامپ با وجود تمام حرف‌‌‌‌های امیدوارکننده‌‌ای که خطاب به رهبران جمهوری اسلامی زده است، یک «هشدار» و در واقع آدرس جدی هم داده و آن فعالیت‎‎های اتمی رژیم ایران است که اکنون ابعاد پنهانکاری گسترده‌ی‎‎ آن نیز افشا شده است. ترامپ در همین ارتباط می‌‌گوید «ما نمی‌توانیم بگذاریم ایران سلاح اتمی داشته باشد و آنها هرگز سلاح هسته‌ای نخواهند داشت. اگر به فکر غنی‌‌سازی هستند، بهتر است فراموشش کنند؛ چرا که غنی‌سازی خیلی خیلی خطرناک است.»

ساعاتی پس از این اظهارات گزارش شد که حسن روحانی و امانوئل ماکرون رؤسای جمهوری اسلامی ایران و فرانسه تلفنی گفتگو کردند و روحانی به ماکرون گفته از دیدگاه ایران «مذاکره با آمریکا در شرایط تحریم معنا و مفهومی ندارد.»

پنجشنبه ۱۲ سپتامبر، بعضی رسانه‌‌های آمریکایی خبر دادند که ترامپ با پیشنهاد فرانسه برای پرداخت خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری به ایران موافقت کرده است. همان پیشنهادی که فرانسه اجرای آن را منوط به تصویب دو کنوانسیون پالرمو و CFT و پیوستن ایران به گروه اقدام مالی FATF و همچنین کنار گذاشتن تهدیدات موشکی و یاغیگری‌‌های منطقه‌‌‌ای کرده بود.

این پیشنهاد در جریان نشست اخیر «گروه هفت» در فرانسه مطرح شده بود که ترامپ رغبتی به آن نشان نداد و جمهوری اسلامی هم که چشم‌انتظار ملاقات ظریف و ترامپ بود تا شاید کانالی برای مذاکره باز شود ناامید شد و برای حفظ حیثیت خود ادعا کرد تنها در شرایطی مذاکره می‌‌کند که هیچ پیش‌شرطی نباشد و تحریم‌‌ها کاملاً برداشته شود.

مورگان اورتگاس سخنگوی کاخ سفید روز چهارم سپتامبر گفته بود: «مقامات ایران رسماً به باج‌خواهی و اخاذی اتمی متوسل شده‌اند؛ ۱۵ میلیارد دلار تحویل ما دهید وگرنه ما برنامه اتمی را پیش می‌‎بریم! این الگوی صفات و خصوصیات‎شان است.»

حالا پیشنهاد دادن یک خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری به رژیم ایران دوباره مطرح شده و چون این‌بار کاخ سفید واکنش تند گذشته را نسبت به این پیشنهاد که ماکرون مبتکر آنست تکرار نکرده، جمهوری اسلامی و حامیان آن را امیدوار شده‌اند که شاید گشایشی حاصل شود.

https://kayhan.london/1398/06/14/%d9%85%d8%a7%da%a9%d8%b1%d9%88%d9%86%d8%8c-%d9%85%db%8c%d8%a7%d9%86%d8%ac%db%8c%d9%90-%d9%86%d8%a7%da%a9%d8%a7%d9%85%d8%9b-%d8%a2%d9%85%d8%b1%db%8c%da%a9%d8%a7-%d8%b2%db%8c%d8%b1-%d8%a8%d8%a7%d8%b1

در همین ارتباط سناتور دموکرات کریس مورفی در توییتی نوشت «ترامپ تصمیم دارد به ایران برای بازگشت به توافقی که خودش آن را پاره کرده ۱۵ میلیارد دلار بدهد.» او در ادامه نوشته «مگر ترامپ نمی‌‌گفت این بدترین توافق بوده؟ دارم سردرد می‌‌گیرم.»

So Trump is going to give Iran $15 billion to come back into compliance with the agreement he tore up because it was the worst deal he had ever seen? My head hurts. https://t.co/g6rx03SOvT

— Chris Murphy (@ChrisMurphyCT) September 12, 2019

مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا روز سه شنبه ۱۰ سپتامبر گفته بود، رژیم ایران با امتناع از همکاری کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌‌‎کوشد جهان را فریب دهد. وی تاکید کرد که فشارهای حداکثری علیه جمهوری اسلامی تشدید خواهد شد.

در عین حال آندسته از تحلیلگران و سیاستمدارانی که در داخل ایران منتظر گوشه‌چشمی از ترامپ هستند کارزار تازه‌‌ای در رسانه‌‌ها به راه انداخته‌اند تا در آستانه برگزاری نشست مجمع عمومی سازمان ملل شاید شرایط برای ملاقات روحانی و ترامپ فراهم شود.

بسیاری از آنها خوش‎بین هستند با رفتن بولتون، آینده روابط جمهوری اسلامی و آمریکا بهبود یابد اما حتی برخی تحلیلگران نزدیک به دولت روحانی نیز با احتیاط در مورد آن صحبت می‌‌‎‎کنند.

امیرعلی ابوالفتح کارشناس مسائل آمریکا، پنجشنبه، در مقاله‌‌ای در روزنامه دولتی «ایران» نوشته، ممکن است رفتن بولتون از کاخ سفید برای بعضی خوشایند باشد اما تا زمانی که رویکرد دولت ترامپ در برابر ایران به شکل عملی تغییر نکند، جابجایی‌‌‌ها در کاخ سفید حتی در سطح مشاور امنیت ملی نمی‌تواند گره کور در رابط دو کشور را بگشاید.

دولت ترامپ نیز پرداخت اعتبار ۱۵ میلیارد دلاری به رژیم را «اخاذی» می‌‌دانست. اکنون اگر فرض بر این باشد که واشنگتن مواضع خود را تغییر داده، چند پرسش مطرح می‌‌شود. رژیم ایران قرار است در ازای این ۱۵ میلیارد دلار خط اعتباری که به شدت به آن نیاز دارد چه «امتیازی» بدهد؟! و یا به کدام تعهد پایبند بماند؟! آیا حاضر به پذیرفتن شروطی که اروپا و آمریکا مقرر کرده بودند شده است؟ آیا علی خامنه‌‌ای حاضر به مذاکره بر سر توقف فعالیت‌های موشکی و همچنین توقف حمایت از شبه‌نظامیان در منطقه شده است؟!

همچنین یکی از شروط اروپایی‎‎‌ها برای کمک به جمهوری اسلامی توقف تهدیدات علیه موجودیت اسرائیل بوده است. آیا تغییری در مواضع رژیم ایران صورت گرفته؟!

https://kayhan.london/1398/06/20/%d9%85%d8%af%d8%a7%d8%ad%db%8c-%d8%b9%d9%84%db%8c%d9%87-%d9%85%d9%88%d8%ac%d9%88%d8%af%db%8c%d8%aa-%d8%a7%d8%b3%d8%b1%d8%a7%d8%a6%db%8c%d9%84-%d8%af%d8%b1-%d8%ad%d8%b6%d9%88%d8%b1-%d8%b9%d9%84%db%8c

مسئله اساسی اما درون دستگاه قدرت جمهوری اسلامی است: کدام باند رژیم در شرایطی که نبردی سخت بر سر کرسی‌‌های قدرت در داخل ایران جریان دارد پای میز مذاکره احتمالی با آمریکا خواهد نشست؟! آیا جریان نزدیک به مجتبی خامنه‌‌ای و ابراهیم رئیسی که سودای رهبری در سر دارند اجازه خواهند داد حسن روحانی و تیم او در برجام که یک‌بار طعم شکست را به جمهوری اسلامی چشاندند، بار دیگر شانس مذاکره با آمریکا داشته باشند؟ مهم‌تر  از همه: علی خامنه‌‌ای که مطلقاً مذاکره با آمریکا به ویژه دولت ترامپ را ممنوع کرده در کجای این معادلات قرار دارد؟!

آنسوتر معادلات آمریکا و همچنین کشورهای منطقه و دولت اسرائیل قرار دارد. اولین نکته‌‌ای که بنیامین نتانیاهو و سازمان‌‌های اطلاعاتی و امنیتی اسرائیل بر آن دست گذاشته‌اند، فعالیت‌‌های اتمی رژیم است. دومین نکته‌ای که نهادهای اطلاعاتی آمریکا با ذره‌‌بین آن را رصد می‌‌کنند مربوط به شبکه‎‎‌‌های مالی گسترده‌‌ای است که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از آن طریق برای فعالیت‌‌های تروریستی خود پول جابجا می‌‌کند. در این رابطه، وزارت خزانه‌‌داری آمریکا تحریم‌‌ها را سخت‌‌تر می‌‌کند تا منشاء این پول‌‌ها بیش از پیش کور شود.

گرچه همه اینها شاید در نهایت اهرم فشار برای تسلیم و نشاندن رژیم ایران پای میز مذاکره باشد اما در نهایت اگر واشنگتن بر سر شروط ۱۲ گانه خود بماند و رژیم «تغییر رفتار» بدهد، و به فرض، مذاکرات علنی هم باشد، باز کار برای رژیم بسیار سخت خواهد شد. چون تغییر رفتار جمهوری اسلامی بر اساس شروط آمریکا، اگر ایالات متحده بر اجرای آنها اصرار کند، تفاوتی با «تغییر رژیم» ندارد.

کافیست این ۱۲ مورد را مرور کرد. اگر جمهوری اسلامی تن به اجرای اینها بدهد از نظام چه خواهد ماند؟!