یک کارشناس انرژی در ایران می‌گوید دولت هیچ برنامه مشخصی برای صادرات نفت ندارد و همچنان به خام فروشی نفت می‌پردازد.
صادق مردانی کارشناس بورس انرژی که با خبرگزاری مهر در تهران گفتگو کرده یادآور شده که تصور ما این است که با خام‌فروشی نیز می‌توانیم نیازهای خود را برطرف کنیم در حالی که سایر کشورها وارد مسیر تکمیل زنجیره ارزش شده‌اند.
بسیاری از کارشناسان انرژی معتقدند اگر جمهوری اسلامی طی چهار دهه گذشته بر توسعه‌یافتگی صنعت نفت و پتروشیمی تمرکز کرده بود طرح‌های زیرساختی و کارآمد را دنبال کرده بود میزان فشار ناشی از تحریم‌های نفتی به شدت کاهش می‌یافت.
این موضوع را صادق مردانی کارشناس بورس انرژی نیز تأیید کرده و گفته است: «اگر تجارت نفت در ایران از توسعه‌یافتگی قابل قبولی برخوردار بود روش‌های مختلف فروش نفت می‌توانست به فضای تجاری کشور کمک کند، اما اجرایی شدن آن به چند دلیل امکان‌پذیر نیست که از جمله آن می‌توان به اوضاع تحریمی اقتصاد و صنعت نفت ایران، توسعه نیافتگی تجارت نفت در ایران، انحصار صد درصدی شرکت ملی نفت ایران در فروش نفت و همچنین عدم فروش نفت کشورهای دیگر توسط تجار داخلی ایران اشاره کرد.»
او معتقد است در شرایط تحریمی نیز وزارت نفت استراتژی خاصی را دنبال نمی‌کند: «صنعت نفت ایران با تحریم‌های آمریکا روبرو شده است و ما در این دوران از روش‌های مختلف برای فروش نفت خود استفاده می‌کنیم که نشان‌دهنده این است که استراتژی مشخصی در شرایط تحریمی نداریم و همین موضوع موجب سردرگمی ما شده است.»
این کارشناس انرژی با اشاره به اینکه در بحث تجارت نفت فقط به فکر خام فروشی بودیم، افزوده است: «تصور ما این بوده است که با خام فروشی نیز می‌توانیم نیازهای خود را برطرف کنیم در حالی که سایر کشورها در زمینه تجارت نفت در راستای تکمیل زنجیره ارزش در حال گام برداشتن هستند.»
به گفته مردانی چه در دوره پیشین تحریم‌ها در ابتدای دهه ۹۰ خورشیدی و چه در دوره تازه تحریم‌ها که از سال گذشته آغاز شده است دولت فقط به خام فروشی فکر کرده است: «متأسفانه در این دوره که مجدد به تحریم‌های نفتی بر خوردیم، استراتژی مناسبی در زمینه مقابله با خام فروشی نداریم. این در حالی است که در شرایط کنونی همچنان از روش‌های گذشته برای دور زدن تحریم‌ها استفاده می‌کنیم به همین دلیل است که ابزار بورس در روند فروش نفت نتوانسته مؤثر عمل کند.»
او پیامد این سردرگمی و استراتژی غلط دولت را تحمیل آسیب به صنعت نفت دانسته و گفته است: «وقتی در دوران تحریم استراتژی مشخصی برای فروش نفت نداریم و تنها هدف‌مان فروش نفت به هر قیمتی است در حقیقت به این صنعت آسیب می‌زنیم. این در حالی است که نزدیک به ۵۰ سال است که شرکت ملی نفت در فروش نفت انحصار داشته و همین امر موجب شده تا روش‌های دیگر فروش نفت به کار گرفته نشود و همین امر موجب کوچک ماندن تجارت نفت ایران با وجود بالا بودن میزان صادرات شده است. این روند باعث شده تا ارتباطی بین تجارت نفت با بازارهای مالی شکل نگیرد.»
این کارشناس بورس انرژی معتقد است انحصار در فروش نفت توسط شرکت ملی نفت ایران موجب شده بورس انرژی شناخت مناسبی از بازار نداشته باشد.
