با گذشت دو ماه از شیوع کُرونا و در حالی که هنوز حسن روحانی و وزارت بهداشت به جمع‌بندی مشخصی برای ادامه روند تعطیلی‌ها نرسیده‌اند، شرایط پرداخت بیمه بیکاری از سوی وزارت تعاون، کار و امور اجتماعی مطرح شده است.
مسعود بابایی مدیرکل بیمه بیکاری وزارت تعاون، کار و امور اجتماعی روز یکشنبه ۱۷ فروردین ۱۳۹۹ درباره پرداخت بیمه بیکاری به افرادی که به دلیل شیوع کُرونا کار خود را از دست داده‌اند گفت: «کسانی که مشمول قانون کار باشند و کارفرما سه درصد حق بیمه بیکاری آنها را پرداخت کرده باشد، مشمول دریافت بیمه بیکاری خواهند شد.»
به گفته مسعود بابایی، «اگر متقاضیان مشمول شرایط دریافت بیمه بیکاری نباشند، این وزارتخانه به آنها پیامک «عدم شمول» ارسال خواهد کرد. قرار است بازه زمانی بررسی شرایط و ارسال پیامک «اعلام شماره حساب» به این متقاضیان را به ۱۰ روز کاهش دهیم.»
مدیرکل بیمه بیکاری وزارت تعاون، کار و امور اجتماعی افزوده است: «افرادی که بیکار می‌شوند یک ماه فرصت دارند به سامانه بیمه بیکاری مراجعه کنند، پس از آن در صورتی که شرایط مذکور را دارا بودند، به هر فرد تا ۸۰ درصد دستمزدی که دریافت می‌کرد، واریزی‌ها انجام خواهد شد. قرار است به کسانی که به دلیل شیوع کرونا بیکار شده‌اند تا پایان اردیبهشت ماه بیمه بیکاری پرداخت شود.»
او همچنین گفته که «صرفاً افرادی که مشمول قوانین روابط کار میان کارگر و کارفرما باشند، مشمول بیمه بیکاری می‌شوند و مشاغلی مانند کارگران ساختمانی، قالیبافان و رانندگان که قوانین بیمه‌ای آنها مشمول قوانین خاص است، نمی‌توانند بیمه بیکاری دریافت کنند.»
این در حالیست که بجز کارگران ساختمانی، قالیبافان و رانندگان که بطور کلی از روند پرداخت بیمه بیکاری حذف شده‌اند، بخش زیادی از کارگران شاغل در واحدهای مختلف تولیدی و صنعتی با قراردادهای «سفیدامضا» مشغول کار هستند که مشمول قوانین روابط کار و کارفرما نمی‌شوند. در این نوع قرارداد کارگر متعهد پذیرش شرایط کارفرما درباره ساعات و شیوه کار شده اما کارفرما هیچ تعهدی در برابر کارگر ندارد و بر این اساس می‌تواند هر زمان اراده کرد کارگر را اخراج کند و حتی اگر کارگر در محیط کار دچار آسیب‌دیدگی و حادثه شد، کارفرما تعهد قانونی برای پرداخت خسارت و دیه ندارد.
شورای عالی کار امردادماه سال گذشته اعلام کرد که بیش از ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار کارگر بدون بیمه و قرارداد کار می‌کنند. شورای عالی کار افزوده بود که بیش از ۹۶ درصد قراردادهای مکتوب و ثبت شده که قابل بررسی باشند موقت هستند.
کارگرانی که با قراردادهای موقت کوتاه‌مدت مشغول کار هستند نیز بر اساس قوانین جمهوری مشمول بیمه بیکاری نمی‌شوند. در چنین شرایطی مشخص است پرداخت بیمه بیکاری در شرایط کُرونا تنها شامل تعداد اندکی از کارگران خواهد شد.
در همین حال دولت دست خود را برای پرداخت سلیقه‌ای بیمه بیکاری در شرایط کُرونا باز گذاشته است. بر اساس آنچه مسعود بابایی گفته «افرادی که بیکار می‌شوند یک ماه فرصت دارند به سامانه بیمه بیکاری مراجعه کنند، پس از آن در صورتی که شرایط مذکور را دارا بودند، به هر فرد تا ۸۰ درصد دستمزدی که دریافت می‌کرد، واریزی‌ها انجام خواهد شد.»
از سوی دیگر دولت در اسفندماه گذشته اعلام کرد به سه میلیون نفر از اقشار آسیب‌پذیر کشور به مدت چهارماه از اسفند ۹۸ تا خرداد ۹۹ ماهیانه ۲۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان پرداخت کرد. اواخر اسفندماه که اعلام شد نخستین مرحله پرداخت این کمک هزینه معیشتی صورت گرفته، موجی از انتقادها از سوی اقشار ضعیف چون بازنشستگان، مستمری‌بگیران و کارگران راه افتاد که می‌گفتند با وجود نیاز زیاد مشمول این کمک نشده‌اند.
ادامه این اعتراضات موجب شد سخنگوی سازمان برنامه و بودجه روز یکشنبه ۱۷ فروردین ۱۳۹۹ شرایط پرداخت کمک بلاعوض دولت به اقشار نیازمند را اعلام کند که بر اساس شرایط مطرح شده از سوی او، این بسته حمایتی نیز تعداد اندکی از میلیون‌ها خانوار بی‌درآمد یا با درآمد اندک را پوشش می‌دهد.
مهدی قمصریان سخنگوی سازمان برنامه و بودجه گفته است: «این افراد کسانی هستند که هیچ یک از اعضای خانوار دارای شغل ثابت یا موقت نبوده و فاقد هرگونه درآمدی هستند؛ هیچ نوع حق بیمه‌ای برای هیچیک از اعضای خانوار پرداخت نمی‌شود، مستمری بگیر مراکز حمایتی مانند کمیته امداد و بهزیستی و… نیستند و منزل شخصی و اتومبیل ندارند.»
قمصری افزوده که «ممکن است برخی از این گروه مشمول دارای خودرو باشند، اما خودروی آنها مدل پایین و بسیار ارزان قیمت و به تعبیری، اسقاطی محسوب شود.»
سخنگوی سازمان برنامه و بودجه تأکید کرده «کسانی که کمک بلاعوض را دریافت کرده‌اند همه شروط مذکور را با هم دارند و این‌طور نیست که حائز برخی شرایط مذکور باشند و برخی شرایط را نداشته باشند.»
