گروهی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی «طرح مقابله با فعال‌سازی مکانیسم ماشه» را ارائه داده‌اند که بر اساس آن در صورت بازگشت تحریمهای بینالمللی علیه رژیم ایران مطابق قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، جمهوری اسلامی از برجام خارج می‌شود.
سخنگوی «کمیسیون اصل ۹۰» مجلس شورای اسلامی روز دوشنبه ۲۷ امرداد به تسنیم گفت مهم‌ترین تعهدات کشورهای ۱+۵ لغو یا تعلیق برخی از تحریم‌هایی است که علیه ایران اجرا شده اما با گذشت ۵ سال از برجام و حتی پس از خروج آمریکا از این توافق، این کشور همچنان در تلاش است تا با فعال سازی مکانیسم ماشه، فشارها را بر ایران تشدید کند»
علی خضریان در ادامه گفت «در آستانه لغو تحریم تسلیحاتی ایران شاهدیم که فشار سیاسی بسیار شدیدی از سوی آمریکا که خود از ناقضان اصلی برجام است علیه جمهوری اسلامی ایران وارد شده است که صدور قطعنامه در شورای امنیت سازمان ملل جهت تمدید تحریم تسلیحاتی ایران که با شکست آمریکا همراه بود نیز در همین جهت بوده که در صورت عدم واکنش مقتضی از سوی ایران و بنا به اعلام رسمی دولت آمریکا شاهد اقدام بعدی آمریکا برای فعال سازی مکانیسم ماشه خواهیم بود».
بر خلاف ادعای محمدجواد ظریف و دیگر مقامات دولتی که می‌گویند آمریکا حق استفاده از «مکانیسم ماشه» را ندارد در متنی که نمایندگان مجلس شورای اسلامی به عنوان طرح مقابله با آن ارائه داده‌اند آمده «مکانیسم ماشه (Snapback) که در بندهای ۳۶ و ۳۷ برجام گنجانده شده به اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل اجازه میدهد تا در بازه زمانی ۲ ماهه و با استفاده از حق وتو تمامی قطعنامه‌های پیشین را که بر اساس برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ به حالت تعلیق در آمده بودند، مجدداً فعال شوند».
خضریان تاکید کرد حتی اگر شورای امنیت به بازگشت تحریم‌ها رأی ندهد آمریکا یا هر کشوری که داری حق وتو است میتواند رای را وتو کرده و عملاً تحریم‌ها را بازگرداند.
تسنیم نوشته طرح دوفوریتی «خروج خودکار از برجام در صورت فعال‌سازی مکانیسم ماشه» در مدت کمتر از ۲۴ ساعت، به امضای ۴۹ نفر از نمایندگان رسیده است.
جمهوری اسلامی ایران در هر مرحله که زیر فشارهای بینالمللی قرار گرفته تهدید به خروج از برجام و NPT یا پیمان منع گسترش سلاح‌های کشتار همگانی کرده است. از جمله محمدجواد ظریف وزیر خارجه رژیم نیز بارها تهدید کرد اگر پرونده ایران به شورای امنیت برود خروج از NPT در دستورکار قرار می‌گیرد.
روسها دست‌کم سه بار در یکسال گذشته نسبت به خروج از برجام، خروج از NPT و قطع همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی به مقامات ایرانی هشدار داده‌اند.
آمریکا خودش میتواند مکانیسم ماشه را فعال می‌کند
نکته‌‌ای که در طرح پیشنهادی مجلس شورای اسلامی اهمیت دارد، تأکید آن بر امکان آمریکا به عنوان عضو دائمی شورای امنیت برای بازگرداندن تحریم‌ها در چارچوب «قطعنامه ۲۲۳۱» شورای امنیت است. موضوعی که دولتی‌ها و حتی شمار زیادی از مقامات ارشد اروپایی و آمریکایی آن را انکار می‌‌کنند و می‌گویند آمریکا پس از خروج از برجام دیگر در جایگاهی نیست که بنواند سراغ »اسنپ بک» برود. حال آنکه به نوشته‌ی طرح نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز «اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل» چه عضو برجام باشند یا نباشند می‌توانند تحریم‌ها را برگردانند!
ریچارد گلدبرگ مشاور ارشد بنیاد دفاع از دموکراسی‌‌ها (FDD) می‌گوید آمریکا به تنهایی میتواند «مکانیسم ماشه» را فعال کند. او در توییتی به اظهارات باراک اوباما رئیس جمهوری پیشین آمریکا که از معماران توافق اتمی است استناد کرده که روز ۵ اوت ۲۰۱۵ اندکی پس از توافق اتمی گفته بود «ما نیازی به حمایت سایر اعضای شورای امنیت نداریم و آمریکا خودش میتواند مکانیسم ماشه را فعال کند!»
Here's @BarackObama on 8/5/15: "We won’t need the support of other members of the U.N. Security Council; America can trigger snap back on our own." https://t.co/FTWXmxLlAc
— Richard Goldberg (@rich_goldberg) August 16, 2020
سناتور تد کروز در یادداشتی در «نیوزویک» می‌نویسد رژیم ایران حکومتی استبدادی و بی‌رحم و بزرگترین تامین کننده و صادرکننده تروریسم است و وقتی آیت‌الله «مرگ بر آمریکا» و «مرگ بر اسرائیل» می‌گوید کاملا جدی است. قبل از آنکه خیلی دیر شود ضروری است از مکانیسم ماشه علیه جمهوری اسلامی استفاده شود.
او تاکید کرده «ما می‌توانیم همین فردا به سازمان ملل برویم و روند کار را شروع کنیم. باید این کار را انجام داد و خیلی زود هم این کار را خواهیم کرد».
Having exhausted every other measure to stop Iran from receiving billions of dollars of weapons starting in October, the Trump administration is going back to the UN to put an end to the benefits Iran is receiving from the Iran deal. https://t.co/kSlYRdGG4m
— Ted Cruz (@tedcruz) August 17, 2020
داریوش قنبری فعال سیاسی اصلاح‌طلب در مقاله‌ای در روزنامه «آرمان» نوشته «هرگونه پیشدستی در مورد خروج از برجام و ارائه طرح دو فوریتی به نفع‌مان نخواهد بود و از نظر سیاسی فاز خوبی نخواهد داشت… در شرایطی که دشمنان سعی در بحران‌سازی دارند، از احساسات پرهیز و با عقلانیت و خردگرایی سعی در مدیریت بحران داشته باشیم نه اینکه عمق آن را بیشتر کنیم».
قنبری بطور ضمنی هرگونه اقدام را با توجه به شرایط داخلی آمریکا به نتیجه‌ی انتخابات ریاست جمهوری در آن کشور حواله داده است.
«دستاوردتراشی» با «جسد متعفن» برجام
در این میان، روزنامه کیهان تهران در گزارشی با عنوان «آقای ظریف! برجام مرده است چون تحریم‌ها زنده است» می‌نویسد «وعده اصلی دولتمردان در برجام، لغو یکباره تمامی تحریم‌ها بود. اما در پسابرجام نه تنها تحریم‌ها لغو نشد بلکه دامنه گسترده‌تری پیدا کرد. برجام مرده است چون تحریم‌ها زنده است».
بعد از آنکه قطعنامه پیشنهادی آمریکا برای تمدید تحریمهای تسلیحاتی جمهوری اسلامی در شورای امنیت رأی نیاورد ظریف گفت «جسد برجام توانست آمریکا را در شورای امنیت شکست بدهد».
کیهان تهران نوشته «تحریم آیسا، سیاه‌چاله تحریم‌ها، دلار ۲۵ هزار تومانی، پراید ۹۰ میلیونی، سکه ۱۱ میلیونی، قطعنامه شورای حکام آژانس علیه ایران، اخراج و بازداشت دیپلمات‌های ایرانی توسط اروپا، قرارداد توتال و… همگی میوه‌ها و به عبارتی سیب و گلابی‌های برجام است.» این روزنامه وابسته به «بیت رهبری» تاکید کرده که دولت با «جسد متعفن برجام» به دنبال «دستاوردتراشی» است.
در دو سه سال گذشته در چند مورد «طرح اقدام متقابل» و «طرح خروج از برجام» و طرح‌های مشابه ارائه شد اما در نهایت جمهوری اسلامی هرگز برای خروج پیشدستانه از توافق اتمی خطر نکرد.
به نظر می‌رسد از آنجا که کشورهای اصلی طرفین برجام شامل چین و روسیه و آمریکا و فرانسه و انگلیس (به اضافه آلمان) هر پنج‌تا عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل هستند، به فکر هیأت مذاکره‌کننده جمهوری اسلامی و چین و روسیه و اتحادیه اروپا و همچنین دولت باراک اوباما که برای رسیدن به این توافق اتمی دست به هر کاری زدند، نرسید که ممکن است دولتی در آمریکا روی کار بیاید که از برجام خارج شود، و مطابق برجام، به عنوان عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل بخواهد علیه آن اقدام کند!
