نظر کارشناسان درباره لایحه بودجه؛ از نرخ مبهم ۱۱هزار تومانی دلار تا کسری «وحشتناک» و «فاجعه ۱۴۰۰»‍!

با گذشت چند روز از ارائه لایحه بودجه ۱۴۰۰ به مجلس شورای اسلامی از سوی دولت، کارشناسان اقتصادی به تحلیل ارقام پیش‌بینی شده در این لایحه پرداخته‌اند.

محمدقلی یوسفی اقتصاددان معتقد است که کسری بودجه سال آینده وحشتناک است و تبعات و نتایج این کسری بودجه را مردم در زندگی خود احساس خواهند کرد.

به گفته محمدقلی یوسفی، «آنچه که از بودجه مشخص است اقتصاد ایران سال آینده با کسری بودجه وحشتناکی مواجه می‌شود که تبعات بسیار نامطلوبی روی تورم و مشکلات معیشتی و تخصیص منابع را به همراه دارد. بنابراین به نظر می‌رسد دولت قصد دارد کسری بودجه را از طرف فروش اوراق به دست بیاورد که تجربه نشان داده آن کار را از طریق تحمیل به سیستم بانک‌ها انجام می‌دهد.»

این اقتصاددان توضیح داده که «به عبارت دقیق‌تر دولت راهی برای فکر کردن ندارد و تمام راه‌ها قبلا امتحان شده است. اینکه سیاست‌های اقتصادی برای کسب درآمد چه تبعاتی دارد، بر مسئولان روشن نیست و بطور حتم برای مردم تبعات بدی به دنبال دارد و فشار زیادی به مردم وارد خواهد شد.»

همانطور که این اقتصاددان اشاره کرده، ارقام درج شده در لایحه بودجه و مقایسه هزینه‌های در نظر گرفته با درآمدهایی که غالباً تحقق آنها با ابهام روبروست، نشان می‌دهد که منابع بودجه کل کشور در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال جاری افزایشی ۲۲درصدی داشته و به ۲۴۳۵ هزار میلیارد تومان رسیده است. از سوی دیگر منابع بودجه عمومی دولت نیز با ۳۶۶ هزار میلیارد تومان افزایش به ۹۲۹ هزار و ۸۲۱ میلیارد تومان رسید.

نکته مهم دیگر در بودجه سال آینده تراز عملیاتی منفی ۳۱۹ هزار و ۴۱۵ میلیاردی است. بدین معنا که دولت باید این رقم را از محل واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای، فروش اموال منقول و… تأمین کند در حالی که خالص دارایی‌های سرمایه‌ای که در بودجه در نظر گرفته شده، ۱۲۱ هزار و ۲۴۰ میلیارد تومان است.

https://kayhan.london/1399/09/15/%d8%a8%d9%88%d8%af%d8%ac%d9%87-%db%b1%db%b4%db%b0%db%b0%d8%9b-%d8%ae%db%8c%d8%a7%d9%84%d9%be%d8%b1%d9%88%d8%b1%db%8c-%d9%87%d9%85%d8%b1%d8%a7%d9%87-%d8%a8%d8%a7-%d8%a7%d9%85%db%8c%d8%af-%d8%a8%d8%af

محمدرضا یزدی‌زاده اقتصاددان دیگریست که به لایحه بودجه نقد وارد کرده و گفته «بودجه ۱۴۰۰ در واقع فاجعه ۱۴۰۰ است.»

محمدرضا یزدی‌زاده با تأکید بر اینکه دولت این بودجه را با آمادگی برای مذاکره و با فرض برداشته شدن تحریم‌ها تنظیم کرده، گفته که «اولین تأثیر بودجه این است که وضعیت کشور را در مذاکرات احتمالی در بدترین وضعیت ممکن قرار می‌دهد. اعلام اینکه بودجه مبتنی بر فروش ۲.۳میلیون بشکه نفت بسته شده کافی است که وضعیت ضعیف کشور در مذاکرات مشخص شود.»

این تحلیلگر اقتصادی افزوده که «رساندن سهم مالیات به ۱۸ درصد از تولید ناخالص داخلی باعث خواهد شد ما بودجه غیرقابل اتکا به نفت داشته باشیم. اگر قانون مالیات‌های مستقیم اصلاح شود ما در سال ۱۴۰۰ می‌توانیم بودجه بدون نفت را محقق کنیم. نرخ دلار در بودجه به توزیع ۲۰۰ هزار میلیارد تومان رانت در بودجه بین افراد خاص می‌انجامد. امیدوارم مجلس امسال به عرضه دلار ۴۲۰۰ تومانی پایان دهد و برای حمایت از اقشار ضعیف به شکل دیگری اقدام شود.»

دولت روحانی تصمیم گرفته علاوه بر دلار ۴۲۰۰ تومانی، دلار ۱۱ هزار تومانی هم برای واردات کالا عرضه کند. در حالی که هنوز مشخص نیز نرخ ۴۲۰۰ تومان برای دلار دولتی بر چه مبنایی در بهار ۹۷ تعیین شده، اکنون مبنای دلار ۱۱ هزار تومانی هم معلوم نیست.

بهاءالدین حسینی هاشمی مدیرعامل پیشین بانک صادرات با اشاره به این موضوع گفته که «یکی از مشکلات دولتمردان اقتصادی کشور این است که استراتژی آنها بر نرخ‌گذاری ارزی در بودجه سال ۱۴۰۰ هنوز اعلام نشده است. دولت خودش مبنای نرخ ارز را روی ۱۱ هزار تومان برای سال ۱۴۰۰ گذاشته است اما بر اساس چه معیاری این مبنا را گذاشته است، مشخص نیست؟»

این کارشناس امور بانکی و مالی گفته که «دولت باید به این نکته مهم توجه کند که تحقق بودجه سال ۱۴۰۰ باید بدون در نظر گرفتن درآمدهای نفتی باشد زیرا با توجه به اعمال تحریم‌های سنگین علیه کشور و تداوم آنها نباید تحقق اقتصاد کشور را به درآمدهای نفتی وابسته کرد.»

چند نرخی بودن ارز همواره از نظر کارشناسان یکی از مشکلات حوزه اقتصادی به شمار می‌رود. بهاءالدین حسینی هاشمی نیز معتقد است که «یکسان‌سازی نرخ ارز و از بین رفتن دلار ۴۲۰۰ تومانی می‌تواند موجب کاهش شدید دلالی و واسطه‌گری در اقتصاد کشور شود که در نتیجه آن تقاضای کاذب حذف و شاهد قیمت‌گذاری بر اساس مبنای درست خواهیم بود.»

شیوه تنظیم لایحه بودجه ۱۴۰۰ به عنوان آخرین لایحه بودجه دولت «تدبیروامید» از همین ابتدا نشان از کسری بودجه، افزایش تورم، افزایش مشکلات معیشتی و خالی شدن بیشتر صندوق توسعه ملی دارد. در چنین شرایطی مشخص نیست روند تصویب آن در مجلس شورای اسلامی به چه سرنوشتی دچار شود.

در همین رابطه ناصر موسوی لارگانی عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی روز یکشنبه ۱۶ آذر ۱۳۹۹ اعلام کرده که «لایحه بودجه ۱۴۰۰ با این مختصات قابل تصویب نیست. منابع درآمدی تخیلی، تورم‌زایی شدید، افزایش وابستگی به نفت، فقدان شاخصه اقتصاد مقاومتی و کسری حداقل ۳۰۰هزار میلیارد تومانی، لایحه بودجه را به لایحه زمین‌گیر کردن اقتصاد کشور تبدیل کرده است. عقل حکم می‌کند دولت بودجه را پس گرفته و اصلاح کند.»