بیش از ۱۰ میلیون نفر از جمعیت ایران دو سال است در انتظار دریافت کارت ملی هوشمند هستند اما مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی پروژه صدور کارت ملی هوشمند را شکستخورده عنوان کرده است.
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی طی گزارشی اعلام کرده به دلیل اینکه فرآیند راستی‌آزمایی اطلاعات سببی-نسبی از روند صدور کارت حذف شده، ارائه هویت‌های جعلی در این کارت‌ها دور از ذهن نیست.
طرح هوشمندسازی کارت‌های ملی برای نخستین بار در قانون برنامه پنج‌ساله پنجم توسعه مطرح شده بود و سال‌هاست مقامات دولت روحانی پروژه هوشمند کردن کارت‌های ملی را در دستور کار قرار داده‌اند اما اجرای این طرح که از سال ۱۳۹۱ آغاز شده تا کنون نیمه‌کاره مانده است.
بر اساس آمارهای ارائه شده از سوی سازمان ثبت احوال، ۶۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر واجد دریافت کارت ملی هوشمند از ابتدای این پروژه بودند که از این میان ۵۸ میلیون نفر برای گرفتن کارت ملی اقدام کرده‌اند؛ اما ۴۸ میلیون نفر توانسته‌اند کارت ملی خود را بگیرند و ۱۰ میلیون نفر همچنان بلاتکلیف هستند.
مقامات دولتی مشکلاتی چون در دسترس نبودن کارت هوشمند خام به دلیل تحریم را علت نیمه‌کاره ماندن این طرح عنوان میکنند.
حالا با گذشت دو سال از آغاز طرح صدور کارت ملی هوشمند مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی از شکست این طرح خبر داده است. جدا از اینکه میلیون‌ها نفر در انتظار دریافت کارت ملی هوشمند هستند، علت این شکست دست نیافتن به اهدافی نظیر به وجود آمدن «پایگاه اطلاعات سببی و نسبی» اعلام شده است.
در این گزارش آمده که از میان ۶۲.۵ میلیون نفر واجد شرایط دریافت کارت ملی هوشمند، حدود ۱۰ میلیون نفر کارت خود را دریافت نکرده‌اند و حدود ۴ یا ۵ میلیون نفر نیز برای دریافت کارت تا کنون اقدامی نکرده‌اند.
در ادامه این گزارش، شیوه احراز هویت افراد نیز از جمله ایرادهای اجرای این طرح ارزیابی شده است: «هوشمند ملی که قرار بود کارکرد شناسایی، احراز هویت و امضای دیجیتال را انجام دهد در حال حاضر صرفاً برای شناسایی به کار گرفته می‌شود. احراز هویت نیز به صورت محدودی به شکل آفلاین و بیشتر از طریق آنلاین انجام می‌گیرد.»
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی افزوده که «در متن قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران به صراحت تکمیل پایگاه اطلاعات هویتی با حوادث اربعه شرط لازم برای تولید کارت هوشمند ملی قید شده بود اما برخی کارشناسان عنوان میکنند فرایند راستی آزمایی اطلاعات سببی-نسبی از پروسه ثبت نام کارت هوشمند حذف و درنتیجه کشور فاقد پایگاه اطلاعات سببی و نسبی است.»
این نهاد پژوهشی در نهایت نتیجه گرفته که «پروژه صدور کارت هوشمند ملی چندمنظوره به اهداف تعریف شده در قوانین و آیین نامه‌ها دست نیافته و صرفاً کارکردی تک منظوره دارد و برای شناسایی می‌توان از آن استفاده کرد.»
حسن مهرپویان رئیس اداره مهندسی عملیات سازمان ثبت احوال مردادماه ۹۷ گفته بود که تا پایان سال ۱۳۹۷ این ظرفیت وجود دارد که برای همه افرادی که در انتظار دریافت کارت ملی هوشمند هستند، کارت صادر شود.
او همچنین گفته بود که «کارت هوشمند ملی دارای ۲۳ لایه مختلف امنیتی است بطوری که این کارت دارای یک تراشه است که برای آن پین کد و اثر انگشت تعریف شده و طبق خدمتی که به سرویس گیرنده قرار است داده شود می‌توان از این ظرفیت استفاده کرد.»
حسن مهرپویان گفته بود که با اجرای طرح هوشمندسازی کارت‌های ملی، دیگر مراجع قانونی از شهروندان درخواست کپی اسناد هویتی را نخواهند داشت، چرا که صحت این مدارک به راحتی از سازمان ثبت احوال قابل استعلام است.
سیف‌الله ابوترابی سخنگوی سازمان ثبت احوال در خردادماه سال گذشته درباره تأخیر در اجرای این طرح گفته بود که «جنس بدنه کارت ملی به دلیل اینکه مقاومت بیشتری داشته باشد، از پلی کربنات است که مواد اولیه آن وارداتی است.»
این در حالیست که حمید درخشان نیا رئیس سازمان ثبت احوال شهریور ماه ۹۸ گفته بود که چاپخانه دولتی ایران قرار است تعداد کارت‌های مورد نیاز را برای این سازمان تولید کند: « چاپخانه دولتی وعده داده است که هر ماه حدود ۹۰۰ هزار کارت تحویل ثبت احوال دهد و تا پایان سال نیز ۹ میلیون بدنه کارت ملی هوشمند در اختیار ثبت احوال گذاشته شود و اگر این موضوع عملیاتی شود، موفق خواهیم شد برای تمام شهروندان کارت ملی هوشمند صادر کنیم.»
قابل توجه اینکه اعتبار کارت ملی‌های هوشمند صادر شده ۷ ساله است، یعنی پس از گذشت ۷ سال همچنان برای دریافت مجدد کارت ملی هوشمند این مشکلات وجود خواهد داشت.
با حسین موافقم. این ها زندگیشون با ذهن خوانی مردم گذشته و می گذرد و دقیقاً می دانند به چه شکل مردم را منحرف کنند. متأسفانه و شاید خوشبختانه مغزهایشان در خرافات ۱۴۰۰ ساله و خالی کردن جیب مردم باقی مانده است.
آقا اینها فقط ملت رو به جون هم انداختن.الان ما کارمندای بانک همش سر این کارت ملی با مردم درگیریم.از یک طرف بخشنامه میکنند فقط با کارت ملی جدید مردم را شناسایی کنید از یک طرف نصف مردم این کارت رو ندارند.آی شا..یدم به سردر اون اتاقهای فکرتون. فقط برای مردم انواع گرفتاریها رو درست میکنند که فکرشون درگیر باشه و یه وقت به چیز دیگه ای فکر نکنن.