سازمان گزارشگران بدون مرز(RSF) در گزارش سالانه خود از خشونت علیه آزادی اطلاع‌رسانی امروز دوشنبه ۲۴ آذرماه اعلام کرد که از ابتدای دسامبر سال ۲۰۲۰ میلادی تا کنون، « ۳۸۷ روزنامه‌نگار» بازداشت و زندانی شده‌اند، «۵۴ روزنامه‌نگار» به گروگان گرفته شده‌اند و ۴ نفر نیز «ناپدید» شده‌اند.
این گزارش حاکیست، باتوجه به رویدادهای خشونت‌بار و بازداشت‌هایی در ارتباط با بحران کنونی سلامت در دنیا، شمار روزنامه‌نگاران زندانی با افزایش ۱۲درصدی به نسبت سال ۲۰۱۸، به نسبت سال گذشته ثابت است اما هنوز در سطح بالایی از نظر تاریخی قرار دارد.
آمار روزنامه‌نگاران بازداشت شده شامل حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای در پنج سال گذشته ۱۷درصد (۳۲۸ تن در سال ۲۰۱۵) افزایش یافته است. گزارشگران بدون مرز همچنین از افزایش ۳۵درصدی بازداشت خبرنگاران زن به نسبت سال ۲۰۱۹ خبر داده که از ۳۱ نفر در سال گذشته به ۴۲ نفر در سال ۲۰۲۰ افزایش یافته است.
اکنون ۹درصد از خبرنگاران بازداشت‌شده در دنیا را زنان تشکیل می‌دهند که این آمار سال گذشته ۸درصد بوده است.
آنگونه که آمارهای گزارشگران بدون مرز نشان می‌دهد، به ترتیب چین، عربستان سعودی، مصر، ویتنام و سوریه پنج زندانبان بزرگ روزنامه‌نگاران در دنیا به شمار می‌روند که ۶۱درصد خبرنگاران زندانی را در خود جای داده‌اند.
جمهوری اسلامی ششمین زندان بزرگ جهان برای فعالان رسانه‌ای است.
گزارشگران بدون مرز بازداشت سه خبرنگار برنده جایزه آزادی رسانه‌ای سهیل عربی عکاس ایرانی، هوانگ کی بنیانگذار وبگاه ۶۴ تیانوانگ در چین و رایف بداوی خبرنگار در عربستان سعودی را به عنوان «زنگ خطر» ارزیابی کرده است.
سهیل عربی در سال ۲۰۱۵ میلادی به هفت سال و نیم زندان محکوم شد و در سال ۲۰۱۷ میلادی جایزه شهروند-خبرنگار را به دست آورد. وی در اعتراض به وضعیت زندان دست به اعتصاب غذا زد و به گفته مادرش، اکنون در سلول انفرادی است. فرنگیس مظلوم مادر سیهیل عربی نیز در ماه اکتبر به جرم تبلیغات ضد دولت به ۱۸ ماه زندان محکوم شد. او خواستار تجدید نظر در این حکم شده است.
گزارشگران بدون مرز همچنین با اشاره به اینکه روح‌الله زم مدیر کانال تلگرام «آمدنیوز» نیز از سوی حکومت ایران ۲۲ آذرماه در زندان گوهردشت اعدام شد نوشته است که زم منتقد شناخته شده رژیم ایران چند سال در تبعید خودخواسته در فرانسه زندگی کرد، اما در اکتبر سال ۲۰۱۹ میلادی در جریان سفر به عراق توسط نیروهای سپاه پاسداران ربوده و به زور به ایران بازگردانده شد و در آنجا در پایان یک محاکمه غیرعادلانه محکوم به اعدام شد.
در گزارش سالانه گزارشگران بدون مرز، انتشار اخبار ویروس کُرونا و انتقاد از مدیریت بحران کُرونا در کشورهای آسیایی، خاورمیانه و آفریقایی به عنوان موضوع جدیدی برای بازداشت و فشار بر روزنامه‌نگاران معرفی شده است.
بر این اساس، با شیوع ویروس کُرونا در دنیا موجی از نقض آزادی رسانه‌ها در بهار سال ۲۰۲۰ در نیمکره شمالی بروز پیدا کرد. از بیش از ۳۰۰ موردی که مستقیما به پوشش خبری ویروس کُرونا از اول فوریه تا سی‌ام نوامبر سال ۲۰۲۰ ربط داشت (دربرگیرنده حدودا ۴۵۰خبرنگار)، دستگیری‌های خودسرانه ۳۵درصد از بدرفتاری‌های ثبت شده (خشونت‌های جسمانی و روانی ۳۰ درصد) را تشکیل می‌دهد.
تعداد دستگیری‌ها از ماه مارس تا مه سال ۲۰۲۰ چهار برابر شده است. وضعیت‌های استثنایی قوانین و اقدامات عاجل که به هدف مبارزه با شیوع ویروس کُرونا در اکثر نقاط جهان اتخاذ شدند به گونه مشهود در «تعطیلی خبرها و اطلاعات» کمک کردند که این امر منجر به دستگیری و بعضا زندانی شدن خبرنگاران گردید. به عنوان نمونه در هندوستان تحقیقات قضایی در مورد ۴۸ خبرنگار اجرا شد و ۱۵ تن آنان دستگیر و به مدت یک تا چهار هفته در بازداشت بسر بردند و بعدا به قید ضمانت آزاد شدند.
در این گزارش آمده که در خاورمیانه جایی که چندین کشور از گسترش بیماری کُرونا برای افزایش کنترل بر رسانه‌ها و گزارش‌دهی بهره برده‌اند، سه خبرنگار هنوز به خاطر نوشتن مقاله‌های مربوط به کُرونا در بازداشت هستند.
در اردن، سلیم آکاش خبرنگار بنگلادشی مقیم امان (پایتخت اردن) پس از انجام تحقیقات در مورد سرنوشت کارگران بنگلادشی در اردن که به دلیل تعطیلی ناشی از کُرونا قادر به کار کردن نبودند، توسط مقامات دستگیر و زندانی شد.
در ایران نیز، خبرنگارانی که تلاش می‌کنند تا مقیاس واقعی اثرات همه‌گیری کُرونا را پوشش دهند، هدف آزار و اذیت‌های زیادی قرار گرفته‌اند. حمید حقجو مدیر کانال تلگرام خبرگزاری کارگران ایران (ایلنا) به خاطر نشر کاریکاتوری که در آن روحانیون ایران که شیوه‌های سنتی درمان بیماری کُرونا را توصیه می کنند، به تمسخر گرفته شده بود، در چهاردهم آوریل برابر با ۱۶فروردین‌ماه دستگیر شد و تا کنون در بازداشت بسر می‌برد.
همچنین رقیه (اشرف) نفری، دانشجو و خبرنگار نیز به خاطر توییت‌های انتقادی‌اش از دولت برای مدیریت بحران بهداشت عمومی بازداشت شد. لازم به یادآوری است که رقیه نفری ۱۴ آذرماه از زندان اوین به قید وثیقه آزاد شده است.
بنا بر این گزارش، انتقاد رسانه‌های اجتماعی به نحوه مدیریت بحران کُرونا توسط حکومت چین نیز به شدت سانسور شد و حداقل هفت خبرنگار، افشاگر و مقاله‌نویسان با نفوذ سیاسی در پیوند با آگاهی‌رسانی درباره شیوع ویروس کُرونا دستگیر شدند که هنوز در بازداشت بسر می‌برند.
