نایب رئیس بنیاد ملی گندمکاران کشور از پیش‌بینی کاهش بیش از ۳ میلیون تن خرید تضمینی گندم خبر داده و گفته احتمالا دولت برای تامین آرد و نان کشور مجبور به واردات ۴ میلیون تن گندم شود. در آنسو نانواها از افزایش هزینه‌ها از جمله افزایش بهای گندم و آرد شکایت دارند و خواستار افزایش نان هستند. بخش زیادی از مردم اما برای تهیه نان به عنوان قوت غالب با مشکل روبرو هستند و مشخص نیست توان پرداخت بهای بیشتر برای نان را دارند یا نه؟!
علی‌قلی ایمانی نایب رئیس بنیاد ملی گندمکاران کشور با بیان اینکه شواهد نشان از کاهش تحویل گندم توسط گندمکاران به مراکز خرید تضمینی دارد، گفته که «گندمکاران تا کنونی ۲ میلیون و ۷۵۰ هزار تن گندم به مراکز خرید تضمینی دولت تحویل داده‌اند و ۱۰۰ هزار تن نیز توسط کارخانه‌ها خریداری شده است که حدود ۲۲ درصد کمتر از مدت مشابه سال قبل است.»
نایب رئیس بنیاد ملی گندمکاران کشور دو دلیل برای کاهش تحویل گندم توسط گندمکاران را نام برده است؛ یکی خشکسالی و دیگری نگرانی کشاورزان از کمبود و گرانی بذر: «آمار نشان می‌دهد کشاورزان به دلیل نگرانی از کمبود و گرانی بذر نسبت به سال گذشته بیش از ۳۰ درصد گندم برای خود مصرفی ذخیره کرده‌اند. حداکثر میزان خرید تضمینی در سالجاری به ۶ میلیون تن برسد که ۳ و ۲۰۰ هزار تن کمتر از سال گذشته است.»
به گفته علی‌قلی ایمانی احتمالا دولت برای تأمین آرد و نان مجبور به واردات ۴ میلیون تنی گندم شود که به معنای از بین رفتن «خود اتکایی» در تولید گندم است.
محمدجواد عسکری نماینده داراب و زرین دشت و نایب رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی در مجلس شورای اسلامی نیز نهم خردادماه در برنامه «تهران ۲۰» گفته بود: مجبوریم ۵ تا ۷ میلیون تن گندم وارد کنیم.
جعفر حسینی مشاور عالی نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی ایران نیز با اشاره به کاهش خرید تضمینی گندم از سوی دولت گفته قیمت پایین دولت برای خرید تضمینی گندم سبب بی‌انگیزه شدن کشاورزان شده است.
در شرایطی که جمهوری اسلامی سالهاست درباره خودکفایی گندم آمارهایی ارائه می‌دهد اما در دو سال گذشته سالانه ۳.۵ میلیون تن گندم وارد کردند و امسال نیز حداقل ۵ میلیون تن برآورد می‌شود که برخی تا ۷ میلیون تن هم پیش‌بینی کرده‌اند.
جعفر حسینی افزوده که دولت امسال مجبور خواهد شد بخش زیادی از منابع ارزی را صرف واردات گندم کند، در حالیکه اگر دولتمردان ماه‌ها قبل که بخش خصوصی هشدار می‌داد در تعیین قیمت گندم هوشیارانه عمل می‌کردند، کشور با چالش کمتری مواجه می‌شد.
در همین رابطه جواد ساداتی‌نژاد رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی گفته که «شاهد هستیم که کشاورزان مزارع گندم خود را به دامداران اجاره می‌دهند، زیرا درآمدی بالاتر از برداشت و فروش محصول با قیمت ۴ هزار تومان به دولت دارد، این اقدام هشدار به دولت برای واردات گندم در سال ۱۴۰۰ است، امروز قیمت تمام شده گندم بر اساس بررسی‌های کارشناسی بین ۵ هزار و ۵۰۰ تا ۵ هزار و ۸۰۰ تومان اعلام شده است، ضرورت دارد تا وزیر جهاد کشاورزی و اعضای شورای قیمت‌گذاری هرچه سریع‌تر قیمت جدید گندم را تصویب و نشان دهند که مدافع کشاورزان داخلی هستند.»
نیاز به واردات گندم در حالیست که قیمت گندم در یکسال گذشته در بازارهای جهانی بیش از ۳۵ درصد افزایش یافته و دولت مجبور است دو برابر آنچه که به کشاورز داخلی می‌پردازد برای واردات گندم هزینه کند؛ یعنی کیلویی تا ۱۰ هزار تومان برای واردات پرداخت می‌کند که رقم بسیار بزرگی تا ۵۰ میلیارد تومان خواهد بود.
کمبود گندم در کشور ماه‌هاست که سبب افزایش قیمت آرد شده است. افزایش قیمت آرد در کنار افزایش دیگر هزینه‌ها از جمله برق و اجاره‌بها و دستمزد، موجب زیان‌دهی نانواها شده است. در چنین شرایطی مدتهاست که نانواها از کاهش شدید درآمد و زیان و ورشکستگی فعالان این صنف شکایت دارند.
بیژن نوروز مقدم رئیس اتحادیه نانوایان سنتی تهران در این‌باره به وبسایت نود اقتصادی گفته که «امکان ندارد شما بتوانی به کسی بگویی با حقوق سال ۹۳ در سال ۱۴۰۰ زندگی کن. نانوایان در فشار قرار دارند و قرار بود نرخ نان رسمی افزایش پیدا کند که اینطور نشد. نانوایان توانسته‌اند کمی افزایش قیمت بدهند که بتوانند کار کنند و مردم در مضیقه قرار نگیرد.»
رئیس اتحادیه نانوایان سنتی تهران افزوده که «بی‌توجهی که دولت روحانی در این چند سال به صنف ما کرد، هیچ دولتی نکرده بود. وقتی هزینه‌هایی به نانواها تحمیل می‌شود چون نمی‌توانند قیمت نان را افزایش بدهند، آنها ناچار هستند که هزینه‌های خودشان را با کم کردن تعداد کارگر تأمین کنند. وقتی درآمدها درآمد سال ۱۳۹۳ است اما هزینه‌هایمان هزینه‌های سال ۱۴۰۰ است نمی‌توان حقوق کارگر را زیاد کرد در نتیجه کارگران هم تمایلی به اینکه در مغازه نانوایی کار کنند ندارند و کم‌کم این صنف را ترک می‌کنند. ممکن است با کمبود کارگر در برخی محله‌ها تولید نان کم شود و مردم با کمبود نان روبرو شوند.»
شرایطی که دولت در تولید گندم، خرید تضمینی گندم و مدیریت توزیع آرد برای نانوایی‌ها در پیش گرفته در نهایت مردمی را متضرر خواهد کرد که این روزها برای تهیه نان طلاهای خانگی خود را می‌فروشند:
بر اساس گزارش‌هایی که پیشتر منتشر شده بسیاری از اقشار کم‌درآمد و تنگدست کارت بانکی مخصوص یارانه نقدی خود را نزد نانواها می‌گذارند تا بتوانند در طول ماه بطور نسیه نان خریداری کنند.
کیهان لندن به فروش نسیه نان در بسیاری از شهرهای ایران پرداخته بود و از مردمی گزارش داده بود که با درآمدهای ناچیز حتی توان پرداخت هزینه خرید نان را هم ندارند.
https://kayhan.london/1399/09/17/%da%af%d8%b3%d8%aa%d8%b1%d8%b4-%d9%81%d9%82%d8%b1-%d9%88-%d8%b1%d9%88%d8%a7%d8%ac-%d9%81%d8%b1%d9%88%d8%b4-%d9%86%d8%b3%db%8c%d9%87-%d9%86%d8%a7%d9%86-%d8%af%d8%b1-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86%d8%9b
یکی از نانوایان سیستان و بلوچستان در این زمینه گفته بود که «اینجا خانواده‌های زیادی هستند که تنها منبع درآمدشان یارانه است. خانواده‌های ۸-۹ نفره که مجموع یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی و یارانه بنزین‌شان به یک میلیون تومان نمی‌رسد. آنها هر ماه منتظر واریز یارانه‌هایی هستند که با آن بدهی نان‌شان را می‌دهند.»
هرچند برخی مقامات دولتی فروش نان نسیه و بحران خانوارها برای خرید نان خالی را تکذیب کردند اما سردار محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی از جمله مقاماتی بود در سخنانی این خبرها را تأیید کرد: «در یکی از بازدیدها دیدم که پشت یک نانوایی نوشته نان نسیه داده نمی‌شود؛ تعجب کردم که چطور چنین اتفاقی افتاده؛ داخل نانوایی رفتم صحبت کردم و دیدم کسانی هستند که کارگر بوده و در این شرایط سخت با توجه به اینکه کارگر روزمزد هستند حتی برای خرید نان مشکل دارند. مشکل اقتصادی ۳۰ درصدش ناشی از تحریم است؛ باقی آن سوء مدیریت است.»
این در حالیست که واردات گندم با توجه به افزایش قیمت جهانی گندم و پرداخت ارز برای واردات سبب افزایش قیمت گندم می‌شود. از سوی دیگر روند تورم در داخل کشور نیز هزینه نانواها را بیش از پیش افزایش خواهد داد. همه اینها سبب افزایش قیمت نان خواهد شد و در نتیجه خانوارهای کم‌درآمد برای خرید نان با مشکلات بیشتری روبرو خواهند شد.
قدر تغذیه رایگان را ندانستیم، به وعده آب و برق و اتوبوس مجانی «انقلاب» کردیم، و حال باید «نان نسیه» بخوریم.