وام ودیعه به مستأجران با رقمهای ناچیز و خیلی کمتر از قیمت املاک اجارهای قرار است به متقاضیان پرداخت شود. شیوه بازپرداخت این وام با اقساطی سنگین طراحی شده و مشخص نیست چگونه قرار است در این ساز و کار از مستأجران «حمایت» شود.
سال گذشته و همگام با شیوع کرونا، با هدف حمایت از آسیبدیدگان مقرر شد تا به مستاجران وامی به نام «تسهیلات کمک ودیعه مسکن» پرداخت شود.
هفته سوم خردادماه ستاد ملی مدیریت مبارزه با کرونا مصوب کرد که «مهلت ثبتنام اشخاص واجد شرایط برای دریافت تسهیلات کمک ودیعه اجاره مسکن تا پایان شهریورماه ۱۴۰۰ تمدید شده و بانکها و مؤسسات اعتباری موظف هستند حداکثر تا پایان آذر ماه سال جاری تسهیلات مذکور را پرداخت کنند.»
بر اساس اعلام ستاد مقابله مبارزه با کرونا «تا سقف مبلغ ۱۰ هزار میلیارد تومان از بسته تسهیلات کرونا، در سال ۱۴۰۰ به پرداخت تسهیلات برای این موضوع اختصاص داده میشود.»
وزارت راه و شهرسازی نیز هفته آخر خرداد اعلام کرد که ثبتنام برای این وام از از ۲۶ خرداد ثبت نام برای دریافت وام ودیعه مسکن آغاز شده است و تا پایان شهریور ماه ادامه دارد.
سقف مبلغ این وام برای کلانشهر تهران ۷۰ میلیون تومان، سایر کلانشهرها ۴۰ میلیون تومان و سایر شهرها ۲۵ میلیون تومان تعیین میشود. همچنین نرخ سود این وام ۱۳ درصد و مدت بازپرداخت آن برای تهرانیها پنج ساله و برای سایر شهرها سه ساله است.
آنگونه که وزارت راه و شهرسازی اطلاعرسانی کرده نحوه پرداخت این تسهیلات در دو مدل خواهد بود و اگر کسی وام را یکساله بگیرد فقط سود ۱۳ درصد را به طور ماهیانه پرداخت میکند و اصل پول را سر سال به بانک برمیگرداند. روش دوم این است که افراد وام را به صورت پنج ساله دریافت کنند که اصل و فرع آن را در اقساط ماهیانه با نرخ سود ۱۲ درصد پرداخت خواهند کرد.
در چنین مستأجران باید در تهران ماهانه یک میلیون و ۵۹۰ هزار تومان، کلانشهرها یک میلیون و ۳۴۰ هزار تومان و سایر شهرها ۸۴۰ هزار تومان برای اقساط این وام پرداخت کنند.
مقایسه مبلغ وام پرداختی با مبلغ اجاره مسکن در تهران و دیگر شهرها نشان میدهد که این مبلغ نمیتواند هزینه مورد نیاز رهن یک منزل مسکونی حتی در محلههای متوسط و ارزان را تأمین کند.
مطابق آخرین آمار منتشر شده از سوی بانک مرکزی در اردیبهشت ۱۴۰۰ اجاره واحدهای مسکونی در شهر تهران و کل مناطق شهری نسبت به اردیبهشت سال ۹۹ به ترتیب معادل ۳۲.۶ و ۳۶.۳ درصد رشد داشته است. این نرخهای اعلام از سوی بانک مرکزی متوسط قیمتهاست و در واقعیت قیمتها تا ۲۰۰ درصد نیز طی یک سال منتهی به اردیبهشت امسال در بازار اجاره مسکن کشور آنهم با وجود مصوبه ستاد ملی کرونا افزایش یافته است.
بر اساس گزارشها امسال به دلیل جهش قیمت مسکن سال گذشته مقداری وضعیت مستأجران تهرانی متفاوتتر است؛ بسیاری از اجارهنشینها حتی با وجود مصوبه ستاد ملی کرونا در خصوص تعیین سقف افزایش ۲۵ درصدی-برای کلانشهر تهران- دیگر توان پرداخت اجارهبها را ندارند. برای نمونه نگاهی به قیمت اجاره آپارتمان در شهرک پردیس واقع در ۱۷ کیلومتری شرق تهران نشان میدهد یک واحد مسکونی ۱۲۰ متری در فاز ۳ این شهرک به قیمت ۱۰۰ میلیون رهن و اجاره ماهانه ۳ میلیون تومانی اجاره داده میشود.
همچنین آپارتمان ۱۰۵ متری در این شهرک با شرایط ۷۰ میلیون پول پیش و ماهانه ۲.۵ میلیون تومان اجاره و واحد مسکونی ۸۷ متری در فاز ۱۱ با رهن ۱۱۰ میلیون تومانی آگهی شده است.
قیمت اجاره املاک در محدوده شهری تهران ارقامی بالاتر است. برای نمونه یک واحد ۶۰ متری در محله جنت آباد در غرب تهران با رهن ۱۵۰ میلیون تومان رهن و ۳.۵ میلیون تومان اجاره آگهی شده است.
مشخص است که رقم وام ودیعه مسکن برای رهن کامل یک واحد مسکونی حتی در شهرکها و محلههای حاشیهای کافی نیست. در چنین شرایطی مشخص نیست مستأجران چطور باید هم اجاره ماهانه پرداخت کنند، هم اقساط وام ودیعه و هم هزینه زندگی؛ بویژه آنکه غالب متقاضیان وام ودیعه حقوقبگیران یا بازنشستگان و مستمریبگیران هستند که درآمدهایی در سطح حداقل حقوق دارند.