قیمت ارز در بازار ایران طی دو روز گذشته با افزایش زیادی روبرو شده و رکورد قیمت ۹ ماه گذشته را شکسته است. با ارائه فهرست کابینه پیشنهادی ابراهیم رئیسی “قاضی مرگ” که در آن نام افراد مخالف برجام و همچنین تصویب لوایح افایتیاف به چشم میخورد، واکنش منفی بازار را در پی داشته است.
قیمت هر دلار آمریکا در بازار آزاد صبح امروز پنجشنبه ۲۱ امرداد به ۲۶ هزار و ۶۸۰ تومان رسید. قیمت دیگر ارزهای رایج در بازار نیز با افزایش روبرو شده و هر یورو به ۳۰ هزار و ۳۱۰ تومان رسیده است.
همزمان از روز گذشته قیمت سکه بهار آزادی نیز افزایش پیدا کرده است. قیمت هر سکه طلا در بازار ایران ۱۱ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان و هر گرم طلا ۱۸ عیار یک میلیون و ۱۰۹ هزار تومان است.
این در حالیست که قیمت جهانی طلا و نفت نیز در دو روز گذشته افزایشی بوده و در نتیجه بخشی از افزایش قیمت طلا در بازار داخلی متأثر از افزایش جهانی قیمت طلا است.
درباره افزایش قیمت ارز در بازار ایران اما دو عامل «رشد شدید متغیرهای پولی» و «تشدید جو روانی منفی در بازار ارز» بر افزایش قیمتها مؤثر بوده است.
از یکسو ارز هم مثل هر کالای دیگر وقتی با کاهش عرضه در بازار روبرو شود، قیمت آن افزایش پیدا میکند. کمبود منابع ارزی به دلیل کاهش صادرات نفتی و غیرنفتی سبب شده منابع کافی ارز در کشور وجود نداشته باشد و عرضه در بازار ارز با کاهش روبرو شود.
خلاء سیاست گذاری در دوران انتقال دولت در جمهوری اسلامی، تأخیر در ارائه فهرست اعضای کابینه و همچنین افراد پیشنهاد شده برای کابینه از جمله دلایلی است که جو روانی منفی در بازار ارز را افزایش داده است.
تاخیر در ارائه فهرست اعضای کابینه که نشاندهنده اختلاف نظر میان تیم ابراهیم رئیسی و اصولگرایان حامی اوست نیز یکی از دلایل تزریق جو روانی منفی به بازار ارز بود.
از سوی دیگر با ارائه لیست اعضای کابینه ابراهیم رئیسی مشخص شد که این افراد برای وزارتخانههای مهمی چون امور خارجی، اقتصاد، کار و صنعت در حالی پیشنهاد شده اند که همگی مکتبی و منتقد برجام و مخالف با تصویب لوایح افایتیاف هستند. درست همان مسائلی که بخشی از علل انسداد اقتصاد کشور به آنها وابسته است.
احسان خاندوزی وزیر پیشنهادی اقتصاد معتقد است که FATF مسئله هست اما در مقایسه با تحریم و شکنندگی مالی چندان مهم نیست!
او چندی پیش در گفتگو با خبرگزاری فارس گفته بود که «ایراد دولت روحانی و رویکردش این است که اساساً در مسئلهشناسی، وزن بیش از حد عادی به موضوعاتی مثل خروج از فهرست سیاه FATF میدهد و بنده علی رغم اینکه آن را به عنوان مسئله ای در قد و قواره خودش رد نمیکنم، اما با این وزنی که دولت به مسئله خاص میدهد، مخالف هستم و به نظر من کاملاً درباره این بزرگنمایی میشود که بعنوان یکی از موانع تجارت خارجی و مبادلات ارزی است.»
او در ادامه افزوده بود که «FATF را برای این می خواهیم که راحتتر تجارت کنیم و راحتتر نقل و انتقال ارزی انجام دهیم اما در هر دو این مقولات، مانع بزرگتر تحریم و شکنندگی داخلی ماست و در قواره ای که بزرگنمایی می شود مسئله FATF که البته مسئله هست، تا این اندازه مهم نیست. در صحبت هایی که بنده با کنفدراسیون صادرکنندگان و فعالان اقتصادی و نمایندگان و رایزنان ایران در کشورهای خارجی و امثال آنها در همین ماه های گذشته از مجلس یازدهم داشتهام، فعالان اقتصادی کف میدان تجارت خارجی، قائل به این هستند که این مسئله ضریب بزرگی ندارد و حداقل در شرایطی که موانع بسیار بزرگتر تحریمی را داریم. رفع این مانع تا اطلاع ثانوی، گره ویژهای از تجارت خارجی و مبادلات ارزی حل نمیکند مگر زمانی که در دل یک بسته جامعتری از مشکلات و موانع دیده شود.»
در چنین شرایطی مشخص است که بازار از حل مشکلاتی که ایران را در فهرست سیاه فایتیاف قرار داده و به این ترتیب راه تجارت خارجی را بسته ناامید است و یکی از نتایج این ناامیدی افزایش قیمت ارز است. به نظر میرسد اگر نشانههایی از انعطاف در برابر افایتیاف و همچنین مذاکرات اتمی دیده نشود قیمت ارز افزایشی خواهد ماند.