توزیع سهمیه آرد نانوایی در روزهای گذشته سبب اختلال در فعالیت برخی نانوایی‌ها در شهرهای مختلف شد. گزارش‌ها از کاهش چشمگیر تولید گندم به دلیل خشکسالی و نیاز کشور به واردات گندم و همچنین از احتمال افزایش قیمت نان خبر می‌دهند.
علی خان‌محمدی عضو مجمع ملی خبرگان کشاورزی درباره کاهش تولید گندم در ایران گفته که «امسال ۴.۵ میلیون تن گندم تولید کردیم اما پیش‌بینی ما از تولید امسال بالای ۱۰ میلیون تُن بود.»
خرید تضمینی گندم از سوی دولت در سال گذشته ۵.۸ میلیون تُن بوده اما امسال به گفته کارشناسان تولید گندم را با کاهش ۷۰ درصدی روبرو کرده است.
علی خان‌محمدی در اینباره گفته که «آبیاری‌ها در بخش کشاورزی نتوانست جوابگوی خشکسالی امسال باشد چرا که با کم شدن نزولات آسمانی رطوبت زمین کاهش یافته بود و زمین بازدهی سال‌های گذشته را نداشت.»
عضو مجمع ملی خبرگان کشاورزی یکی دیگر از مشکلاتی که گندمکاران و به طور کلی کشاورزان در ایران با آن روبرو هستند و بر کاهش تولید اثرگذار بوده را «نهاده و بذر» عنوان کرده است.
علی خان‌محمدی با اشاره به اینکه در ایران «۳ میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار گندم دیمی و ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار گندم آبی» وجود دارد گفته که «میزان تولید گندم در سال ۱۳۵۷ در حدود ۴ تن در هکتار بوده است و بعد از گذشت ۴۳ سال هنوز میزان تولید در برخی مزارع تغییری نکرده است. اما اگر روی بذر و بهره‌وری صحیح از آب و تولید کشاورزی کار می‌کردیم در حال حاضر باید به تولید ۱۰ تن در هر هکتار می‌رسیدیم. اگر بر اساس پایداری نظام تولید، گندم کشت و برداشت می‌کردیم هم اکنون باید به صادرات ۵ میلیون تن گندم در سال می‌رسیدیم.»
کاهش تولید گندم، نیاز ایران به واردات را در شرایط نابسامان ارزی افزایش داده است. خبرگزاری رویترز در گزارشی با اشاره به کمبود گندم در ایران گفته که ایران در فصل زراعی ۲۰۲۱ با بدترین خشکسالی در ۵۰ سال اخیر روبرو شد که باعث شد شرکت‌های بازرگانی بین‌المللی انتظاراتشان را برای واردات گندم از سوی ایران بالا ببرند.
کاوه زرگران رئیس هیئت مدیره انجمن تأمین‌کنندگان غلات ایران به رویترز گفته که ایران به واردات حدود هشت میلیون تن گندم در فاصله مارس ۲۰۲۱ تا مارس ۲۰۲۲ نیاز دارد و حدود دو میلیون تن گندم تا کنون در بنادر کشور تخلیه شده است.
فریال مستوفی رئیس مرکز خدمات مشاوره و سرمایه‌گذاری انجمن اتاق بازرگانی ایران نیز به این خبرگزاری گفته که برداشت گندم ایران بین ۱۰ تا ۱۱ میلیون تن برآورد شده که کمتر از میانگین سالانه ۱۵ میلیون تن است. افزایش چشمگیر واردات گندم، امکان واردات کالاهای دیگری شامل سویا یا ذرت به میزان سال‌های گذشته را تحت تاثیر قرار داده و به شدت محدود می‌کند.
بر اساس این گزارش وزارت کشاورزی آمریکا پیش‌بینی خود از میزان واردات گندم ایران برای فصل ۲۰۲۲-۲۰۲۱ را به ۴.۵ میلیون تن در مقایسه با برآورد قبلی ۲.۵ میلیون تن افزایش داد در حالی که شورای بین المللی غلات برآورد کرده که میزان واردات ایران به ۲.۴ میلیون تن بالغ می شود.
افزایش واردات گندم از سوی ایران با رکورد بالای قیمت‌ها در بازار جهانی مصادف شده و هزینه‌های مالی را افزایش خواهد داد. قیمت گندم در بازار جهانی در ماه اوت به بالاترین حد نسبت به سال ۲۰۱۳ صعود کرد. قیمت بالا منعکس کننده نگرانی‌های امنیتی غذایی جهانی است که با مشکلات اقتصادی ناشی از کووید۱۹ تشدید شده است.
شورای بین‌المللی غلات کمبود جهانی در فصل ۲۰۲۲-۲۰۲۱ را پیش‌بینی کرده که به مصرف بیشتر از میزان تولید منتهی شده و گندم کمتری تا پایان سال در انبارهای ذخیره باقی می‌گذارد.
منابع بازرگانی همچنین گفته‌اند که ایران در هفته‌های اخیر حداکثر ۲۴۰ هزار تن گندم از روسیه خریداری کرده. آمریکا به تکرار اعلام کرده که فروش غذا و دارو شامل تحریم‌ها نمی‌شود اما احتیاط بانک‌های بین‌المللی، دریافت اعتبارات مالی برای تجارت با کشورهای غربی را دشوار کرده است.
اطلاعات مطرح شده در گزارش رویترز از سوی مرتضی جلیلوند تولیدکننده و کارشناسان حوزه آرد در ایران نیز تأیید شده است. مرتضی جلیلوند در گفتگو با وبسایت اقتصاد نیوز گفته که ایران سالانه به ۱۲ میلیون تن گندم برای تأمین آرد نیاز دارد. با وجود این در سال جاری دولت تنها اقدام به خرید ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار تن گندم از تولیدکنندگان کرده «و این امر موجب شد تا با ۸ میلیون تن کسری گندم مواجه شویم.»
این فعال صنفی از «سهمیه‌بندی» آرد خبر داده که نشانه‌ای از کمبود آرد در کشور است: «تخصیص آرد مورد نیاز بخش صنف و صنعت به صورت سهمیه‌بندی صورت می‌گیرد و برای هر استان یک سهم خاص در نظر گرفته شده است.»
به گفته این کارشناس حوزه آرد کشور، در حال حاضر آرد با قیمت ۲ هزار و ۷۰۰ تومان در اختیار صنوف قرار می‌گیرد، این در حالی که آرد مورد نیاز خبازی‌ها در نوع درجه یک با قیمت ۹۰۰ تومان و درجه دو با قیمت ۶۶۶ تومان بین خبازی‌ها توزیع می‌شود و نرخ آرد بازار آزاد در حدود ۷هزار تومان است.
جلیلوند به این نکته نیز اشاره می‌کند که شنیده‌ها حکایت از آن دارد که پیش‌بینی شده قیمت گندم به کیلویی ۷ هزار و ۲۰۰ تومان برسد که این فاصله قیمتی می‌تواند تبعات بسیاری داشته باشد.
اینهمه در حالیست که بر اساس گزارش‌ها در حالی که دامداری‌ها با کمبود شدید نهاده‌های دامی و علوفه روبرو بودند، بخشی از گندم تولیدی در کشور از سوی دامداری‌ها خریداری و خوراک دام شد. چون قیمت خرید تضمینی گندم به قدری کم بود که کشاورزان ترجیح دادند گندم خود را به دولت ندهند و آن را صادر کنند و یا به دامداران بفروشند.
یکی از مسائلی که می‌تواند کمبود گندم را بحرانی‌تر کند اقدام دیر دولت برای تأمین گندم وارداتی است. کارشناسان ماه‌هاست درباره کمبود گندم در کشور هشدار می‌دهند. غلامحسین شافعی رئیس اتاق ایران فروردین‌ماه سال جاری هشدار داده بود که ایران به زودی با کمبود گندم مواجه می‌شود. با اینهمه دولت خیلی دیر به فکر واردات گندم افتاده است.
برای نمونه، یکی از راه‌های تأمین گندم برای کشور از طریق روسیه است که باید به واسطه دریای کاسپین (خزر، مازندران) و کشتی صورت گیرد. اما ایران دیر اقدام به واردات گندم کرده و اکنون مسیر واردات گندم به ایران که از طریق رود ولگاست، به دلیل سرما یخ زده و امکان واردات گندم از این مسیر وجود ندارد!
