افزایش قیمت کالاها به خبری هر روزه در رسانههای ایران تبدیل شده است. قیمتها به شکل نجومی و تصاعدی افزایش مییابند و مقامات دولتی فقط «قول» میدهند و عمل نمیکنند. یک نماینده مجلس شورای اسلامی گفته کنترل بازار برنج از دست دولت خارج شده است.
قیمت برنج ایرانی به عنوان یکی از مهمترین مواد خوراکی مردم ایران در ماههای گذشته با افزایش ۷۰ تا ۲۵٠ درصدی در برندهای مختلف روبرو شده است. دولت که تقصیر افزایش قیمت را گردن «دلالان» میاندازد حالا از فروش اینترنتی برنج نیز خبر داده است. مردم برای خرید یک کیلو برنج با نرخ دولتی باید در وبسایت معرفی شده ثبت نام کنند.
منصور علی زارعی عضو کمیسیون کشاورزی مجلس یازدهم درباره ادامه گرانی برنج ایرانی گفته که «هزینههای تولید افزایش یافته است اما اکنون کشاورز تولید جدیدی نداشته که بخواهد برنج را گران کند. امسال برنج ایرانی به قیمت ۳۰ تا ۳۵ هزار تومان از کشاورز خریداری شده است. گرانی مجدد برنج ایرانی دست واسطهها و دلالان است.»
به گفته منصور علی زارعی کشاورزان ایرانی امسال ۲ میلیون تن برنج تولید کردند و کمبود برنج در ایران حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار تُن بوده که دولت مجوز واردات آن را صادر کرده است. این نماینده مجلس کمبود برنج را رد کرده و گفته «با کمبود برنج مواجه نبودیم که تقاضای برنج ایرانی زیاد شود و گرانی را به دنبال داشته باشد.»
عضو کمیسیون کشاورزی مجلس یازدهم معتقد است که «کنترل قیمت برنج از دست دولت خارج شده است، دولت وظیفه کنترل بازار را بر عهده دارد. دولت ابزارهای مهمی برای دخالت در بازار دارد. از تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی بگیرید تا افزایش یا کاهش صادرات و نظارت در بازار.»
برنج و گوشت و روغن و شکر از جمله اقلام خوراکی پرمصرف در ایران است که در ماههای گذشته قیمت آنها همواره افزایش یافته. اما قیمت نجومی حتا شامل برخی مواد خوراکی که در ایران به وفور تولید میشود و همیشه ارزان بوده نیز شده است، مثل سیبزمینی!
حالا دولت اعلام کرده که به بازار سیبزمینی و برنج «وارد» میشود. جواد ساداتینژاد وزیر جهاد کشاورزی میگوید برای کنترل قیمتها، عرضه برنج تنظیم بازاری و فروش آنلاین را در دستور کار قرار داده و همچنین ۱۰۰ هزار تن سیبزمینی هم به منظور ایجاد تعادل در قیمت این محصول وارد کشور میشود.
قیمت سیبزمینی در روزهای گذشته مرز ۲۰ هزار تومان را نیز رد کرده. مجید سجادی مدیرعامل کانون تولیدکنندگان سیبزمینی گفته که «مسئله ما الان کمبود سیبزمینی نیست و کشت امسال گرچه کم بوده، اما کاملا پاسخگوی مصارف خانگی و صنایع است. مسئله اصلی ما در چرخه توزیع است، جایی که دولت باید بر آن نظارت کند، اما کاملا آنرا رها کرده است.»
به گفته مجید سجادی «قیمت هر کیلو سیبزمینی در انبار ۷ هزار تومان است و در بدترین حالت و شرایط خاص مثل اکنون به ۱۰ هزار تومان میرسد. اما این کالا تا به دست مصرفکننده برسد قیمتش به ۲۰ هزار تومان میرسد. نظارت دولت در چرخه توزیع اصلا کافی نیست. اینجا در چرخه توزیع باید دنبال مشکل بگردند نه اینکه بگویند سیبزمینی گران شده، وارد کنیم!»
هرچند از وعده وزارت جهاد کشاورزی برای تنظیم بازار با «توزیع هوشمند» برنج و سیب زمینی میگذرد اما همچنان قیمتها در بازار رو به افزایش است. هراس از شورش مردمی که امروز دیگر بخشی از آنها توان خرید سیبزمینی را هم ندارند سبب شده اسماعیل قادریفر مدیرعامل سازمان مرکزی تعاون روستایی برای کاهش قیمت سیبزمینی «قول و قسم» دهد.
اسماعیل قادریفر گفته که «این قول را میدهم که در چهارشنبه هفته آینده قیمت در مغازهها حداکثر به ۱۰ هزار تومان و در میادین به کمتر از ۸ هزار تومان برسد.»
او در حالی گفته «با توزیع هوشمند سیبزمینی با نرخ ۹ هزار و ۸۰۰ تومان، قیمت در بازار تا حدودی متعادل شد» که گزارشها از قیمت ۲۰ هزار تومانی برای سیبزمینی در فروشگاهها حکایت دارند!
افزایش قیمتها در حالی ادامه دارد که پیش از این دولت برای افزایش دستمزد کارگران و کارمندان در بودجه سال آینده مقاومت کرده و ادعا کرده بود که افزایش دستمزد سبب «شوک تورمی» میشود.
احسان سلطانی اقتصاددان و تحلیلگر اقتصادی در همین ارتباط گفته است، دولت و رسانهها و اقتصادخواندههای وابسته بیش از ۷ برابر شدن قیمت ارز و مسکن و کالاها، حدف ارز ترجیحی مواد غذایی، افزایش قیمت بنزین و هرگونه مداخله دستوری قیمتی را تورمزا نمی دانند، اما واقعیسازی حقوق و دستمزدها را تورمزا میدانند!
احسان سلطانی افزوده که «سرکوب شدید حقوق و دستمزدها منجر به اعتصاب خاموش (کمبود کارگر صنعتی)، بیانگیزگی شدید نیروی کار، کاهش بهرهوری و رقابتپذیری و مهاجرت گسترده استعدادها شده است.»
این تحلیلگر اقتصادی تأکید کرده که «ایران به کشوری غیرقابل سکونت برای مردم تبدیل شده است. کار نیست، اگر کار باشد با دستمزد آن نمیتوان زندگی کرد، سرپناهی فراهم کرد یا فرزندی داشت.»