گزارش سالانه خوشبختی جهان روز جمعه هجدهم مارس ۲۰۲۲ برابر با ۲۷ اسفند ۱۴۰۰ منتشر شد و همزمان وبیناری به مناسبت دهمین سال انتشار این گزارش با حضور تعدادی از پژوهشگران و نویسندگان آن برگزار گشت.
گزارش سالانه خوشبختی جهان توسط «شبکه راهکارهای توسعه پایدار» نهاد زیرمجموعه سازمان ملل متحد، از یک دهه پیش تا کنون به صورت سالانه تدوین و منتشر میشود. نویسندگان گزارش جدید معتقدند در آن دو ایده را پیگیری میکنند؛ نخست اینکه شادی یا ارزیابی زندگی را میتوان از طریق نظرسنجی سنجید، و دو اینکه میتوان عوامل تعیینکننده کلیدی را شناسایی کرده و بهزیستی و در نتیجه الگوهای ارزیابی زندگی در کشورهای مختلف را توضیح داد.
بر اساس گزارش خوشبختی یا رضایتمندی سال ۲۰۲۱ که هفته گذشته منتشر شد فنلاند برای پنجمین سال متوالی در رده نخست «خوشبختترین کشور جهان» قرار گرفت. کشورهای لبنان و افغانستان دو جایگاه پایانی را به خود اختصاص دادهاند و فرانسه به بهترین رتبه خود طی سالهای اخیر دست پیدا کرده است.
همچنین صربستان، بلغارستان و رومانی، سه کشوری هستند که از لحاظ شاخصههای سنجش خوشبختی یا شادی پیشرفتهای قابل توجهی در این زمینه داشتهاند.
جفری ساکس یکی از تهیهکنندگان و نویسندگان گزارش سالانه رضایت جهانی نوشته است، درسی که از این گزارش میتوان گرفت و رهبران جهان باید آنرا مد نظر قرار دهند این است که همبستگی اجتماعی، سخاوتمندی میان افراد و صداقت دولتها نقشی حیاتی در احساس رفاه و خوشبختی دارد.
جفری ساکس به همراه تعداد دیگری از پژوهشگران و نویسندگان این گزارش جمعه گذشته هجدهم مارس ۲۰۲۲ برابر با ۲۷ اسفند ۱۴۰۰ در وبیناری به مناسبت دهمین سال انتشار این گزارش شرکت داشت.
به گزارش کیهان لندن، جفری ساکس در این وبینار گفت این موضوع که شادی باید بخشی از سیاست جهانی ما باشد این روزها عمیقتر و گستردهتر از همیشه احساس میشود؛ شاید به ویژه به دلیل مشکلات عمیق جهانی که این روزها دنیا با آن روبروست. او با اشاره به اینکه نخستین گزارش درباره خوشبختی و رضایتمندی در جهان یک دهه پیش منتشر شد و انتشار آن تا کنون سالانه ادامه داشته، گفت که از دولتهای عضو سازمان ملل خواسته شد که شادی را به عنوان محور برنامه توسعه پایدار جهانی قرار دهند و این یکی از انگیزههای مهم این گزارش بوده است.
او افزود که این گزارش دو مؤلفه اصلی داشت که نخستین، پیشرفتهایی در علوم اجتماعی و علوم رفتاری انسانی بودند که در دو حوزه علمی علوم اجتماعی و روانشناختی درباره پایههای شادی و زندگی بهتر مردم کار کردند و تلاش شایسته و تحسینبرانگیزی انجام دادند. مؤلفه دیگر نیز تلاش موسسه گالوپ در عملیات جمعآوری دیتاهای قابل اتکا از سراسر جهان بود. بر این اساس ما توانستیم به معیارهای ارزیابی زندگی و رفاه در سراسر جهان دست یابیم که محور اساسی گزارش ما است و دادههای سیستماتیک با کیفیت بالا بهدست آمده را بر مبنای مقایسه جهانی در اختیار داشته باشیم که بینشی بسیار عالی برای ما ایجاد کرد. به همین دلیل هم هست که این گزارش توجه زیادی را به خود جلب میکند.
جان کلیفتون از موسسه گالوپ نیز در این وبینار گفت این دهمین سالی است که گزارش شادمانی جهان منتشر میشود اما در واقع هفدهمین سالی است که موسسه گالوپ این پروژه را انجام میدهد. او توضیح داد که پژوهشگران متوجه شدهاند که چگونه اثرگذاری دیاکسید کربن به اندازه گردشگری در هر اقتصاد و همچنین تعداد درختان در صحرا را شمارش کنند اما پیش از این احساسات مردم پیگیری نشده بود و بنابراین موسسه گالوپ در سال ۲۰۰۶ به این سمت حرکت کرد که میزان شادی و اینکه در جهان چقدر خشم، چقدر غم و اندوه و استرس وجود دارد را تعیین کند. ما پیش از اینکه اولین گزارش خود را منتشر کنیم با دنیل کانمن [روانشناس] برنده جایزه نوبل گفتگو کردیم که نظر او را درباره شیوه این آمارگیری بدانیم. نقل قولی که اخیراً در پادکست آدام گرانت گفته را عیناً برای شما میخوانم که دقیقاً همان توصیهای است که در سال ۲۰۰۶ یعنی زمانی که ما در گالوپ شروع کردیم، به ما گفت: «ما از شادی صحبت میکنیم. بسیار مایه تأسف است زیرا درواقع افزایش شادی و کاهش بدبختی چیزهای بسیار متفاوتی هستند. من روی پایان مثبت تمرکز نمیکنم و روی پایان منفی تمرکز میکنم و این مسئولت جامعه است که تلاش کند تا این بدبختی را کاهش دهد.» علت تأکید من روی این موضوع اینست که ما یکی از نگرانکنندهترین روندهایی را که تا کنون در گزارشهای خود دیدهایم پیدا کردهایم و آن اینست که متوجه شدیم استرس، غم، اندوه، درد فیزیکی و عصبانیت و نگرانی شدت پیدا کرده و رکورد بالایی در تاریخ ردیابی ما به ثبت رسانده است. ممکن است فکر کنیم بسیار منطقی است در حالی که جنگ در اوکراین در حال وقوع است و همزمان گرسنگی در حال افزایش است و جهان از پاندمی کرونا رنج برده این شاخصها افزایش یافته باشد اما این شاخصها طی ۱۰ سال پیاپی در حال افزایش بوده و این یک بحران مهم است. بنابراین همانطور که روز جهانی شادی را جشن میگیریم، باید افراد زیادی را که امروز در این دنیا ناراضی هستند، فراموش نکنیم و دقیقاً همان کاری را کنیم که دنیل کانمن گفته: دنیایی بهتر برای کسانی که ناخشنود هستند.
در ادامه این وبینار جان هلیول که از جمله نویسندگان این گزارش است گفت: «در این گزارش تحلیل دادهها با یک مرزبندی بین سالهای ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ انجام شده تا دقیقاً اثرات پاندمی کرونا از وضعیت سالهای دیگر جدا شود.» او افزوده در گزارش سال گذشته ما بر افزایش غم و اندوه و استرس بطور ویژه در سال نخست همهگیری کرونا اشاره کردیم. اما دستاوردهای جالب دیگری از دادههای گالوپ استخراج شد. برای نمونه کمکهای داوطلبانه در سال ۲۰۲۰ افزایش یافت و در سال ۲۰۲۱ درست در همه جهان افزایش بسیار زیادی در فعالیتهای مدنی، فعالیتهای داوطلبانه و کمک به دیگران، تقریباً یک چهارم سطوح پیش از همهگیری کرونا بوده است. ما این دادهها را به عنوان بخشی از زیربنای تحلیل کلی در بخشی از گزارش استفاده کردیم تا توضیح دهیم چرا با وجود پاندمی کرونا در جهان کلیات ارزشهای زندگی آسیب ندیده و حتی احساسات از نظر کمّی به آن حجمی که انتظار میرفت یا مردم تصور میکردند آسیب ندیده است.
کریس برینکتون لِی به عنوان یکی دیگر از پژوهشگران و نویسندگان این گزارش گفته که این گزارش معمولاً بر روی احساسات شادی مردم تمرکز دارد. اما فصل سوم گزارش، با جمعآوری شواهدی از منابع مختلف شامل کتابها و گزارشهای پژوهشی منتشر شده، و آمارهای مختلف به پیشرفت و رفاه در سراسر جهان پرداخته و ۱۶۰ چارچوب شاخص را شناسایی کرده که درواقع مردم به آنها رسیدهاند. کریس برینکتون خلاصه این بخش از گزارش را اینگونه مطرح کرد که بطور کلی شادمانی در حال افزایش است و همانطور که با استفاده از عباراتی مانند شادی و همچنین احساس رفاه و رضایتمندی از زندگی در متن گزارش توصیف شده است. او افزوده که استفاده از واژه «شادی» از سال ۱۹۹۵ در تمام کتابها تقریباً دو برابر شده است. به گفته کریس برینکتون لِی این دریافت از بررسی کتابهایی که به هفت زبان دنیا منتشر شده، به دست آمده است. او افزوده این موضوع درباره تحقیقات دانشگاهی و مقالات پژوهشی نیز صادق است و در آنها نیز استفاده از واژه «شادی» با افزایش روبرو بوده و تحقیقات درباره شادی به عنوان یک پدیده در کل جهان در حال افزایش است. کریس برینکتون لِی این روند را مثبت ارزیابی کرده بطوری که در زبان و بیان دولتها و سیاستگذاران در هر کشور هم اثرگذار خواهد بود. او برای نمونه گفته در اسناد دولتی برخی دولتها از جمله کانادا و نیوزیلند مشخص است که دولتها در سیاستگذاری به ویژه در ادارات دارایی و خزانهداری به دنبال ایجاد راهکارهایی برای ارزیابی و تدوین خط مشی هستند که معیارهای ذهنی مردم مرتبط با شادی و رضایتمندی و احساس خوشبختی را نیز در نظر بگیرند.
هانا متزلر نیز به عنوان یکی دیگر از اعضای تیم پژوهشگران و نویسندگان این گزارش که بر تحلیل دادههای شبکههای اجتماعی به ویژه توییتر تمرکز داشته گفت که پس از پاندمی کرونا اساساً احساسات تغییر کرده و برجستهترین چیزی که در اینباره ما دریافت کردیم این بود که یک تغییر بنیادی در سطح عبارات مبنی بر اضطراب مردم در توییتر رخ داده است. همچنین ابراز احساسات مضطرب در توییتر در هر کشور ارتباط مستقیمی با آمار ابتلا به کرونا در آن کشور داشته است. همچنین ما شاهد ارتباط مستقیم ابراز این احساسات با اقداماتی بودیم که در برابر بیماری در هر کشور انجام میشد. اینهمه نشان میداد در حالی که مردم از این بیماری میترسیدند اما نگران تغییرات در روند زندگی اجتماعی خود نیز بودند. همچنین همزمان با همهگیری کرونا، تغییراتی در میزان یأس و خشم در برخی کشورها رخ داد اما اصلاً قابل مقایسه یا شاخص اضطراب فراگیری که در همه کشورها وجود دارد نبوده است. از سوی دیگر روند غم و اندوه با سرعتی آرام و پیوسته و البته برای مدت طولانی در جریان بوده. هانا متزلر همچنین تأکید کرد که در همهگیری کرونا ما شاهد تغییرات نسبتاً ناچیزی در ابراز احساسات مثبت در توییتر بودیم و قابل توجه اینکه ابراز احساساتی چون غم و اندوه و خشم در شرایط پاندمی در زندگی واقعی طولانیتر هستند اما ابراز آنها در شبکههای اجتماعی کوتاهمدت است.
تیم لوماس یکی دیگر از پژوهشگران همکار در این گزارش با اشاره به اینکه برانگیختگی و معیارهای شادی در غرب و شرق متفاوت است گفت که یکی از نکات مورد توجه در تحقیقات این گزارش توجه به مفاهیم مرتبط با شادی و برانگیختن شادی است که در فرهنگهای شرقی مورد تأکید قرار میگیرند و میتوان گفت مفاهیمی مانند صلح و آرامش بطور سنتی در فرهنگهای شرقی بیشتر مورد توجه و ارزشگذاری قرار گرفته. تیم لوماس گفت برای داشتن یک چشمانداز جهانی سؤالاتی در پرسشنامه درباره تعادل زندگی، احساس آرامش در زندگی، یا اینکه پاسخدهندگان چقدر زندگی هیجانی را به زندگی آرام ترجیح میدهند، و اینکه آنها چقدر بر مراقبت از خود و مراقبت از دیگران تمرکز دارند، در نظر گرفته شده بود. او افزوده نتیجه این بررسیها نشان داد که هرچند مفاهیمی مانند تعادل، صلح و آرامش در فرهنگ شرقی بیشتر مورد تأکید قرار گرفته اما برای مردم در سرتاسر جهان اهمیت زیادی دارد و همچنین مردم در همه کشورهای دنیا زندگی آرام را به زندگی پرهیجان ترجیح میدهند.
مایکا بارتلز که در این گزارش بر تأثیرات بیولوژیک و ژنتیک بر احساس شادمانی کار کرده، در این وبینار گفت که واکنشهای مغز، اثرات هورمونی، انتقالدهندگان عصبی، سیستم ایمنی بدن و تأثیرات ژنتیک بر احساس شادمانی از جمله مواردی هستند که بر پایه آخرین پژوهشهای علمی به آنها پرداختیم. ما نشان دادیم که حدود ۴۰ درصد از تفاوتهای بین افراد در شادی به تفاوتهای ژنتیک آنها بر میگردد. همچنین تفاوت میان زنان و مردان در رویارویی با احساس شادی وجود دارد که اینهم به تفاوتهای ژنتیک و هورمونی مرتبط است. احساس شادمانی در شرایط سنی متفاوت نیز متأثر از فاکتورهای متفاوتی است و ما تلاش داریم در گزارشهای آینده دستهبندیهای بیولوژیک را افزایش داده و دقیقتر کنیم.
مایکا بارتلز افزوده که بحرانهایی مانند پاندمی کرونا و یا جنگ تأثیرات ژنتیک در احساس شادی را کاهش میدهد به این معنا که اثرات محیط بحرانی اهمیت بیشتری پیدا کرده و استعداد ژنتیک افراد برای بروز احساس شادمانی را سرکوب میکند.