افزایش قیمت گوشت در روزهای گذشته سبب شده مجلس شورای اسلامی نخستین یارانه سال ۱۴۰۱ را به بخشی از مردم برای خرید گوشت اختصاص دهد. قیمت رسمی گوشت در روزهای گذشته به کیلویی ۲۰۰ هزار تومان رسیده و پیشبینی شده قیمت این کالا نیز در ماههای آینده افزایش بیشتری پیدا کند.
قیمت گوشت که در طول سال ۱۴۰۰ افزایش بیش از ۳۰ درصدی داشت، از اواخر اسفند ۱۴۰۰ تا نیمه فرودین و پس از تعطیلات نوروزی نیز با یک جهش قیمت دیگر روبرو شده است.
پیش از این رضا سالمی مدیرکل پشتیبانی امور دام تهران مدعی شده بود که «قیمت هر کیلو گوشت منجمد گوسفندی برای مصرف کننده ۱۰۵ هزار تومان، لاشه گوسفندی ۱۱۶ هزار تومان، ران ۱۴۰ هزار تومان و چرخ کرده ۱۲۰ هزار تومان است.» او افزوده بود که «با توجه به ذخایر مناسب گوشت منجمد و گرم و واردات ۱۰ هزار تن گوشت، نوسانی در بازار ماه رمضان نداریم.»
این در حالیست که قیمت گوشت قرمز با افزایش قابل توجهی تا ۲۰۰هزار تومان رسیده است. هر کیلوگرم گوشت شقه گوسفندی در بازار از ۱۵۵ هزار تومان تا ۲۰۰ هزار تومان در تهران به فروش میرسد. این محصول در فروشگاه شرکت پشتیبانی امور دام که مسئولیت تنظیم بازار محصولات پروتئینی را بهعهده دارد، ۱۹۷ هزار تومان فروخته میشود.
قیمت هر کیلو گوشت گوسفند بدون استخوان نیز در فروشگاههای شمال شهر تهران به بیش از ۲۵۰ هزار تومان میرسد.
قیمت گوشت طی سالهای گذشته به حدی افزایش یافته که این ماده خوراکی به کالایی لوکس برای بسیاری از خانوارها تبدیل و از سفره بسیاری از اقشار کمدرآمد و حداقلبگیر حذف شده است.
منصور پوریان رئیس شورای تأمین دام کشور نیز از کاهش مصرف گوشت قرمز خبر داده و گفته که «با توجه به افزایش قیمت گوشت قرمز تقاضا برای خرید گوشت کاهش ملموسی دارد و میزان مصرف نسبت به سالهای گذشته تا ۵۰ درصد کاهش پیدا کرده است و اگر خانواری برای ایام نوروز ۱۰ کیلو گوشت خریداری میکرد امسال میزان خرید خود را نصف کرده است.»
منصور پوریان با اعلام این خبر که عرضه گوشت قرمز از ابتدی این هفته و همزمان با شروع ماه رمضان افزایش پیدا کرده، تأکید کرده که «افزایش عرضه به معنی کاهش قیمت گوشت نخواهد بود چرا که در حال حاضر بازار در شرایط رکود تورمی قرار گرفته است از اینرو قیمتها روند رو به جلو به خود گرفتند تا جاییکه حتی با توقف روند صادرات و آغاز واردات گوشت، قیمت این محصول در بازار روند کاهشی به خود نگرفت.»
این فعال اقتصادی با اشاره به میانگین قیمت دام سبک گفته که «در ابتدای سال قیمت دام شیب تندی به خود گرفت اما بعد از گذشت یک هفته قیمت آن به زیر کیلویی ۷۰ هزار تومان رسید چراکه میزان عرضه افزایش پیدا کرد. اما این نکته را در نظر داشته باشید که این قیمت جبران هزینههای تولید را نمیکند.»
خشکسالی در ایران سبب شده که دامداران به ویژه عشایر نتوانند علوفه کافی برای دامهای خود تأمین کنند. از سوی دیگر سالهاست که مافیای واردات نهادههای دامی نیز بازار نهادهها در کشور را با افزایش نجومی قیمت و عرضه قطرهچکانی روبرو کرده است. هزاران دامداری و مرغداری به دلیل کمبود و گرانی نهادههای دامی نتوانستند برای دام و طیور غذا تهیه کنند و ورشکسته شده یا واحدهای تولیدی خود را تعطیل کردند. اثر این روند مخرب در قیمت گوشت، مرغ، تخممرغ و لبنیات بازتاب یافت.
از سوی دیگر جنگ پوتین علیه اوکراین سبب اختلال در عرضه نهادههای دامی و گندم به سراسر دنیا شده است. روسیه و اوکراین سهم ویژهای در تأمین گندم و نهادههای دامی جهان داشتند و حالا نه تنها صادرات این محصولات با مشکل روبرو شده بلکه قیمت آن نیز افزایش یافته است. این موضوع سبب شده که قیمت تولید گوشت و تخم مرغ و لبنیات در ایران بیش از گذشته شود. ضمن اینکه همزمان مجلس شورای اسلامی با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات نهادههای دامی موافقت کرد و حالا نهادهها با دلار به قیمت روز بازار وارد خواهند شد که هزینه تولیدکننده را چند برابر میکند.
اینهمه بازار گوشت و لبنیات ایران را آماده افزایش نجومی قیمتها کرده و هشدارهایی را در پی داشته است. جلال محمودزاده عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی در اینباره گفته که «با توجه به حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، قیمت گوشت مرغ حدودا کیلویی ۸۰ هزار تومان میشود و پیشبینی درباره قیمت گوشت قرمز ۳۰۰ هزار تومان است.»
احسان سلطانی اقتصاددان و تحلیلگر اقتصادی نیز گفته که «واردات مواد غذایی با دلار نیمایی در کنار افزایش قیمت جهانی مواد غذایی، موجب میشود که قیمت مواد غذایی در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۳۹۶، در حدود ۱۰ برابر افزایش پیدا کند. بر اساس دادههای بانک جهانی کالاهای غیر انرژی، در بهمن ماه ۱۴۰۰ نسبت به ۴ سال پیش، ۵۲ درصد قیمتها بالا رفته که با افزایش نرخ ۶ برابری دلار، قیمت ریالی کالاهای غیر انرژی با افزایش ۹ برابری همراه خواهد بود.
بنا بر تحلیل این فعال اقتصادی، قیمت روغنهای خوراکی و ذرت ۱۲ برابر، پنبه و دانه سویا ۱۰ برابر، غلات ۱۰ برابر و شکر بیش از ۷ برابر بالا خواهد رفت و با قیمتگذاری مواد غذایی و نهادههای دامی با ارز نیمایی در سال ۱۴۰۱، حتی با کنترل قیمت بعضی اقلام مانند نان، پیشبینی میشود نرخ تورم مواد غذایی بالای ۵۰ درصد باشد.
اینهمه سبب شده نمایندگان مجلس شورای اسلامی نخستین یارانه سال ۱۴۰۱ را برای خرید گوشت بررسی کنند. جعفر قادری عضو کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی در اینباره گفته که «قرار است برای نهادهای دامی که در قیمت گوشت اثرگذار هستند یارانه جداگانهای پرداخت شود و این یارانه تنها به ۷ دهک اول اختصاص داده خواهد شد. در این شرایط دیگر نیازی به صدور کارتهای جدید نیست و افرادی که شامل یارانه نهادهای دامی و درواقع یارانه گوشت میشوند، شماره حساب خود را اعلام و ثبت میکنند. البته جزییات این مسائل هنوز نهایی نیست و باید نهادهای متولی [مسئول] جزییات را اطلاعرسانی کنند.»
حذف ارز ترجیحی برای واردات کالاهای اساسی، قیمت گندم و دارو در ایران را نیز افزایش خواهد داد. جعفر قادری در همین ارتباط گفته که قرار است مجلس شورای اسلامی برای دارو و نان نیز یارانههایی طراحی کند و «در بخش اختصاص یارانه نان و دارو تفکیکی بین افراد وجود ندارد و بین فقیر و غنی فرق و تفاوتی ایجاد نشده است. با توجه به عملکرد نانواییها و داروخانهها یارانه مورد نظر به آنها پرداخت میشود.»