با افزایش گرانیها در بازارهای مختلف، فعالان سیاسی و مقامات از جریانات رقیب دولت رئیسی موجی از انتقاد علیه مشکلات اقتصادی به راه انداختهاند. در این میان مردم ایران هستند که زیر بار فشار گرانی سفرههایشان کوچک میشود و انتقادهای سیاسی «خودی»ها که از روی شکمسیریست دردی از آنها دوا نمیکند.
در ادامه گرانی نجومی کالاها، قیمت نان به عنوان قوت غالب مردم ایران نیز وارد مرحله افزایش چند برابری شده است. بر اساس گزارشهای رسمی متوسط مصرف سرانه سالانه نان هر ایرانی در سال ۱۳۹۲ معادل ۱۱۳ کیلو بوده که این مقدار حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد انرژی دریافتی مورد نیاز روزانه هر فرد را تأمین میکرد. این در حالیست که طی سالهای گذشته همراه با افزایش قیمت انواع گوشت، مرغ، ماهی، برنج، سبزیجات و برنج، خانوارهای زیادی مصرف نان را افزایش دادند. در میان اقشار تنگدست نان به عمده ماده غذایی دریافتی در طول روز تبدیل شد. اکنون طی روزهای گذشته قیمت نان نیز در پی حذف ارز ترجیحی که تصمیم کل نظام بوده، با افزایش روبرو شده است.
افزایش قیمت نان، هراس نظام از شورش سراسری مردم را افزایش داده و وزیر جهاد کشاورزی وعده پرداخت یارانه نان بر اساس کد ملی شهروندان را داده است! گرانی سفرههای مردم را خالی کرده اما همزمان به ابزاری تبدیل شده تا اصلاحطلبان و اصولگرایانی که از رانت و فرصتهای دولت رئیسی بهره نبردهاند، و همچنین افرادی که منافعشان را با حذف ارز ترجیحی از دست میدهند، صدای انتقاد خود را از دولت رئیسی بلند کنند.
https://kayhan.london/1401/02/15/%db%8c%d8%a7%d8%b1%d8%a7%d9%86%d9%87-%d9%86%d8%a7%d9%86-%d8%a8%d8%a7-%da%a9%d8%af-%d9%85%d9%84%db%8c-%d9%85%d8%b1%d8%af%d9%85-%d8%a8%db%8c%d8%b4-%d8%a7%d8%b2-%d8%a7%d9%84%da%af%d9%88
این در حالیست که جمهوری اسلامی یک بدنه واحد است و جناحهایی که همگی اشتراک منافع دارند و هر یک مدتی دولت و مجلس را در دست داشتهاند، همگی مسئول و پاسخگوی شرایط کنونی هستند.
از ابتدا که تیم اقتصادی ابراهیم رئیسی (قاضی مرگ) مشخص شد و نمایندگان مجلس شورای اسلامی که به عنوان متحدان سیاسی و همسوی رئیسی به سرعت به وزرای پیشنهادی وی رأی اعتماد میدادند، مشخص بود این تیم توان و دانش لازم برای پیشبرد اقتصاد بحرانزده ایران را ندارد.
حالا همان نمایندگان این روزها از هر تریبونی برای انتقاد به دولت سیزدهم به ریاست «قاضی مرگ» استفاده میکنند. برای نمونه روحالله ایزدخواه نماینده مجلس شورای اسلامی در واکنش به اظهارات جواد ساداتی نژاد وزیر کشاورزی که از ارائه یارانه به مردم به خاطر گران کردن آرد خبر داده نوشت: «گران کن و یارانه بده، نسخه وارداتی مدیریت اقتصادی!»
روحالله ایزدخواه گفته که «حذف ارز ترجیحی کار خودش را می کند. به آقایان گفتم این کار تورم دارد؛ گفتند فقط ۷ درصد. گفتیم تورم از یارانه جلو خواهد زد. گفتند ارز ترجیحی به هدف اصابت نکرده. گفتیم از اصلاح ساختار تولید شروع کنید نه گران کردن. گفتند ارز نداریم. حالا معلوم شد اولا ارز ترجیحی با تمام مشکلاتش به هدف اصابت کرده بود. والا نباید شاهد این گرانی های فاحش می بودیم. ثانیا مشکل کمبود ارز از راه دیگری قابل حل بود. ثالثا معلوم شد که نسخه نویسان دولت چقدر پیش بینی هایشان از گرانی، واقعی بوده است.»
جلیل رحیمی جهان آبادی عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی نیز در توئیتی هشدارآمیز به دولت رئیسی نوشت که «آزاد نمودن قیمت آرد و محاسبه آن با نرخ جهانی به دلار اشتباه فاحش مدیران اجرایی دولت است. اگر قرار است هزینه مردم به قیمت جهانی باشد درآمدشان هم باید در سطح جهانی و با دلار باشد نه ریال بی ارزش. صبر مردم را آزمایش نکنیم آستانه تحمل مردم سالهاست به پایینترین حد ممکن رسیده است.»
احمد نادری دیگر نماینده اصولگرای حامی دولت نیز در توئیتی نوشته است: «افزایش عجیب قیمت قوت غالب مردم، محرومان و مستضعفان را درگیر بازی بقا خواهد کرد.»
یاسر جبرائیلی از حامیان سفت و سخت دولت هم با انتشار تصویری از کتاب «دکترین شوک» نوشته است: «برادر گرانقدر آقای رئیسی بزرگوار و عزیز ما! تمنا دارم یک هفته سفر تشریف نبرید، جلسات هیئت دولت را به معاون اول بسپارید، کارتابل نبینید… این کتاب را مطالعه بفرمایید.»
اصلاحطلبان نیز فرصت را غنیمت شمرده و انتقادهای خود از دولت رئیسی را افزایش دادهاند. محمدرضا بادامچی فعال اصلاحطلب و نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی گفته که «دولتمردان باید به خودشان بیایند و افراد وارسته و کاردان را به کار گیرند و آوردن افراد غیر واجد شرایط باتوجه بحثهای اقتصادی که امروز در کشور مطرح میشود، شرمآور است و باید بدانند این کارهایشان تبعات زیانبار و غیرقابل جبرانی برای جامعه پیش خواهد آورد.»
محمدرضا بادامچی با بیان اینکه مردم نمیتوانند ۶ الی ۷ برابر گران شدن کالاهای اساسی را تحمل کنند و باید نسبت به این موضوع هشدار داد، گفت که «ادامه این روند جامعه را با مشکل روبرو خواهد کرد، آقای رئیس جمهور در زمان تبلغات انتخاباتی که بحث میکرد، میگفت که گرانی پیش نخواهد آمد چراکه ما بررسی میکنیم و برنامه داریم. امروز ۸ ماه از دولت سپری شده است و چیزهای معمولی مانند یک پراید از ۱۲۸ میلیون تومان به ۲۰۰ میلیون تومان رسیده است. بسیاری از کالاهای دیگر را میتوان اسم برد که افزایش قیمت پیدا کردهاند.»
محمد مهاجری اصولگرای منتقد دولت هم در توئیتی با هشتگ «دولت علیل» نوشته که «جناب آقای رئیسی! با سلام و احترام می خواهم از جنابعالی سوال کنم که چقدر زمان لازم دارید و باید چه بلایی به سر اقتصاد مملکت بیاید تا متوجه شوید که شما و دولتتان این کاره نیستید؟»
رحمتالله بیگدلی چهره سیاسی اصلاحطلب هم در توئیتی نوشته که «تا چند ماه پیش لشکر سایبری میگفت: سه تا ماکارانی، په سویا، په کشک، ۱۵ تا تخم مرغ، په پنیر، شد ۹۶ هزارتومان! لعنت بهت روحانی، لعنت بهت خاتمی»! حالا رئیسی نیامده، سه تا ماکارونی را کرده ۱۰۲ هزار تومان! آیا با این دولت انقلابی رئیسی به خرید نخی ماکارونی نزدیک میشویم؟»
علیرضا سلیمی عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی و از حامیان دولت رئیسی معتقد است: «یارانه تخصیص یافته به حوزه انرژی کالاهای اساسی باید به صورت شفاف در اختیار حلقههای پایانی که مردم هستند قرار گیرد. در این وضعیت طبقات مرفه جامعه بیشترین بهره را از یارانه پنهان میبرند و طبقات ضعیف جامعه که مستحق دریافت یارانه هستند کمترین استفاده و بهرهمندی را دارند. این یارانه پنهان متعلق به ۸۵ میلیون ایرانی است ولی تنها به جیب حدود ۲۰۰ نفر میرود.»
کار دولت به جایی رسیده که حتی مداحان معروف هم زبان به انتقاد گشوده و به ابراهیم رئیسی کنایه میزنند. برای نمونه محمد حسین پویانفر یکی از مداحان شاخص حامی دولت در توئیتی نوشت: «قراره فقر ریشهکن بشه یا فقیر!»
میثم مطیعی مداح معروف هم با هشتگ صف اول سیاست های اقتصادی دولت را نقد کرد و نوشت: «گر چه دعوت نشدیم… با صف اولنشینان حرفهایی داشتیم مثل آه روزهداران، داغتر، تبدارتر… قرص نانی بر سر این سفره بود و ناگهان شد هلالی، رؤیتش از ماه نو دشوارتر!»
وبسایت خبرآنلاین نیز در گزارشی به نقد از عملکرد دولت نوشته که رئیسی و اصولگرایان حامی او در جریان رقابتهای انتخاباتی، به دفعات بر تشکیل دولتی فراجناحی و بر مبنای شایستهسالاری تأکید داشتند اما آنچه در عمل اتفاق افتاد، نه فقط نادیده گرفتن اصلاحطلبان و مستقلها بلکه عبور از شناسنامهدارها و چهرههای اصولگرا هم بود.
به نظر میرسد عملکرد دولت رئیسی که تا چند هفته دیگر نخستین سال فعالیت را به پایان میرسد سیاستهای علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی را با انحراف روبرو کرده است. خامنهای و اطرافیانش در نظر داشتند با روی کار آوردن ابراهیم رئیسی در کنار ریاست سردار محمدباقر قالیباف بر مجلس شورای اسلامی و نقشآفرینی غلامحسین محسنی اژهای در ریاست قوه قضایی، جمهوری اسلامی یکدست شود و طی چند سال هم بحران داخلی و اعتراضات مردمی سرکوب شود و هم در سیاست خارجی منافع ایدئولوژیک نظام با دقت پیگیری شود. اما ناتوانی تیم اقتصادی دولت سبب بروز بحرانهایی عمیق شده و احتمال اینکه هراس از اعتراضات سراسری مردم، سناریوی دیگری را جایگزین سناریوی یکدستسازی نظام کند افزایش یافته است.