شماری از مقامات آمریکایی به جمهوری اسلامی هشدار دادند ارسال سلاح و تسلیحات نظامی به روسیه اقدام درستی نیست و توصیه کرده‌اند که تهران به روسیه پهپاد ندهد.
لوید اوستین وزیر دفاع آمریکا و مارک میلی رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح آمریکا چهارشنبه ۲۰ ژوئیه (۲۹ تیرماه) در نشست خبری با هشدار نسبت به قصد جمهوری اسلامی برای حمایت از روسیه در جنگ اوکراین گفتند تحویل پهپاد به روسیه «ایده واقعاً بدی» است.
پیش از این کاخ سفید گزارش داده بود یک هیات روسی روزهای ۸ ژوئن (۱۸ خرداد) و ۱۶ ژوئیه (۲۵ تیرماه) در فرودگاه کاشان از پهپادهای انتحاری ساخت ایران بازدید کرده است.
ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران ۲۱ تیرماه صحت ماجرای فروش پهپادهای ایرانی به روسیه گفت، «سابقه همکاری‌های میان جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه در حوزه برخی فناوری‌های نوین به پیش از آغاز جنگ در اوکراین بر می‌گردد و در مقطع اخیر هیچ تحول خاصی در این ارتباط رخ نداده است.»
به گزارش «سی‌بی‌اس» ویلیام برنز رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (CIA) در نشست امنیتی اندیشکده «اسپن» گفت واقعیت این است که هر دو طرف تحت تحریم شدید قرار دارند و به یکدیگر نیاز دارند و دنبال خروج از انزوای سیاسی هستند اما با وجود نیازی که بهم دارند بین آنها اعتمادی نیست و در بازار انرژی رقیب یکدیگرند و از نظر تاریخی نیز با هم رقابت دارند بنابراین سطح همکاری‌های آنها محدود است.
برنز تأکید کرد روسیه از جمهوری اسلامی ایران پهپاد خواسته و این نشان می‌دهد تسلیحات آنها در جنگ ناکارآمد و ناکافی است اما مسئله اصلی این است که این پهپادها را برای کشتن اوکراینی‌هاست و کمک تسلیحاتی ایران به روسیه ایده بسیار بدی است.
همزمان با سفر جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا به عربستان سعودی، ارتش جمهوری اسلامی ایران از «ناودسته پهپادبر» رونمایی کرد. عبدالرحیم موسوی فرمانده ارتش جمهوری اسلامی رونمایی از این ناودسته را ارتقاء توان دفاعی در «حوزه‌های نوپدید» دانست و گفت موضوع پهپادها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده و نقش تعیین کننده‌ای دارند.
رسانه‌های جمهوری اسلامی به ویژه آنهایی که به نهادهای نظامی و امنیتی وابسته‌اند ادعای «وحشت آمریکا از ارسال پهپادهای ایرانی برای ارتش روسیه» را مطرح کرده‌اند و روی غافلگیری آمریکا از «توان پهپادی جمهوری اسلامی» مانور می‌دهند.
راهبردی در واکنش به ناتو منطقه‌ای
شهرام سبزواری تحلیلگر نظامی به «کیهان لندن» می‌گوید، «ارتش روسیه در زمینه پهپادهای مسلح پیشرفت زیادی نکرده و با فرسایشی شدن جنگ اوکراین به پهپادهای کاربردی نیاز پیدا کرده و سراغ جمهوری اسلامی رفته. وقتی آمریکا اعلام کرد روسیه به دنبال خرید پهپاد از جمهوری اسلامی است با سفر بایدن به اسرائیل و آمریکا که اصلی‌ترین برنامه آن تشکیل ناتوی خاورمیانه بود همزمان شد. درواقع ارتش از ناو پهپادبر رونمایی کرد که پیام دهد اگر سایرین به دنبال تشکیل ائتلاف هستند جمهوری اسلامی هم توانایی برای پاسخ دارد.»
این تحلیلگر می‌گوید: «تشکیل ناودسته پهپادی توسط ارتش در آب‌های آزاد از جمله خلیج عدن و تنگه باب‌المندب به جمهوری اسلامی ظرفیت راهبردی می‌دهد. وقتی گفته می‌شود پهپادهای انتحاری تا هزار کیلومتر شعاع پرواز دارند پیام فراتر از تهدید عربستان و امارات و تهدید اسرائیل است. همین پیام باعث شد که بعد از نشست جده با حضور بایدن و کشورهای عربی مقامات اماراتی اعلام کنند در هیچ ائتلافی علیه ایران شرکت نمی‌کنند. جمهوری اسلامی در این سال‌ها مستقیم و غیرمستقیم تأسیسات و زیرساخت‌های سعودی و امارات را هدف قرار داده. این ناودسته به آنها کمک می‌کند حتا اگر حوثی‌های یمن هم نباشند باز هم بتوانند در دریای سرخ و اطراف اقدامات نظامی و ایذائی کنند.»
اینکه در یک هفته گذشته دست‌کم شش مقام ارشد آمریکایی رسماً در مورد تحویل پهپاد به روسیه به تهران هشدار دادند یعنی برای آمریکا و متحدانش در شرایطی که برای کمک به اوکراین میلیاردها دلار هزینه صرف می‌کنند یعنی جمهوری اسلامی در حال عبور از خط قرمزهاست.
کشاندن پای جمهوری اسلامی به جنگ برای تقسیم هزینهها
اما برخی تحلیلگران معتقدند روسیه به پهپادهای ایرانی نیاز ندارد و هدف پوتین از اینکه سراغ جمهوری اسلامی رفته دلایل دیگری دارد.
افشار سلیمانی سفیر پیشین جمهوری اسلامی در روسیه در گفتگو با روزنامه «شرق» مسئله را سیاسی می‌بیند و می‌گوید، «خبر ارسال پهپاد از سوی ایران به روسیه یقیناً در راستای اهداف اصلی سفر پوتین به ایران است… روسیه و شخص پوتین به هر طریقی که شده سعی دارد پهپادهای ایران را در جنگ اوکراین به شکل جدی و رسمی درگیر کنند… من معتقدم روسیه به عنوان قدرت دوم نظامی جهان مهم‌ترین سلاح‌های نظامی و هسته‌ای را دارد؛ پیشرفته‌ترین جنگنده‌ها، ناوها، زیردریایی‌ها، موشک‌ها نیازی به پهپادهای ایرانی ندارد؛ اما باز کردن پای ایران به جنگ اوکراین آثار مخرب تداوم این جنگ برای روسیه کاهش می‌دهد. این هزینه لزوماً هزینه لجستیکی و نظامی نیست؛ چون پهپاد ایرانی توان کاهش هزینه روسیه در جنگ اوکراین را ندارد. اینجا تمرکز روی کلیدواژه هزینه، صرفا هزینه سیاسی و دیپلماتیک این جنگ برای روس‌‌هاست. با کشاندن پای دیگر کشورها به جنگ اوکراین، هزینه‌های آن بین کشورها تقسیم می‌شود. بنابراین روسیه با هدف تقسیم‌کردن هزینهها با ایران، سعی دارد با مطرح‌کردن دریافت پهپاد از ما پای تهران را هم به جنگ با اوکراین باز کند.»
برجام از بین خواهد رفت
برخی دیگر از تحلیلگران می‌گویند «جنگ اوکراین نشان داد که روسیه در زمینه پهپادی موفق عمل نکرده و چون خود ناوگان پهپادی روسیه عمدتا از پهپادهای سبک و کوچک با برد و مداومت پروازی کم هستند و الان روسیه به شدت به پهپادهای کامیکازه (انتحاری) و پهپادهای شناسایی نیاز دارد. مشکلات کمبود پهپاد برای رفع نیاز ارتش روسیه آشکار شده و توسط خود دولت روسیه هم به رسمیت شناخته شده است.»
وبسایت «دیپلماسی ایرانی» می‌نویسد ماجرای انتقال پهپاد ایران به روسیه روابط تهران و مسکو را بهبود بخشید و روابط با واشنگتن را در بدترین وضعیت قرار داد.
در این تحلیل آمده فروش پهپاد به روسیه علاوه بر اینکه باعث شدت گرفتن عملیات تخریبی اسرائیل علیه صنایع پهپادی و همچنین ترورمتخصصان پهپادی و هوافضا می‌شود کشورهای منطقه را برای تشکیل ائتلاف مشترک با اسرائیل و ایجاد پدافند یکپارچه ترغیب می‌کند. همچنین این اقدام به نوعی امکان توافق و احیای برجام را هم از بین می‌برد.
