در پی وقوع زلزله در شهرستان خوی دست‌کم ۱۲ روستا از ۲۰ درصد تخریب تا ویرانی کامل خانه‌های روستایی خسارت دیده‌اند و شمار زخمی‌ها در آمار رسمی یکهزار و ۱۰۰ نفر گزارش شده است. سفر نامتعارف مقامات رسمی حکومت به خوی نیز برای بخشی از افکار عمومی پُرابهام است و آن را روشی برای انحراف از اعتراضات مردمی می‌دانند.
با وجود گرایش جدی مقامات مسئول حکومتی به سفرهای هزینه‌بر و تبلیغات دروغین در رابطه با ارتباط نزدیک با مردم، ولی در بحران‌های طبیعی مانند سیل و زلزله، آنان یا در محل بحران‌زده حضور نمی‌یابند و یا چندین روز پس از بروز بحران و شدت یافتن نتایج مخرب آن، به مناطق بحران سفر می‌کنند. اما اینبار مقامات در اقدامی نامتعارف پس از زلزله ۵ ریشتری روز چهارشنبه ۱۳ مهرماه به شهرستان خوی سفر کرده‌اند، آنهم در شرایطی که کشور با موج گسترده‌ای از اعتراضات و اعتصابات سراسری روبروست که موجودیت نظام را نشانه گرفته است.
از این رو، برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی نیز نسبت به ابعاد زلزله ابراز تردید می‌کنند و بر این باورند که گسیل حکومتی‌ها به منطقه خوی پس از یک زلزله نه چندان سنگین، رنگ و بوی غیرعادی دارد. آنان همچنین در آمار بالای زخمی‌ها ابراز تردید کرده‌اند و معتقدند زلزله ۵ ریشتری این میزان مجروح برجای نمی‌گذارد و خسارت مالی وارد نمی‌کند و حاکمیت برای انحراف افکار عمومی از اعتراضات، به زلزله متوسل شده است. این در حالیست که حکومت پس از هر زلزله و سیل همواره تلاش می‌کرده تا آمار کشته‌شدگان و زخمی‌ها و خرابی‌‌ها و خسارات را کمتر از واقعیت اعلام کند!
زمین لرزه ۵.۴ ریشتری ساعت ۳ صبح ۱۳ مهر ۱۴۰۱ در هفته سوم #اعتراضات_سراسری ایران، لابد مصدوم‌های بیشماری داشته؛ تا حدی که خودشون هم نمی‌دونن چطوری عدد بالا ببرن و آمار بسازند!
دوهفته پیش و در شروع اعتراضات و قطعی اینترنت، همین زلزله خوی اومد و هلال احمر حتی خبر نداشت!#مهسا_امینی pic.twitter.com/xjDenfTFXB— Omid Karimi – امید کریمی (@omidkm7) October 5, 2022
امید کریمی خبرنگار در توئیتر خود با انتشار آمار متناقض رسانه‌های حکومتی از مصدومان زلزله خوی طعنه‌آمیز نوشته است، «زمین لرزه ۵/۴ ریشتری ساعت ۳ صبح ۱۳ مهر ۱۴۰۱ در هفته سوم اعتراضات سراسری ایران، لابد مصدوم‌های بیشماری داشته، تا حدی که خودشان هم نمی‌دانند چطوری عدد بالا ببرند و آمار بسازند!»
او به اینکه نکته نیز اشاره کرده که «دوهفته پیش و در شروع اعتراضات و قطعی اینترنت، همین زلزله خوی آمد و هلال احمر حتی خبر نداشت!»
یک روز پس از وقوع زلزله ۵/۴ ریشتری شهرستان خوی در بامداد ۱۳ مهرماه، پاسدار احمد وحیدی وزیر کشور و بهرام عین‌اللهی وزیر بهداشت، پاسدار علی حیرانی رئیس سازمان بسیج سازندگی آذربایجان غربی و پیرحسین کولیوند رئیس سازمان «جمعیت هلال احمر» در مناطق زلزله‌زده حضور پیدا کردند تا به اوضاع پیش آمده رسیدگی کنند!
عین‌اللهی وزیر بهداشت که در این سفر از او به عنوان نماینده ویژه رئیس دولت نیز یاد می‌شود به عیادت مصدومان رفت و در روند بازدید از خدمات و اقدامات درمانی به بیان سخنان کلیشه‌ای و تکراری مثل دستور تسریع در رسیدگی امور، پرداخت.
به گفته‌ی وزیر بهداشت، در زلزله خوی بیش از ۱۱۰۰ نفر مجروح و به سه بیمارستان در این شهرستان منتقل شده‌اند. از این تعداد ۱۰۰ نفر به عمل جراحی نیاز پیدا کردند.
وحیدی وزیر کشور هم با تکرار همین جملات فقط اضافه کرد که اقدامات خوبی برای بهبود وضعیت زلزله‌زدگان صورت گرفته اما جزییاتی درباره این «اقدامات خوب» ارائه نکرد.
پیرحسین کولیوند رئیس سازمان جمعیت «هلال احمر» نیز در رابطه با وضعیت مناطق زلزله‌زده به ارزیابی خسارت بالای برخی واحدهای مسکونی پرداخت و با وجود شرایط ناایمن، تاکید کرد که مردم این مناطق تمایلی به اسکان در اردوگاه ایجاد شده توسط «هلال احمر» ندارند و بنابراین برای اسکان آنها، چادر در اختیارشان قرار گرفته تا در محیط‌های باز منازل خود آنها را برپا کنند.
رئیس سازمان «هلال احمر» با ابراز نگرانی از خطر سقوط سازه‌های ناپایدار گفته است: «سازه‌های ناپایدار در این مناطق باید هرچه زودتر شناسایی و تعیین تکلیف شوند تا آسیب‌هایی از جهت سقوط آنها در زمان وقوع پس‌لرزه‌ها به مردم و ساکنان روستاها نرسد ضمن اینکه دستگاه‌های متولی [مسئول] نیز باید برای بازسازی اماکن تخریب شده یا تعمیر واحدهای آسیب دیده تا قبل از شروع فصل سرد، سال اقدامات لازم را انجام دهند.»
وی همچنین با اشاره به حضور امدادگران عضو تیم‌های سحر «هلال احمر» (حامیان روحی و روانی) بین مردم عنوان کرد که این افراد در منطقه و یا در منازل مردم حضور یافته و در راستای بالا بردن سطح تاب‌آوری و آموزش برای برپایی چادرهای اسکان در مناطق ایمن مشاوره می‌دهند.
حسن نامی رئیس سازمان مدیریت بحران کشور ساعاتی پیش درباره آخرین اقدامات امدادرسانی در مناطق زلزله‌زده گفت که «براثر وقوع زمین لرزه در خوی ۱۱۲۶ نفر مصدوم شده‌اند که از این تعداد۸۶ نفر در مراکز درمانی بستری هستند.»
همچنین ۱۲ روستای بخش مرکزی خوی به طور مستقیم درگیر زلزله هستند و ۴۶۰ واحد مسکونی روستایی با ۱۰۰درصد و ۱۹۷ واحد مسکونی بین ۲۰ تا ۵۰ درصد تخریب شده است.
آمار خسارت‌های وارده از سوی اسماعیل سالم خویی، معاون عمرانی فرماندار خوی نیز تأکید بر تخریب ۱۷۱ واحد مسکونی روستایی و ۲۹۰ واحد مسکونی شهری در این شهرستان دارد.
به گفته‌ی این مسئول، ۸۰۱ واحد نیاز به تعمیر دارند که ۳۸۷ واحد آن شهری و ۲۳۳ واحد آن روستایی هستند. ضمن اینکه ۱۵ روستای بخش مرکزی و ایواوغلی هم دچار خسارت شده‌اند.
از سوی دیگر، آمار و ارقام کمک‌رسانی نهادهای مسئول نیز طبق معمول تأکید بر حمایت جدی زلزله‌زدگان خوی دارد، امری که تردیدهای همیشگی را نیز با خود حمل می‌کند. مرتضی مرادی‌پور معاون عملیات امداد و نجات «هلال احمر» نیز از اتمام اسکان اضطراری زلزله‌زدگان خوی با توزیع ۱۸۰۰ دستگاه چادر خبرداد. به گفته وی، ۱۵۰۰ تخته پتو و ۶۵۰۰ بسته غذایی ۷۲ساعته که ارزش ریالی هر بسته حدود ۶۰۰ هزار تومان می‌شود بین زلزله‌زدگان توزیع شده است. علاوه بر این ۷۷۶ تخته موکت نیز در اختیار زلزله‌زدگان قرار گرفت.
وی با اشاره به اینکه «۲۲۳ نیرو و ۷۴ خودرو سبک و سنگین در خدمت زلزله‌ردگان قرار گرفته»، تعداد تیم‌های امداد و نجات هلال احمر در منطقه زلزله‌زده شهرستان خوی را ۴۵ تیم اعلام کرد و یادآور شد این تیم‌ها از شهرستان‌های خوی، تبریز، ارومیه، سلماس، نقده، ماکو، میاندوآب، اشنویه و پلدشت حضور دارند.
