قیمت دلار در بازار آزاد ارز به مرز ۴۲ هزار تومان رسیده و قیمت هر سکه طلا به ۲۳ میلیون تومان نزدیک می‌شود. وزیر اقتصاد جمهوری اسلامی وعده سر خرمن داده و گفته تا دو ماه دیگر، یعنی در آستانه نوروز، قیمت ارز کنترل خواهد شد. اثرات موج صعودی قیمتها در بازار ارز و طلا بر دیگر بازارها اثر گذاشته و گرانی‌های پی در پی در آخرین هفته‌های سال ۱۴۰۱ آغاز شده است.
قیمت دلار با سرعت در کانال ۴۱ هزار تومان می‌تازد و در حالی که بسیاری از صرافان نمی‌توانند در این بازار ملتهب قیمت مشخصی ارائه کنند اما گزارش‌ها از قیمتهایی میان ۴۱ هزار و ۶۰۰ تومان تا ۴۱ هزار و ۸۰۰ تومان طی ساعات گذشته حکایت دارد.
قیمت دیگر ارزها نیز پا به پای دلار در حال افزایش است؛ هر یورو به ۴۴ هزار و ۲۰۰ تومان، هر پوند بریتانیا به بیش از ۵۰ هزار تومان و هر درهم امارات به ۱۱ هزار و ۶۰۰ رسیده است.
در بازار مهم دیگر ایران، بازار طلا و سکه، نیز قیمتها همچنان افزایشی است. قیمت هر سکه طلا به ۲۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان رسیده و هر گرم طلای ۱۸ عیار هم یک میلیون و ۸۸۴ هزار تومان معامله می‌شود.
افزایش نجومی قیمتها در دو بازار ارز و طلا با انتقاد برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی روبرو شده و حتی دو روز پیش محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی در صحن علنی مجلس شورای اسلامی و در نشستی برای بررسی علت افزایش قیمتها در بازار ارز از دولت انتقاد کرد.
رئیس مجلس شورای اسلامی طی سخنانی گفت که «در موضوع نرخ‌گذاری ارز مشخص شود که قرار است قیمت ارز تک‌نرخی، شناور و یا دستوری باشد» و «اجرا نشدن قانونی که در مجلس تصویب شده، بخشی از وجود مشکلات فعلی است و بخشی از مشکلات این حوزه مربوط به حوزه مدیریتی است» و «مسئولیت اجرای قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز و همچنین مدیریت قیمت سکه و ریال متوجه بانک مرکزی است.»
وزیر اقتصاد جمهوری اسلامی اما در همین نشست در مجلس شورای اسلامی وعده سر خرمن داد و گفت تا دو ماه دیگر، یعنی در آستانه نوروز، بازار ارز را مدیریت می‌کند. او توضیح نداد که اگر این وضعیت قابل مدیریت می‌بود چرا تا کنون و پیش از رسیدن به این مرحله مدیریت نشده است!
احسان خاندوزی با اعتراف به بی‌ثباتی اقتصادی در کشور گفت: «این مسیر، مسیر جنگ در متغیرهای اقتصادی است. باید همه درآمدهای ارزی صادرکنندگان و منابع ما برگردد و در اختیار بانک مرکزی قرار گیرد تا به شکل متمرکز فرماندهی یکپارچه شود که ان شاءالله این موضوع در شبکه سیاست‌گذاری ارزی کشور دنبال می‌شود؛ جمعه گذشته رئیس جمهور بطور ویژه تأکیداتی در این زمینه به رئیس کل بانک مرکزی داشت. امیدواریم با همدلی بین سه قوه از بی‌ثباتی موقت بگذریم.»
این در حالیست که نظرات کارشناسان اقتصادی با وعده‌ها و «انشاءالله» گفتن‌های مقامات ارشد اقتصادی جمهوری اسلامی متفاوت است. آلبرت بغزیان اقتصاددان و تحلیلگر اقتصادی معتقد است که گروهی که تصمیم‌گیر هستند و زمام امور را در دست دارند، اولویتی مهمتر از سفره مردم دارند. به همین دلیل دولتی‌ها حتی با دلار ۵۰ یا ۶۰ هزار تومانی هم احساس بحران نمی‌کنند.
این کارشناس اقتصادی تأکید کرده که «با پدیده‌ای روبرو هستیم که نمی‌تواند فقط دلیل اقتصادی داشته باشد؛ یعنی در حالی که سفره مردم هر روز کوچک‌تر از روز قبل می‌شود، عده‌ای با بی‌اعتنایی به گرفتاری‌های جامعه اصرار به ادامه روش‌های غلط خود دارند. انگار نه انگار که مردم دیگر حتی نمی‌توانند برای سفره حداقلی آرامشش خاطر داشته باشند.L
این تحلیلگر اقتصادی با بیان اینکه «تعجب می‌کنم چرا بانک مرکزی اینقدر نسبت به افزایش نرخ ارز بی‌تفاوت است» گفته «وضعیت آنقدر آشفته است که نمی‌توانم برای کار دولت که اصرار به رها کردن ارز دارد، دلیل یا توجیهی بیاورم. این بن‌بست نگران‌کننده در حالی است که جلسه استیضاح خاندوزی در مجلس نشان داد، هیچ کس حاضر نیست این به هم ریختگی را گردن بگیرد.»
آلبرت بغازیان معتقد است «اینکه بانک مرکزی نسبت به افزایش نرخ ارز بی‌تفاوت است، نشان می‌دهد که بانک مرکزی تحت فشار دولت است. در واقع وقتی می‌خواهند همه مشکلات را با عرضه اوراق ارزی و سپرده سهام رفع کنند، چطور می‌توانیم توقع باز شدن گره‌های کور معیشتی را داشته باشیم.»
او توضیح داده که «مشکل به حدی جدی است و با اوضاعی غیرقابل مهار مواجهیم که این مسئله دلیل یا توجیه اقتصادی ندارد. برای گذر از این برهه هزینه‌ساز کمترین کار چیزی جز این نیست که با تلاش برای توافق از شر تحریم‌ها خلاص شویم. اما این مهم هم بعید است. چرا که اساسا به طور کاملا واضحی معلوم است، دولتی‌ها برچیدن تحریم‌ها را مهم و لازم نمی‌دانند و اصلا دغدغه‌ای برای رهایی کشور از حالت تحریمی ندارند.»
مرتضی افقه اقتصاددان و استاد دانشگاه جندی‌شاپور هم معتقد است اگر شرایط به همین شکل پیش برود قیمت دلار تا پایان دی‌ماه به ۴۷ هزار تومان هم می‌رسد. مرتضی افقه گفته که «دیگر کسی نیست که نداند قیمت دلار متاثر از جریانات سیاسی است. دولت هم به دلیل اینکه مساله برجام را رها کرده و مسائل ایدئولوژیک را بر مسائل معیشتی و رفاهی مردم ارجحیت می‌دهد، تمامی فرصت‌های قبلی برای توافق را از دست داده است. این مساله را می‌شود در همه زمینه‌ها از جمله محروم کردن کشور از فروش گاز به اروپا یا استفاده از فرصت بازی‌های جام جهانی برای توسعه گردشگری و جذب توریست به ایران مشاهده کرد.»
در شرایطی که تیم اقتصادی دولت رئیسی نشان داده از کنترل قیمتها در دو بازار مهم ارز و طلا ناتوان است و البته در شرایط افزایش قیمت دلار، در حال جبران کسری بودجه است، پس لرزه‌های گرانی ارز به دیگر کالاها هم رسیده و قیمتها بازارهای مختلف در حال حرکت صعودی است.
در روزهای گذشته قیمت مرغ در بازار به ۶۳ هزار تومان رسیده و همین موضوع صف‌های طولانی در مقابل برخی فروشگاه‌ها تشکیل داده است و مردم از بیم احتمال افزایش بیشتر مرغ در حال خرید هستند.
اسدالله نژاد مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران کشور درباره افزایش قیمت مرغ توضیح داده که «قرار بود دولت مابه التفاوت قیمت مرغ در بازار تا نرخ مصوب این محصول را به تولیدکننده بپردازد، اما چنین کاری را انجام نداد و تولیدکنندگان ما به ازای هر کیلو مرغ چندین هزار تومان به تولیدکننده زیان تحمیل می‌شود در این مواقع دولت ما به التفاوت را به تولیدکنندگان پرداخت نمی‌کند.»
به گفته مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران کشور، تولیدکنندگان طی ماه‌ها با کلی زیان اقدام به تولید مرغ کرده، اما امروز وضعیت ادامه این حرکت برای تولیدکنندگان مرغ غیر ممکن شده است.
قیمتها در بازار سبزیجات و میوه هم روندی افزایشی را سپری می‌کند بطوریکه قیمت هر کیلو پیاز به ۴۰ هزار تومان رسیده است. رسانه‌های داخلی گزارش داده‌اند که در مهرماه امسال ۱۰۱ هزار تن پیاز به ارزش ۱۴ میلیون دلار به کشورهای مختلف صادر شد این در حالی است که کشت پیاز در سال جاری به نسبت سال گذشته کاهش داشته است!
تورم افسارگسیخته به تهدیدی جدی برای صنف رستوران‌‌دار تبدیل شده و در شرایطی که قدرت خرید مردم به شدت کاهش یافته، تقاضا برای غذای رستورانی نیز به شدت اُفت پیدا کرده است. علی اصغر میرابراهیمی رئیس اتحادیه دارندگان رستوران و سلف سرویس با اشاره به افزایش نرخ کالاهای اساسی و تاثیر آن بر قیمت غذاهای رستورانی، گفته که «تورم موجود در کشور بر قیمت روغن، برنج، رب گوجه فرنگی، انواع ادویه، زعفران و …. تاثیر گذاشته است؛ رستوران‌داران نیز مصرف‌کننده محسوب می‌شوند و باید مواد اولیه پخت را با قیمت بالا خریداری کنند.»
به گفته رئیس اتحادیه دارندگان رستوران و سلف سرویس تقاضا برای غذای رستورانی و ساندویچ با کاهش ۳۰ درصدی در ماه‌های گذشته روبرو شده و گرانی مواد اولیه حتی قیمت ارزانترین غذاهای آماده را افزایش داده بطوریکه یک قیمت ساندویچ کوچک فلافل به ۵۰ هزار تومان رسیده است.
رضا فاطمی امین وزیر صنعت، معدن و تجارت هم هفته گذشته اعلام کرد افزایش قیمت اتومبیل در کشور تابعی از افزایش قیمت ارز است و تا زمانی که قیمتها در بازار ارز کنترل نشود نباید انتظار ثبات قیمت در بازار اتومبیل را داشت. گزارش‌ها نشان می‌دهد طی تنها چند روز برخی اتومبیل‌ها تا ۵۰ میلیون تومان افزایش قیمت را تجربه کردند.
افزایش قیمتها در همه بازارها با انتقاد کریم حسینی نماینده اهواز در مجلس شورای اسلامی روبرو شده است. عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی گفته که «در روزهای اخیر هم، شاهد افزایش قیمت برخی اقلام ضروری زندگی مردم بودیم که این افزایش‌های بی‌رویه قیمت، همه را در مقابل کارکرد دولت، مطالبه‌گر کرده است. در حال حاضر شاید دولت برنامه داشته باشد، اما اینکه چرا برنامه‌ها اجرا نمی‌شود که مردم خروجی کار را ببینند، جای بحث و تامل دارد.»
این نماینده مجلس افزوده که «اگر دولت سیزدهم، گرفتار عدم انسجام است یا افرادی در این تشکیلات با هم اختلاف دارند، باید مشکلات را در بین خودشان حل کنند، چون منطقی نیست که به این واسطه‌ها، مردم گرفتار شوند.»
