قیمت دلار در بازار آزاد ایران وارد کانال ۴۳ هزار تومان شده که رکورد تاریخی به شمار میرود. افزایش نجومی قیمت ارز و سکه و تلاطم در دیگر بازارها، در کنار گسترش بحرانهای اقتصادی کشور سبب رویارویی برخی اصوگرایان با دولت سیزدهم به ریاست سیدابراهیم رئیسی «قاضی مرگ» شده که تا چندی پیش از حامیان سرسخت آن بودند. به نظر میرسد دامنه این اختلافات سبب تشدید فشار بر دولت و احتمالا تغییراتی در کابینه شود.
قیمت دلار در بازار آزاد با سرعت در حال افزایش است و تا نیمروز چهارشنبه هفتم دیماه به ۴۳ هزار و ۳۰۰ تومان رسیده است. قیمت دیگر ارزها در بازار ایران نیز با افزایش قیمت دلار، صعودی شده است.
هر یورو ۴۵ هزار و ۸۵۰ تومان، هر پوند بریتانیا به ۵۱ هزار و ۸۴۵ تومان، و هر درهم امارات ۱۲۱۰۰ تومان معامله میشود.
قیمتها در بازار طلا و سکه هم افزایش یافته بطوری که قیمت هر سکه طلا به ۲۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان رسیده و هر گرم طلای ۱۸ عیار هم به یک میلیون و ۹۷۰ هزار تومان رسیده است.
در شرایطی که افزایش قیمتها در دو بازار ارز و طلا سبب موجی از افزایش قیمت در دیگر بازارها میشود، هراس بخشی از مقامات نظام از اینکه مشکلات اقتصادی و معیشتی بر آتش جنبش انقلابی علیه جمهوری اسلامی بدمد افزایش یافته است.
به گزارش فعالان رسانهای در ایران، طی روزهای گذشته شورای امنیت جمهوری اسلامی به کلیه روزنامهها دستور داده درباره رشد قیمت دلار هیج مطلبی نوشته نشود و طی چند روز گذشته تقریباً هر رسانهای که در خصوص رشد قیمت دلار گزارشی منتشر کرده بابت آن اخطار گرفته است. همچنین اختلافات در میان اصولگرایان و تشدید تنش بین مجلس شورای اسلامی و دولت سیزدهم از جمله نتایج این هراس است.
اصولگرایان که از حامیان سرسخت دولت رئیسی به شمار میروند هرچند در انتخابات خرداد ۱۴۰۰ از نامزدهای دیگری هم متصل به جریانات اصولگرا حمایت کردند اما در نهایت برای رساندن سیدابراهیم رئیسی به کرسی ریاست جمهوری اسلامی همصدا شدند. پس از آنکه ابراهیم رئیسی فهرست کابینه سیزدهم را به مجلس اصولگرای یازدهم داد نیز نمایندگان مجلس تمامقد از کابینه پیشنهادی حمایت کردند به سرعت رأی اعتماد خود را به پای وزرای معرفیشده ریختند.
اکنون با گذشت کمتر از یک سال و نیم اما ورق به زیان دولت رئیسی برگشته و بسیاری از افراد اصولگرا در مجلس اسلامی و خارج از آن، انتقادهای تندی را متوجه دولت رئیسی و به ویژه تیم اقتصادی آن کردهاند.
در مطلبی در همین رابطه وبسایت خبرآنلاین نوشته که «وضعیت دولت رئیسی به گونهای است که هیچ شخصیت توانمند و استخوانداری حاضر به همکاری با دولت شعار نخواهد بود. چرا که جز ناکامی، چیزی در رزومه اضافه نمیشود. صدای طبل تکدورهای بودن دولت رئیسی از دور به گوش میرسد و در صورت تکرار آنچه در ۱۴۰۰ رخ داد، جز پنجره شکسته، چشماندازدیگری نمیتوان متصور بود!»
طی روزهای گذشته بسیاری از حامیان علنی دولت ابراهیم رئیسی علیه عملکرد دولت اعلام موضع کردهاند. امیرحسین ثابتی مجری شبکه «افق» و نزدیک به جریان «پایداری» هم نسبت به عدم حضور رئیس بانک مرکزی در این برنامه با موضوع افزایش قیمت دلار آشکارا اعتراض کرد.
سردار سعید محمد از اعضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و دبیر سابق شورای عالی مناطق آزاد دولت رئیسی نیز که معلوم نیست چقدر از اقتصاد سررشته دارد در توئیترش نوشته که «ناهماهنگی بیبرنامگی و کمتجربگی از آفتهای تیم اقتصادی دولت است. مطمئنا ترمیم تیم اقتصادی با نگاه کارآمدسازی از اولویتهاست البته سکوت مجلس جای تأمل دارد قطعا رضایت مردم مهمتر از رضایت سهمخواهان است ولی ظاهرا از این تیم همه راضیاند بجز مردم!»
وبسایت «انصاف نیوز» وابسته به جناح اصلاحطلب جمهوری اسلامی هم در مطلبی از احتمال تغییرات در کابینه سیزدهم نوشته و تأکید کرده که « تحرک احزاب و سازمانهای سیاسی اصولگرا، چهرههای مطرح این جریان، قطبهای قدرت درون دولت و برخی اعضای مجلس انقلابی برای ورود خود یا چهرههای مورد اعتمادشان به هیئت دولت، احتمال تغییر در کابینه را افزایش داده است.»
«انصاف نیوز» مدعی شده که «از درون دولت خبر میرسد که درگیری بر سر روش اداره اقتصاد کشور و فائق آمدن بر بحرانها بین چهرههای نزدیک به جبهه پایداری، معاون اقتصادی، بانک مرکزی و وزیر اقتصاد و سازمان برنامه بالا گرفته است. فشارهای مجلس هم بر تشدید این درگیریها موثر بوده است. از جمله گفته میشود وزیر اقتصاد به دلیل سپردن بخش بزرگی از پستهای مدیریتی زیرمجموعه خود به چهرههای معرفیشده از سوی حلقه خراسانیهای قدرت مورد انتقاد شدید اطرافیان رئیسجمهور قرار گرفته است.»
در ادامه تأکید شده که «به نظر میرسد دولت نیمه سال دوم عمر خود نرسیده، با این واقعیت مواجه شده که اقتصاد با گفتار درمانی بهبود نمییابد و بنابراین قصد دارد چهرههایی را وارد عرصه کند که حداقل به علمبودن اقتصاد و مدیریت باور داشته باشند. باید منتظر ماند و دید چنین میشود یا دولت اسیر مسیر طیشده میماند؟»
بر اساس این گزارش، پس از آنکه چند روز جواد اوجی به دلیل آنچه «بیماری» گفته شد در محل کار حاضر نشد، خبرهای غیررسمی درباره احتمال تغییر او مطرح و «در ایام استراحت وزیر، برخی چهرههای نزدیک به او بیشترین مذاکرات یا به اصطلاح لابیها را برای جایگزینی با وزیر داشتهاند.»
گزارش «انصافنیوز» تأکید دارد که حسین شیوا مدیرعامل فعلی شرکت ملی نفتکش و علیرضا ضیغمی مدیرعامل اسبق شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی به عنوان چهرههای مطرح برای جانشینی جواد اوجی مطرح شده است. همچنین گفته شده که سه حلقه از نیروهای نزدیک به سردار رستم قاسمی وزیر پیشین راه و شهرسازی دولت سیزدهم که چند روز پیش مُرد، نیروهای نزدیک به جبهه پایداری و هواداران وزیر فعلی در حال زورآزمایی در وزارت نفت و شرکتهای اقماری آن هستند.
«زمستان سیاه» بجای اروپا به ایران رسید؛ وزیر نفت جمهوری اسلامی سکته کرد!
گفتنی است که کمتر از یک هفته پس از مرگ سردار پاسدار رستم قاسمی وزیر راه و شهرسازی دولت قاضی مرگ که برخی آن را «مشکوک» میدانند، روز پنجشنبه ۲۴ آذرماه جواد اوجی وزیر نفت وسط جلسه هیات دولت سکته کرد!
در این میان، انتقادها از دولت رئیسی تا قوه قضاییه هم کشیده شده و غلامحسین محسنی اژهای رئیس این قوه که اتفاقا پس از ریاست رئیسی بر دولت سیزدهم جانشین وی شده نیز به تازگی گفته «با توجه به وضع تورم مقدار حقوقی که به کارمندان اضافه میشود، بر بر اثر تورم، قدرت خرید باز هم عقبتر از میزانی است که اضافه شده است و کل کارکنان کشور و البته بسیاری از جامعه با آن درگیر هستند.»
اژهای مشکلات اقتصادی را از جمله دلایل اعتراضات هفتههای گذشته ارزیابی کرده که به نظر وی مورد سوء استفاده «دشمن» قرار گرفته! وی تأکید کرده است که «در مسئله معیشت دولت و مجلس نهایت تلاش خود را میکنند و علاوه بر عقبماندگی که داریم دشمن به شدت در حال تلاش است، پس به کمک مردم و قوه قضائیه نیاز دارند تا کمک کنیم که کارهای نشدنی شدنی شود!» او درباره اینکه چنین معجزهای از حکومتی که ناکارآمدی بیماری مزمن آن است توضیحی نداد.
یک گام تا دلار ۴۲ هزار تومانی و وعده سر خرمن وزیر؛ پسلرزههای قیمت ارز در بازارهای مختلف
در روزهای گذشته همچنین محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی نیز از عملکرد تیم اقتصادی دولت انتقاد کرد و گفت «در موضوع نرخگذاری ارز مشخص شود که قرار است قیمت ارز تکنرخی، شناور و یا دستوری باشد» و «اجرا نشدن قانونی که در مجلس تصویب شده، بخشی از وجود مشکلات فعلی است و بخشی از مشکلات این حوزه مربوط به حوزه مدیریتی است» و «مسئولیت اجرای قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز و همچنین مدیریت قیمت سکه و ریال متوجه بانک مرکزی است.»
کریم حسینی نماینده اهواز و عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی هم گفته که «در روزهای اخیر هم شاهد افزایش قیمت برخی اقلام ضروری زندگی مردم بودیم که این افزایشهای بیرویه قیمت، همه را در مقابل کارکرد دولت، مطالبهگر کرده است. در حال حاضر شاید دولت برنامه داشته باشد، اما اینکه چرا برنامهها اجرا نمیشود که مردم خروجی کار را ببینند، جای بحث و تامل دارد.»
این نماینده مجلس افزوده که «اگر دولت سیزدهم، گرفتار عدم انسجام است یا افرادی در این تشکیلات با هم اختلاف دارند، باید مشکلات را در بین خودشان حل کنند، چون منطقی نیست که به این واسطهها، مردم گرفتار شوند.»
آلبرت بغازیان اقتصاددان و تحلیلگر اقتصادی معتقد است گروهی که تصمیمگیر هستند و زمام امور را در دست دارند، اولویتی مهمتر از سفره مردم دارند. به همین دلیل دولتیها حتی با دلار ۵۰ یا ۶۰ هزار تومانی هم احساس بحران نمیکنند.
این کارشناس اقتصادی تأکید کرده «با پدیدهای روبرو هستیم که نمیتواند فقط دلیل اقتصادی داشته باشد؛ یعنی در حالی که سفره مردم هر روز کوچکتر از روز قبل میشود، عدهای با بیاعتنایی به گرفتاریهای جامعه اصرار به ادامه روشهای غلط خود دارند. انگار نه انگار که مردم دیگر حتی نمیتوانند برای سفره حداقلی آرامش خاطر داشته باشند.»
این تحلیلگر اقتصادی با بیان اینکه «تعجب میکنم چرا بانک مرکزی اینقدر نسبت به افزایش نرخ ارز بیتفاوت است» گفته «وضعیت آنقدر آشفته است که نمیتوانم برای کار دولت که اصرار به رها کردن ارز دارد، دلیل یا توجیهی بیاورم. این بنبست نگرانکننده در حالی است که جلسه استیضاح خاندوزی در مجلس نشان داد، هیچ کس حاضر نیست این به هم ریختگی را گردن بگیرد.»
آلبرت بغازیان معتقد است «اینکه بانک مرکزی نسبت به افزایش نرخ ارز بیتفاوت است، نشان میدهد که بانک مرکزی تحت فشار دولت است. در واقع وقتی میخواهند همه مشکلات را با عرضه اوراق ارزی و سپرده سهام رفع کنند، چطور میتوانیم توقع باز شدن گرههای کور معیشتی را داشته باشیم.»