قرار بود «دولت انقلابی» اقتصاد را به برجام و مذاکرات گره نزند. همانطور که قرار بود در دولت «تدبیروامید» حسن روحانی هم چرخ اقتصاد بچرخد و هم چرخ سانتریفیوژها! اما شواهد به روشنی نشان می‌دهد که روند جریانات برای جمهوری اسلامی اصلا خوب پیش نمی‌رود.
رئیس سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی در یک سخنرانی گفته افزایش قیمت دلار و پایین آوردن ارزش پول ملی از مأموریت‌های آمریکاست و «دشمنان با تحریم هر روز فشار را بیشتر کرده‌اند و می‌خواهند در جنگ اقتصادی مردم را به تنگنا بیاورند و به خیابان بکشند.»
محمد اسلامی در جمع شماری از دانشگاهیان در اصفهان با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی با یک «جنگ ترکیبی» مواجه است گفته آمریکا به این نتیجه رسیده بهترین راه در مقابله با ایران، جنگ اقتصادی و هدف‌گذاری روی ارزش پولی است.
وی با اشاره به افزایش نرخ ارز در بازار تأکید کرد: «در زمان حاضر قیمت دلار بطور روباتیک بالا می‌رود زیرا خروجی آن برای دشمنان مهم است تا ارزش پول ایران کاهش یابد در حالی که بانک مرکزی هرچه دلار عرضه می‌کند خریداری برای آن نیست.»
برخی مقامات دولتی در ایران می‌گویند عامل افزایش نرخ ارز «اغتشاشات» است اما شماری از نمایندگان مجلس شورای اسلامی عنوان می‌کنند «دولت برای جبران کسری بودجه نرخ ارز را افزایش داده و نباید آن را به اغتشاشات حواله دهند» اما دولت این گزینه را رد می‌کند.
خیلی از مقامات ارشد نظام مثل محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی معتقدند اعتراضات طراحی و توطئه دشمنان برای مقابله با پیشرفت «ایران» است اما همزمان ادعا می‌شود، «آمریکا در این ایام با ارسال پیام‌های گوناگون اعلام کرده که برای ادامه مذاکرات آماده است!»
جمعیت انبوه مردم در فولادشهر اصفهان
پنجشنبه ۱۲ آبان ۱۴۰۱#مهسا_امینی #MahsaAmini #IranRevolution pic.twitter.com/mYfuWlN8qr
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) November 3, 2022
ابوالفضل عمویی سخنگوی کمیسیون امنیت ملّی مجلس شورای اسلامی نیز در اظهاراتی مشابه می‌گوید، «طرف آمریکایی امید زیادی به اغتشاشات داخل ایران بسته بودند اما امروز که شاهد امنیت عمومی در جامعه هستیم، به دنبال بازاندیشی در مسیر خود هستند!»
جواد کریمی قدوسی عضو دیگر کمیسیون امنیت ملّی مجلس اسلامی که از مخالفان سرسخت برجام بود نیز اکنون می‌گوید «با توجه به صحبتی که در اردن [حاشیه نشست بغداد۲] شده است اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها به برجام برمی‌گردند… آمریکایی‌ها بعد از اغتشاشات دارند تنبیه می‌شوند؛ اروپایی‌ها تنبیه شدند فکر کردند از این اغتشاشات آبی برایشان گرم می‌شود که بتوانند در مذاکرات چانه زنی کنند، رسما هم اعلام کردند که ایران باید به خواسته‌های هسته‌ای‌شان تن دهد، دیدند که اتفاقی نیفتاد و الان هم امتیازات بیشتری می‌دهند که تقریباً مسائل‌شان را حل کنند.»
این ادعاها درحالیست که نه فقط اختلافات جمهوری اسلامی با آمریکا و اروپا بر سر مسائل موشکی و منطقه‌ای حل نشده بلکه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنان تأکید می‌کند که تا جمهوری اسلامی اثبات نکند دنبال بمب اتم نیست و پاسخگوی علت وجود آثار اورانیوم کشف شده در تأسیسات اعلام‌نشده نباشد خبری از مذاکره و توافق نیست.
روزنامه «اورشلیم پست» می‌نویسد در جریان سفر گروسی به تهران جمهوری اسلامی موافقت کرد پاسخ آژانس را بدهد اما هیچ پاسخی داده نشده… تهران پیش‌بینی نکرده بود که روسیه در آخرین لحظات با «گروکشی» توسط برجام از آمریکا دستیابی به توافق را به تأخیر می‌اندازد.https://t.co/Fb3CisH3wX pic.twitter.com/Ax7vXCK3hK
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) March 21, 2022
مواضع غرب چیست؟
در شرایطی که برخی مقامات جمهوری اسلامی ادعا می‌کنند غربی‌ها برای ادامه مذاکرات اتمی پیام فرستاده‌اند اما سخنگوی وزارت خارجه آلمان بار دیگر تأکید کرده است که این کشور هیچ دلیلی برای از سر گرفتن مذاکرات برجام نمی‌بیند و برلین همچنان بر اعتراضات مردم ایران متمرکز است.
کریستوفر برگر افزود که آلمان بارها به صراحت اعلام کرده که «این مذاکرات در حال حاضر انجام نمی‌شود.» وی افزود: «تمرکز اصلی آلمان نه بر شروع سریع مذاکرات هسته‌ای، بلکه بر حمایت از جنبش اعتراضی در ایران است.»
مشابه همین مواضع پیش از این توسط مقامات کاخ سفید تکرار شده بود و آنها نیز تأکید کرده‌اند در حال حاضر روی اعتراضات در ایران متمرکز شده‌اند.
#سردار_سلامی فرمانده کل سپاه پاسداران:
ما به پیروزی نزدیک هستیم!
سردار سلامی فرمانده کل #سپاه_پاسداران انقلاب اسلامی گفته: گاهی آنقدر فاصله ما با دشمن کم است که شماره سلاح آنها را می‌خوانیم!
پشت سر منطق #مذاکره ، تسلیم نهفته است
ما به پیروزی نزدیک هستیم! ، تنها راه حل مقاومت است pic.twitter.com/17rhQzCxsc— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) June 19, 2019
مصباحی مقدم: مذاکرات به نتیجه نرسید
در این میان، غلامرضا مصباحی مقدم عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام به بخشی از بحران نظام اشاره کرده و می‌گوید: «به دلیل اغتشاشات اخیر در کشور و برخورد‌هایی که با اغتشاشگران صورت گرفت، چپ و راست اروپایی‌ها ما را تحریم می‌کنند… علاوه بر این، اینکه مذاکرات برجام متوقف شد و به نتیجه نرسید، فضا را به نحوی غیرقابل تحمل کرده؛ به این معنا که از لحاظ روانی هم فشار‌ها را مضاعف کرده است.»
فرمانده سپاه: امکان دارد فتنه دیگری ایجاد شود
از سوی دیگر، حتا تحلیلگران و کارشناسان نظام نیز مدام به مقامات هشدار می‌دهند که ثبات بازار ارز نیازمند امنیت اقتصادی و رشد سرمایه‌گذاری است که آنهم مستقیم مرتبط با سیاست خارجی است. افزایش نرخ ارز برای جمهوری اسلامی به یک بحران امنیتی تبدیل شده است. پیامدهای آن از جمله افزایش صعودی نرخ مواد غذایی و کالاهای مصرفی به نارضایتی‌ها دامن می‌زند. در این ارتباط حسین سلامی فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی می‌گوید: «تهدیدات انقلاب اسلامی هویتی و حق و باطلی است و تا زمان غلبه حل‌شدنی نیست. ما دائماً با دشمنی و فتنه روبرو هستیم و امکان دارد پس از ماجراهای اخیر موضوع دیگری ایجاد شود.»
در چنین شرایطی، حکومت مجبور است برای شکستن نرخ دلار «سیگنال مثبت» به بازارهای داخلی بفرستد حتا اگر ساختگی باشد. مقامات جمهوری اسلامی نمی‌خواهند خطر اعلام رسمی شکست مذاکرات را بپذیرند زیرا در اینصورت مجبورند سراغ گزینه‌هایی بروند که هرکدام پیامدهای سخت‌تری علیه رژیم خواهد داشت: بستن تنگه هرمز، گروگانگیری نفتکش‌ها و کشتی‌های تجاری، خروج از NPT و افزایش غنی‌سازی اورانیوم به بیش از ۶۰ درصد همگی راه‌هایی هستند که برخی از آنها حتا امتحان شده‌اند اما نه تنها نتیجه‌ای برای حکومت نداشته بلکه وضعیت آن را وخیم‌تر کرده است.
