احمد رأفت – پاناما و کشورهای همجوارش اخباری مبنی بر امکان حضور ناوگان نظامی جمهوری اسلامی در کانال پاناما در ماههای آینده دریافت کرده‌اند که نگرانی‌های آنها نسبت به حضور نظامی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در آمریکای لاتین را افزایش داده است. مقامات پانامائی که در گذشته نیز نسبت به خطرات حضور نظامی جمهوری اسلامی در آمریکای لاتین بارها هشدار داده بودند، می‌گویند اطلاعاتی کسب کرده‌اند که حکایت از اعزام چند کشتی جنگی جمهوری اسلامی در هفته‌های آینده دارد.
بر مبنای اخباری که در برخی از رسانه‌های پاناما منتشر شده است، هدف جمهوری اسلامی و البته جمهوری خلق چین از گسترش حضور نظامی در آمریکای لاتین، ایجاد تهدید جدی برای ایالات متحده آمریکا است. این دو کشور در حال حاضر با برخی کشورهای آمریکای لاتین چون ونزوئلا، نیکاراگوئه و بولیوی معاهده‌های نظامی به امضا رسانده‌اند و در همین زمینه سرگرم گفتگو با دولت جدید برزیل نیز هستند.
رسانه‌های پاناما می‌نویسند ناوگان نظامی جمهوری اسلامی در نظر دارد در نزدیکی کانال پاناما که یکی از مهم‌ترین آبراه‌های عبور برای ناوگان‌های تجاری در تردد بین دو اقیانوس آطلس و آرام است، مستقر شود. برای درک اهمیت این کانال که نه طبیعی بلکه نتیجه کار مهندسان فرانسوی در اواخر قرن نوزدهم است شاید کافی باشد که بدانیم در حالی که که راه معمولی کشتیرانی میان شهرهای نیویورک و سان فرانسیسکو ۲۲۵۰۰ کیلومتر مسافت دارد، عبور از کانال پاناما این مسافت را به ۹۵۰۰ کیلومتر کاهش می‌دهد.
مقامات پاناما و برخی دیگر از کشورهای آمریکای لاتین، سخنان اخیر شهرام ایرانی فرمانده نیروی دریایی جمهوری اسلامی را که ۲۱ دی اعلام کرد نیروی دریایی ایران در سال‌های گذشته در تمامی تنگه‌های راهبردی دنیا، غیر از دو تنگه، حضور داشته که یکی از آنها کانال پاناما است، بسیار جدی گرفته‌اند. این مقام جمهوری اسلامی گفته است که حضور نظامی ما در تنگه پاناما در چند ماه آینده به واقعیت تبدیل خواهد شد. فرمانده نیروی دریایی جمهوری اسلامی این سخنان را در جریان مراسم سومین سالگرد ترور قاسم سلیمانی بیان کرد.
فلیپه کاماگو ژنرال بازنشسته پانامائی و کارشناس نظامی در رابطه با این خبر به کیهان لندن می‌گوید «حرکت‌های سیاسی و نظامی که ما در ماههای اخیر در آمریکای لاتین از سوی جمهوری اسلامی شاهد بودیم و همگی در همکاری با چین و تا حدی نیز روسیه انجام گرفته‌اند، شکی باقی نمی‌گذارند که ماههای آینده تغییراتی نگران کننده رخ خواهند داد و باید از هم‌اکنون راه‌هائی را برای مقابله با آنها و تامین امنیت کانال پاناما که محل تردد بیش از ۵ درصد ناوگان بازرگانی جهانی است در دستور کار قرار دهیم.»
همین کارشناس نظامی پانامائی در ادامه گفتگو با کیهان لندن می‌افزاید «متاسفانه پاناما کشور کوچکی است و از ابزار نظامی و اطلاعاتی کافی برای مقابله با مثلت ایران- روسیه- چین برخوردار نیست و احتیاج داریم که کشورهای قدرتمند ما را برای تامین امنیت کانال پاناما یاری رسانند، ولی متاسفانه این کشورها از جمله ایلات متحده آمریکا تا کنون این تهدیدها را زیاد جدی نگرفته‌اند.»
سفارت پاناما در مادرید در پاسخ به پرسش کیهان لندن در رابطه با امکان حضور نظامی ناوگان دریائی جمهوری اسلامی در کانال پاناما تنها به یادآوری بی‌طرفی کشورش در رابطه با این آبراه مهم بسنده کرد و افزود بر مبنای معاهده‌ای که در سال ۱۹۷۷ میلادی بین دولت‌های پاناما و ایالات متحده آمریکا به امضا رسیده، ناوگان‌های تجاری تمام کشورها بدون هیچ استثنا و محدودیتی می‌توانند از این کانال عبور کنند. در همین معاهده اشاره شده است که ناوگان‌های نظامی همه کشورها حق عبور از این کانال را دارند، مشروط بر اینکه در هیچ لحظه‌ای دست به اقداماتی نزنند که تردد دیگر کشتی‌ها را مختل کند و یا اینکه فعالیت‌های نظامی انجام دهند.
سه‌شنبه ۲۷ دی مقامات دریانوردی پاناما اعلام کردند که نه تنها دیگر به کشتی‌های جمهوری اسلامی اجازه ثبت در این کشور و استفاده از پرچم پاناما را نخواهند داد، بلکه تا کنون این حق را از ۱۳۶ کشتی مرتبط با جمهوری اسلامی سلب کرده‌اند. بزرگترین شرکت ثبت کشتی دنیا در پاناما قرار دارد و بخش قابل توجهی از ناوگان تجاری جهان در این کشور به ثبت رسیده و با پرچم پاناما در حرکت است.
شرکت‌هایی که عبور نفتکش‌ها را رصد می‌کنند همگی اعلام کرده‌اند که در سه ماه آخر سال ۲۰۲۲ میلادی حجم محموله‌های نفت خام تولید شده در ایران که از طریق آبی حمل شده‌اند، افزایش چشمگیری داشته و با آغاز سال جدید میلادی نیز این روند با وجود تحریم‌ها رو به افزایش بوده است. برپایه داده‌های همین شرکت‌ها صادرات نفت خام ایران در اواخر سال ۲۰۲۲ میلادی به سمت چندین کشور از جمله چین و ونزوئلا افزایش چشمگیر داشته است. حدس زده می‌شود که جمهوری اسلامی نفت خود را با واسطه‌گری ونزوئلا به دیگر کشورها عرضه کرده و با تخفیفی بین ۲۰ تا ۳۵ درصد به فروش می‌رساند.
