رئیس سازمان نظام پرستاری کشور با اشاره به کمبود نیروی پرستار در ساختار درمانی کشور گفته برخی مرگ‌ومیرهای بیمارستانی در صورت وجود نیروی کافی پرستار رخ نمی‌داد.
محمد میرزابیگی رئیس سازمان نظام پرستاری کشور گفته «گاهی مرگ و میرهایی در کشور داریم که اگر نیرو داشتیم این مرگ و میرها اتفاق نمی‌افتاد.»
کمبود نیروی پرستار سال‌هاست در گزارش‌های فعالان صنفی و متخصصان در ایران مطرح شده است. وزارت بهداشت اما همچنان در برابر جذب نیروی پرستار مقاومت کرده و تنها در دوران شیوع کرونا ۱۷ هزار پرستار استخدام کرد اما بعد از فروکش کردن کرونا همه آنها که با قراردادهای موقت ۸۹ روزه استخدام شده بودند اخراج شدند.
هفته گذشته نیز وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکیاز استخدام ۲۰ هزار پرستار جدید در آینده نزدیک خبر داد. بهرام عین‌اللهی گفته بود که اولویت ما در استخدام ۲۰ هزار پرستار جدید، کسانی هستند که در دوران کرونا خدمت کردند و این پرستاران برای استخدام امتیاز ویژه می‌گیرند.
پیشتر و دهم دی ماه امسال با ورود موج هشتم کرونا در جلسه‌ی ستاد ملی کرونا قرار شد تا کمیته منتخبی به دستور ابراهیم رئیسی تشکیل شود و مقررات جذب ۱۷ هزار پرستار را پیگیری کند. با همه اینها اکنون فعالان صنفی پرستاری می‌گویند این وعده‌های دولت حتی نخستین گام‌های عملی را هم طی نکرده است.
محمد میرزابیگی رئیس سازمان نظام پرستاری در اینباره گفته که «چرا به وعده‌ها عمل نمی‌کنند؟ آقای رئیس‌جمهور در آخرین جلسه ستاد ملی کرونا گفتند بین سازمان امور اداری و استخدامی، وزارت بهداشت و سازمان نظام پرستاری کارگروهی تشکیل شود که تکلیف این افراد مشخص شود، اما چرا دو نهاد دیگر این کارگروه را تشکیل نمی‌دهند؟»
از سوی دیگر به گفته‌ی میرزابیگی این تعداد پرستار حتی در صورت استخدام هم قرار است برای «تخت‌ها و بیمارستان‌های تازه تأسیس» جذب شوند و قرار نیست کمبود قبلی را جبران کنند. به بیان دیگر بیمارستان‌ها و مراکز درمانی که مدت‌هاست با کمبود نیروی پرستار روبرو هستند همچنان با کمبود نیرو و تحمیل فشار کاری به پرستاران شاغل به کار خود ادامه خواهند داد.
برخلاف وعده اعلام شده از سوی بهرام عین‌الهی وزیر بهداشت، محمد میرزابیگی گفته که «از ۲۵ هزار نیرویی که قرار است جذب شوند «تنها ۵۰ درصد کارکنان بهداشتی- درمانی هستند که از همین تعداد نیز دوباره ۵۰ درصد قرار است پرستار باشند که شامل جذب حدود ۵ هزار پرستار می‌شود».
میرزابیگی جذبِ این تعداد را به «یک لیوان آب در مقابل یک کویر تشنه» تشبیه کرده و با انتقاد از جوّسازی‌های وزارت بهداشت در خصوص جذب ۲۵ هزار نیرو از سوی وزارت بهداشت گفته است: «اینکه دوستان وزارتخانه می‌گویند مجوز استخدام برای ۲۵ هزار پرستار است، درست نیست و نباید این کار به اسم پرستاری تمام شود و سهم آنها این تعداد باشد؛ کاری نکنید که به نام پرستاران باشد ولی به کام دیگران تمام شود».
محمد شریفی مقدم دبیرکل خانه پرستار نیز گفته وضعیت کمبود پرستار بحرانی است و تعادل بین ورودی و خروجی نیروی پرستار سال‌هاست از بین رفته است. به گفته او سالانه چیزی حدود ۵ تا ۶ هزار پرستار بازنشسته می‌شوند که با تعداد پرستارانی که مهاجرت می‌کنند و یا کار را کنار می‌گذارند ۷ تا ۸ هزار پرستار هر سال از چرخه درمان خارج می‌شوند. این در حالیست که ورودی نیروی پرستار به سیستم درمانی در عمل به صفر رسیده است؛ بطوریکه طی هفت هشت سال گذشته تنها در سال ۹۹ یک آزمون استخدامی برگزار و ۱۳ هزار پرستار جذب شد و دیگر هیچ.
پیش از این اعلام شده بود که سیستم درمانی ایران دستکم به جذب ۱۰۰ هزار پرستار نیاز دارد تا به استانداردهای تعداد پرستار در برابر تخت بیمارستانی نزدیک شود. نکته قابل توجه اینکه در حالی که هزاران پرستار فارغ التحصیلِ جویای کار در ایران وجود دارد بسیاری از بیمارستان‌ها آگهی استخدام دانشجوی پرستاری با حقوق ناچیز را منتشر کرده‌اند.
در این آگهی‌ها ساعت کار از یک ظهر تا هشت شب است، اما برای هر ساعت کار سخت، فقط ده هزار تومان حقوق پرداخت می‌شود. به بیان دیگر این مراکز درمانی خواستار استخدام دانشجویان سال آخری هستند که در عمل کار یک پرستار تمام وقت را انجام می‌دهند اما قرار است بعد از یک ماه کار تنها دو میلیون حقوق دریافت کنند!
ناکارآمدی وزارت بهداشت در جذب نیروی پرستار فارغ التحصیل و همچنین تحمیل بار کاری زیادتر از استانداردها به پرستاران سبب شده این گروه در صدر مهاجرت نیروی انسانی در ایران قرار بگیرد.
محمد شریفی مقدم دبیرکل خانه پرستار بهمن‌ماه امسال از مهاجرت دستکم ۲۰۰ پرستار از کشور خبر داده و گفته بود که «بر اساس آمار درخواست گواهی goodstanding (گواهی گود استندینگ، سندی برای اثبات عدم سوءپیشینه یک پرستار، پزشک یا کارکنان پیراپزشکی دیگر برای کشور مقصد است) دستکم سالانه ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ پرستار از کشور مهاجرت می‌کنند، در واقع ماهانه حدود ۲۰۰ پرستار کشور را ترک می‌کنند، البته این آمار هم دقیق نیست، چون برخی شخصی و یا راه‌های دیگری برای مهاجرت اقدام می‌کنند.»
«رصدخانه مهاجرت ایران» نیز در یک نظرسنجی از پرستاران درباره علت و شیوه مهاجرت، مشخص کرد که ۵۰ درصد از شرکت‌کنندگان بی‌ثباتی اقتصادی و اجتماعی در ایران، وجود فساد نهادینه شده در کشور و شیوه حکمرانی مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر مهاجرت عنوان می‌کنند.
محمد شریفی مقدم اما دلیل مهاجرت پرستاران از ایران را بیشتر از هر چیز تبعیض و وضعیت مالی می‌داند و می‌گوید: «علت اصلی این اندازه اقبال پرستاران برای خروج از کشور دافعه و مشکلات موجود در نظام سلامت است. حقوق پرستاران در سایر کشورها از ۴ هزار تا ۸ هزار دلار است. در کشور ما حداقل و حداکثر حقوق پرستاران ۶ تا ۱۲ میلیون تومان است، یعنی حداکثر ۳۰۰ دلار در ماه.»
به گفته او استانداردهای کار و خدمات را هم در نظر بگیریم باز هم ماندن و کار کردن در نظام سلامت مقرون به صرفه نیست، چرا که براساس اعلام سازمان جهانی بهداشت، تعداد پرستار برای هر هزار نفر جمعیت، با شاخص حداقل، متوسط و حداکثر، ۳، ۵-۶ و ۹-۱۰ پرستار است، در حالی که در ایران برای هر هزار نفر ۱.۶ پرستار مشغول به کار هستند.
بر اساس اعلام رصدخانه مهاجرت تا سال ۲۰۱۸، چهار هزار پرستار ایرانی و ۸ هزار پزشک و جراح ایرانی در کشور آمریکا مشغول به کار بوده‌اند که قطعا این آمار در حال حاضر افزایش یافته است.
کشورهای مقصد مهاجرت برای پرستاران آلمان، آمریکا، استرالیا و کانادا هستند اما در سال‌های گذشته مهاجرت پرستاران به کشورهای منطقه از جمله ترکیه و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس نیز افزایش یافته است.
