سازمان عفو بین‌الملل با انتشار بیانیه‌ای نسبت به در خطر قرار گرفتن حق تحصیل و سلامت و زندگی میلیون‌ها دانش‌آموز در ایران در پی حملات شیمیایی به مدارس هشدار داد.
سازمان عفو بین‌الملل روز چهارشنبه ۳۰ فروردین‌ماه ۱۴۰۲ با انتشار بیانیه‌ای نسبت به ادامه مسمومیت‌های سازمانیافته در مدارس ایران هشدار داده و خواستار تحقیقات مستقل درباره حملات گازی به مدارس در ایران شد.
در این بیانیه آمده است از آذرماه گذشته تا کنون هزاران دانش‌آموز دختر در ایران مسموم و در بیمارستان‌ها بستری شدهاند و مقامات جمهوری اسلامی ایران هم که در شناسایی عوامل و پایان دادن به این حملات شکست خورده‌اند، مسمومیت دانش‌آموزان را تکذیب و ادعا می‌کنند علائم آنها ناشی از «استرس، هیجان و تلقین» است.
سازمان عفو بین‌الملل با تاکید بر اینکه مسمومیت‌های سریالی دانش‌آموزان در طول بیش از چهار ماه گذشته به‌شکلی هماهنگ و سازمان‌دهی‌شده تاکنون بیش از ۱۰۰ مدرسه در ایران را هدف قرار داده است، از محمدجعفر منتظری، دادستان کل کشور، خواست که تحقیقی کامل، موثر و مستقل درباره مسمومیت‌ها را به‌سرعت انجام دهد و عوامل این حملات را در دادگاه‌های عادلانه محاکمه کند.
این سازمان حقوق بشری با استناد به گزارش‌های یک پزشک در ایران اعلام کرد که وزارت بهداشت جمهوری اسلامی ایران با صدور بخشنامه‌ای به مراکز درمانی، به آنها دستور داده است که علائم مسمومیت‌های دانش‌آموزان را به «استرس» تقلیل دهند.
عفو بین‌الملل به بازداشت روزنامه‌نگاران و احضار مسئولان رسانه‌هایی که درباره مسمومیت‌ها اطلاع‌رسانی کرده‌اند، اشاره کرد و ضمن انتقاد از سرکوب خانواده‌های نگران نوشت: «مسمومیت‌های دانش‌آموزان به افزایش اعتراض‌های والدین مضطرب و معلمان منجر شد اما مسئولان این اعتراض‌ها را نیز مانند همیشه، با اقدام‌های سرکوبگرانه پاسخ دادند.»
در این بیانیه تأکید شده که به نظر می‌رسد حملات به مدارس دخترانه یک «کمپین هماهنگ» برای تنبیه دانش‌آموزان دختر باشد که در اعتراضات «زن، زندگی، آزادی» مشارکت داشتند و با داشتن لباس‌های مدرسه روسری‌های خود را از سر برداشتند.
سازمان عفو بین‌الملل همچنین نوشته که مقامات جمهوری اسلامی که ابتدا در پی پنهان‌کاری و انکار موضوع بودند، هنوز هیچ تحقیقات مستقل و مؤثری در اینباره انجام نداده‌اند و با هراس‌افمنی در میان خانواده‌ها، معلمان و روزنامه‌نگاران در تلاش است که اعتراض‌ها به این موضوع را خاموش کند.
این نهاد در ادامه از مقامات جمهوری اسلامی خواسته سازوکاری تنظیم کنند که دختران از دسترسی برابر و ایمن به آموزش برخوردار شوند و از آنان محافظت شود. عفو بین‌الملل همچنین از محمد جعفر منتظری دادستان کل کشور خواستار انجام تحقیقاتی مستقل و کارآمد درباره حملات به مدارس و محاکمه عادلانه عوامل آن شده است.
حملات شیمیایی به مدارس ایران که از نهم آذرماه ۱۴۰۱ در قم آغاز شد، طی سه ماه پایانی سال گذشته در بیش از ۲۵ استان و ۲۵۰ شهر گسترش یافت، دست‌کم به ۱۳ هزار دانش‌آموز بر اثر این حملات که هنوز علت و عوامل آن اعلام نشده است، آسیب دیدند. دور تازه حملات نیز بلافاصله با پایان تعطیلات نوروزی و در نخستین روز بازگشایی مدارس آغاز شد و شمار آن روزانه افزایش یافت بطوری که تنها در روز سه‌شنبه ۲۲ فروردین‌ماه بیش از ۲۸ مدرسه در سراسر ایران مورد حملات شیمیایی قرار گرفتند.
مسموم‌سازی دانش‌آموزان تا آخر فروردین ادامه داشته و روز چهارشنبه ۳۰ فروردین دست‌کم در شهرهای تهران، همدان، دزفول، و ارومیه ادامه داشت.
ادامه مسمومیت‌های شیمیایی دانش‌آموزان؛ دوربین برای حجاب «آری» برای مسمومیت «خیر»!
با وجود تداوم حملات طی دو هفته گذشته همچنان مقامات جمهوری اسلامی به فرافکنی در اینباره مشغول هستند. هر چند خبرهایی درباره بازداشت شماری افراد پیش از تعطیلات نوروزی و در روزهای گذشته منتشر شده اما در عمل هیچ نتیجه و گزارش شفافی درباره آمران و عاملان حملات به مردم ارائه نشده است.
در این میان، شواهدی موجود است که احتمال دست داشتن بخشی از جریان امنیتی حکومت در سازماندهی و اجرای حملات را قوت می‌بخشد. همچنان اما درباره هدف حکومت از سازماندهی این حملات و چگونگی سازماندهی و اجرای آن تردیدهایی وجود دارد که تا کنون در حد حدس و گمان باقی مانده است.
ابوالفضل قدیانی مسموم‌سازی دانش‌آموزان «حمله بیولوژیکی» و سرمنشأ آن را «بیت» خامنه‌ای دانسته است. همچنین عبدالحمید اسماعیل‌زهی، امام جمعه اهل سنت زاهدان، خواستار تعطیلی مدرسه‌ها شد و مسمومیت‌ها را «جنایت» نامید و گفت که عوامل آن از «درون سیستم» جمهوری اسلامی هستند.
اوایل اسفندماه سال گذشته محمدتقی فاضل میبدی، استاد حوزه علمیه در اظهاراتی گفته بود که «عمدی بودن این ماجرا واقعیت دارد. گفته می‌شود گروهی موسوم به هزاره‌گرا مسئول این مسمومیت‌های سریالی در مدارس هستند. این گروه و تفکر معتقد است که دختران نباید درس بخوانند یا نهایتا باید تا سوم دبستان درس بخوانند. این جریان یک جریان مذهبی و ضد مدرنیته است.»
در این میان شماری از نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز از «عمدی» بودن حملات بیولوژیک در مدارس خبر داده‌اند. شهریار حیدری عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی این حملات را «سازمانیافته» توصیف کرده است.
جلال رشیدی کوچی دیگر نماینده مجلس شورای اسلامی نیز اسفندماه گذشته مسمومیت‌ها در مدارس دخترانه را «اقدامی عمدی» توصیف کرد که باید بطور دقیق تحت پیگرد قرار گیرد. او از تشکیل یک کمیته حقیقت‌یاب در مجلس خبر داده بود، اما تاکنون هیچ گزارشی در اینباره منتشر نشده و عاملان این مسمومیت‌ها معرفی نشده‌اند.
نجات بهرامی روزنامه‌نگار و تحلیلگر سیاسی که حدود دو دهه سابقه تدریس در آموزش و پرورش را دارد هفته گذشته در گفتگو با «کیهان لندن» درباره ماهیت این حملات گفته بود: «یک مسئله که در مورد مسمومیت‌ها خیلی مهم است و می‌بینیم رسانه‌ها زیاد به آن می‌پردازند اینست که مسموم کردن دانش‌آموزان با هدف آسیب رساندن به دانش‌آموزان نیست، یعنی یک نقطه و میدانی انتخاب شده که برای خانواده‌ها و والدین و افکار عمومی حساس است و از طرفی انعکاس این مسمومیت‌ها خیلی سریع در تمام کشور پخش می‌شود؛ مثلا شما یک تروریستی را در نظر بگیرید که می‌رود نقطه حساس و پرجمعیت شهر و بازاری را که رفت و آمد زیادی دارد هدف قرار می‌دهد؛ این تروریست هدفش ضربه به بازاریان نیست بلکه تلفات بیشتر بوده است. نظرم این است که شواهد و قرائن در این چند ماه، چه در سال گذشته و چه در روزهای پس از نوروز که از بازگشایی مدارس گذشته، نشان می‌دهد قضیه بسیار سازماندهی شده‌تر از آنست که فکر می‌شد. یعنی نمی‌شود یک سیستم امنیتی و اداری پشت این حملات نباشد و صرفا یک جمع افراطی خودشان تصمیم گرفته باشند این حملات را انجام دهند.»
نجات بهرامی در ادامه توضیح می‌دهد که «این سازماندهی یا از قبل بسترهایش فراهم بوده، مثل حوزه‌های علمیه و پایگاه‌های بسیج، که در همه شهرها وجود دارد و یا اینکه واقعا بخشی از دستگاه امنیتی بستری برای سازماندهی این حملات در همان ماه‌هایی که اعتراضات سال گذشته از اواخر شهریورماه در جریان بود، فراهم کرده است.»
او با بیان اینکه شماری از افراد بازداشت‌شده در شهرهای مختلف وابسته به پایگاه‌های بسیج و حسینیه‌ها و حوزه‌های علمیه بوده‌اند گفته که «در بازجویی گویا مشخص شده که این افراد در شهرهای مختلف با یکدیگر هماهنگ بوده و همه گفته‌اند که «حضرت آقا در فلان سخنرانی گفته که بچه‌های دانش‌آموز [در اعتراضات ماه‌های گذشته] شیطنت کرده‌اند و با یک تنبیه کوچک درست می‌شوند. ما هم مقلد آقا هستیم و هرچه آقا بگوید ما آتش به اختیار هستیم و انجام می‌دهیم». ضمن اینکه هر کسی بازداشت شده، از سوی حسینیه‌ها، حوزه های علمیه و مساجد و ریش سفیدهای محل تماس‌هایی شروع شده و با اعمال نفوذ در نیروی انتظامی، این افراد آزاد شدهاند!»
اینهمه در حالیست که خبرگزاری فارس سه‌شنبه ۲۹ فروردین با ادعای نتیجه «تحقیقات گسترده نهادهای ذیربط» درباره مسموم‌سازی دانش‌آموزان، نوشت بر اساس این تحقیقات «بیش از ۹۰ درصد حوادث مدارس منشاء داخلی داشته و توسط دانش‌آموزان اتفاق افتاده است و شیطنت‌های دوره نوجوانی همزمان با پوشش رسانه‌ای گسترده، این رقابت را بین برخی دانش آموزان تسری داده است.»
خبرگزاری نزدیک به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مدعی شده که بررسی‌ها نشان می‌دهد در مواردی برخی از آموزگاران نیز در اینباره «تخلف» کرده و با وجود این که از ماجرا «با خبر» بوده‌اند، «با دانش آموزان برای تعطیل کردن کلاس‌ها همراهی کرده‌اند.»
در این گزارش جهت‌دار و غیرواقعی آمده که حدود ۸۰ درصد تمارض و حدود ۲۰ درصد تلقین در میان دانش‌آموزانی که بیمارستان‌ها و مراکز درمانی منتقل شدند وجود داشته است.
یک روز پس از انتشار گزارش خبرگزاری «فارس» احمدحسین فلاحی عضو کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی تأکید کرد که مسمومیت دانش‌آموزان «فراتر از شیطنت چند دانش‌آموز» است.
احمدحسین فلاحی درباره علت عدم شناسایی و معرفی آمران و عاملان مسموم‌سازی دانش‌آموزان گفته که «یک سری تدابیری برای این موضوع داشت اتخاذ می‌شد تا خیلی شدیدتر کنترل شود اما با استعفای وزیر یک وقفه‌ای ایجاد شد. باورم بر این است که نهادهای امنیتی باید مقداری کار را جدی‌تر دنبال کنند چراکه به نظر می‌آید با این قضیه خیلی سطحی برخورد می‌کنند و ممکن است عواقب خوبی برای نظام نداشته باشد.»
