شورش مسلحانه «مزدوران واگنر» علیه فرماندهان ارشد ارتش روسیه کمتر از ۲۴ ساعت پس از آنکه یوگنی پریگوژین رئیس ۶۲ ساله این گروه به سمت مسکو ستونکشی کرد با وساطت الکساندر لوکاشنکو رئیس جمهوری بلاروس، معروف به «آخرین دیکتاتور اروپا»، متوقف شد.
شبهنظامیان واگنر با عبور از شهرهای روستوف و ورونژ به ۲۰۰ کیلومتری مسکو رسیده بودند که گفته شد پریگوژین قبول کرده به بلاروس برود و در ازای آن مزدوران واگنر نیز از اتهام خیانت و سرکشی مبرا شوند.
قرار شد آن عده از نیروهای واگنر نیز که در جریان این شورش از گروه جدا شدند به استخدام ارتش روسیه درآیند.
ویدئوهای زیادی منتشر شده که نیروهای واگنر را در حال خروج از روستوف نشان میدهد آنهم در حالی که مردم هم موقع ورود از آنها استقبال کردند و هم هنگام خروج به بدرقه آنها رفتهاند.
🚨⚠️BREAKING NEWS ⚠️🚨
Live feed of the final battle of the Russian Civil War!
After 12 hours of intense standing around and taking pictures, PMC Wagner are returning to the frontline to fight for Mother Russia.
Not gonna say I told you so. However, I told you so. pic.twitter.com/6asLnCoNsR
— Clandestine (@WarClandestine) June 24, 2023
روزنامه «واشنگتنپست» مینویسد این شورش، آسیبپذیریها در میان نیروهای دولتی روسیه را بیش از پیش آشکار کرد، بطوری که سربازان گروه واگنر توانستند بدون مانع وارد شهر روستوف روسیه شوند و صدها کیلومتر به سمت مسکو پیشروی کنند.
چند مقام آمریکایی ادعا کردند سازمانهای جاسوسی ایالات متحده اطلاعاتی به دست آورده بودند که نشان میداد پریگوژین در حال برنامهریزی برای اقدام مسلحانه علیه ارتش روسیه است. آنها این موضوع را فوراً به کاخ سفید و سایر سازمانهای دولتی آمریکا اطلاع داده بودند.
به گفته این مقامات، ماهیت و زمان دقیق برنامههای پریگوژین تا مدت کوتاهی قبل از حرکت به سمت مسکو در روزهای جمعه و شنبه مشخص نبود، اما یکی از آنها گفته است علائم کافی وجود داشت تا بتوانیم بگوییم که «خبری در راه است.» این مقام گفته که نگرانی آمریکا بیش از همه متوجه سرنوشت زرادخانه هستهای روسیه بوده است و اینکه ممکن است چه سرنوشتی پیدا کند.
واکنش جمهوری اسلامی: ترس و تملق
پیشتر «نور نیوز» وابسته به شورای عالی امنیت ملّی جمهوری اسلامی در توییتی نوشته بود «اقدامات گروه واگنر با توجه به درگیر بودن روسیه در جنگ اوکراین میتواند آثار روانی مخربی را بهدنبال داشته باشد.» با این حال پیشبینی کرده بود این گروه «فاقد حداقل توان لازم برای به چالش کشاندن ارتش روسیه است.»
ساعاتی بعد وقتی مزدوران واگنر به مسکو نزدیک شدند، «نور نیوز» تغییر موضع داد و به «برنامه جدید غرب برای ایجاد جبهه جدیدی از درون روسیه توسط واگنر برای تضعیف انسجام ملی و به زانو درآوردن مسکو در جنگ اوکراین» اشاره کرد. با اینکه بر اساس خبرهای منتشرشده در شبکههای اجتماعی، به رسانههای داخلی هشدار داده شده بود در ارتباط با رویدادهای روسیه میبایست حواسشان باشد که هر چیزی را منتشر نکنند و دولت پوتین را ضعیف نشان ندهند، اما به روشنی پیداست که این اتفاقات تهران را به شدت نگران کرده است. «نور نیوز» هم در نهایت بعد از معامله پریگوژین با پوتین در توییتی نوشت «شتاب پیشروی رسانههای غربی و برخی تحلیلگران اَبَرکارشناس داخلی و رسانههای همفکر برای فتح مسکو و ساقط کردن دولت روسیه به حدی بود که گروه واگنر را هم دچار نگرانی و اضطراب کرد و ترجیح دادند فعلا به اردوگاههایشان برگردند!»
شتاب پیشروی رسانههای غربی و برخی تحلیلگران اَبَر کارشناس داخلی و رسانههای همفکر برای فتح مسکو و ساقط کردن دولت #روسیه به حدی بود که گروه #واگنر را هم دچار نگرانی و اضطراب کرد و ترجیح دادند فعلا به اردوگاههایشان برگردند!!
— نور نیوز (@nournews_ir) June 24, 2023
وزیر خارجه جمهوری اسلامی بعد از ۲۴ ساعت سکوت وقتی زمامداران مطمئن شدند که جدال به پایان رسیده، خودی نشان داد و در تماس تلفنی با سرگئی لاوروف با حمایت از دولت روسیه به عنوان «کشور همسایه و دوست» با رد هرگونه دخالت خارجی در امور داخلی کشورها گفت: «شرایط داخلی روسیه یک موضوع کاملاً داخلی تلقی میشود.» وی ابراز اطمینان کرد که کشور روسیه از این مرحله عبور میکند.
زنگ خطر: هشدار به جمهوری اسلامی
در این میان، اصلاحطلبان و کارشناسان حکومتی مدافع سازش با غرب از فرصت استفاده کرده و با نیش و کنایه غیرمستقیم در مورد تهدیدات پیشبینی نشده از سوی خودیهای مسلح به نظام هشدار میدهند.
احمدزیدآبادی در یادداشتی در روزنامه «هممیهن» ایستادن پریگوژین در برابر پوتین را «طغیان علیه ولی نعمت» خوانده است.
عباس عبدی تحلیلگر سیاسی در روزنامه «اعتماد» نوشت: «در نظامهایی که گفتگو و آزادی بیان و اظهار علنی احساسات ممکن نباشد، همین میشود که حاکم از شناخت جامعه خود نیز غافل میگردد و به یکباره با وضعی مواجه میشود که ذهن و روان او از آن غافل بوده است.»
وی گفته «در ساختاری که سرآشپز خود را به فرماندهی یک نیروی غیررسمی و جنایتکار منصوب کنند، نتیجهای از این بهتر که آن نیرو امروز تمرد نماید، نصیب آن ساختار نخواهد بود.»
الهه کولایی استاد روابط بینالملل دانشگاه تهران به روزنامه اصلاحطلب «هممیهن» وابسته به حزب کارگزاران سازندگی گفته «باید مراقب باشیم!» وی گفته «قصه واگنرها هشدار به ایران است.» کولایی همچنین توضیح داده این رویدادها «میتواند زنگ خطر را برای تصمیمگیرندگان کشور به صدا درآورد، تا به الزامهای برآمده از ژئوپلیتیک ایران تن دهند.» وی محتاطانه افزوده است این رویدادها نیاز به «موازنهگرایی» را نشان میدهد که بجای اتکا بر شرق، تلاش برای گسترش روابط با «غرب» و «شرق» مورد توجه قرار گیرد. یعنی بجای تبدیل شدن به «کارت بازی روسیه»، از تعارض منافع شرق و غرب «برای بهبود جایگاه منطقهای و بینالمللی خود استفاده کنیم.»
روزنامه «جوان» وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در واکنش به این مواضع نوشته «اصلاحطلبان حافظ منافع گروه واگنر در ایران» هستند!
اشاره هشدارآمیز اصلاحطلبان به سپاه پاسداران و بطور ویژه «سپاه قدس» است که از بعضی جهات مأموریتهایی شبیه «مزدوران واگنر» دارد. اما اصلاحطلبان در حالی نگران «واگنرهای وطنی» شدهاند که با آنها همواره در مأموریتها شریک بودهاند. تمام سهام شرکت هواپیمایی «ماهان ایر» متعلق به مؤسسه خیریه «مولیالموحدین» از بزرگترین بنگاههای اقتصادی ایران است که اعضای ارشد حزب «کارگزاران سازندگی» و باند اکبر هاشمی رفسنجانی آن را اداره میکنند. شرکت هواپیمایی ماهان نیز امور لجستیک و تدارکاتی سپاه پاسداران در جنگ سوریه و مأموریت عراق را به عهده داشته است. علاوه بر اینها، حتا بخشی از مأموریتهای سپاه «قدس» و شبهنظامیان مرتبط با جمهوری اسلامی در مناطقی از سوریه با مزدوران واگنر مشترک و در همکاری با آنها بود.