طرح تحقیق و تفحص از سازمان اوقاف در جلسه علنی امروز مجلس شورای اسلامی با ۱۷۰ رأی موافق تصویب شد. بر اساس این طرح درآمدها، نحوه هزینه‌کرد آن و موقوفات رهاشده سازمان اوقاف و امور خیریه مورد بررسی قرار می‌گیرد.
کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در نشست علنی امروز سه شنبه ۲۷ تیر ۱۴۰۲ گزارش تقاضای تحقیق و تفحص از عملکرد سازمان اوقاف و امور خیریه کشور را ارائه کرد. در ادامه نشست، نمایندگان با ۱۷۰ رأی موافق، ۱۸ رأی مخالف و یک رأی ممتنع با این طرح موافقت کردند.
احمد راستینه سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در نشست امروز ۱۸ محور این تحقیق و تفحص را توضیح داد.
«چرا موقوفات بسیار زیاد واقفین بدون برنامه رها شده است، برنامه سازمان در نذورات چند صد میلیارد تومانی مردم در بقاع متبرکه چیست؟»، «گزارشی از مصادیق، میزان و نحوه سرمایه گذاری اوقاف طی ۵ سال اخیر، از محل اعتبارات دولتی و موقوفات و بقاع متبرکه و سایر»، «گزارش از مصادیق، میزان و نحوه هزینه کرد حق النظاره و حق التصدی که به شکل متمرکز در دست ریاست سازمان قرار می‌گیرد و طی پنج‌سال گذشته.»، «گزارش مبسوط از رقبه‌ها و موقوفاتی که سالیان سال است به ثمن بخس در اختیار افراد ذی نفوذ و غیر مرتبط قرار گرفته است.» و «گزارش مبسوط از میزان مبالغ موجود در حساب‌های بانکی ادارات کل و سازمان که ماه‌ها است در بانک‌ها رسوب یافته است» پنج محور نخست طرح تحقیق و تفحص از سازمان اوقاف است.
کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی همچنین خواستار «گزارش از نحوه و چگونگی هزینه کرد حفظ عین و علت افزایش آن و مصادیق هزینه کرد آن»، «گزارش از نحوه و چگونگی نظارت بر عملکرد هزینه‌ای اعتبارات غیر دولتی اوقاف طی ۵ سال گذشته»، «گزارش شیوه قیمت گذاری موقوفات جهت واگذاری به اشخاص اعم از مشارکت، اخذ پذیره یا اجاره و یا سایر»، «گزارش از نحوه، مصادیق و میزان هزینه کرد نذورات مردم در بقاع متبرکه طی پنج‌سال گذشته»، «ارائه گزارش عملکرد در خصوص احیاء ده‌ها میلیارد تومان موقوفات رها شده در کشور» و «گزارش از نحوه، مصادیق و میزان هزینه کرد عایدات موقوفات کشور طی پنج‌سال گذشته» شده است.
این طرح همچنین در محورهای بعدی «مصادیق و میزان وصول عایدات موقوفات در اختیار دولت و در صورت عدم وصول علت عدم وصول آن»، «چگونگی مدیریت طی پنج‌سال اخیر جهت کاهش نارضایتی مردم از عملکرد صف و ستاد سازمان اوقاف»، «موقوفات و املاک سایر مواردی که بصورت ترک تشریفات در کمیسیون املاک در سطح کشور و بویژه استان تهران که به اشخاص حقیقی یا حقوقی واگذار شده همراه با نام اشخاص حقیقی و حقوقی و مستندات کارشناسی شده آن طی پنج‌سال گذشته»، «میزان کمک‌های بلاعوض به سازمان ها، نهادهای فرهنگی مذهبی و علمی طی پنج‌سال گذشته» را خواستار شده است.
تعیین تکلیف باغ موقوفه مدرسه علمیه سعدیه رامیان و موقوفات استان گلستان و نحوه هزینه کرد درآمد‌های آن» از دیگر محورهای این طرح است.
«شفاف‌سازی موضوعات مالی اداره اوقاف» و همچنین بررسی علت عدم پاسخگویی مدیران اوقاف به دستگاه‌های مختلف درآمد‌های اوقاف و امورخیریه و نحوه هزینه کرد آن در سطح کشور» نیز دو محور آخر این طرح هستند.
طرح تحقیق و تفحص از سازمان اوقاف در حالی که بیش از یک دهه می‌شود که مطرح است اما در هفته‌های گذشته و پس از دو رسوایی بزرگ درباره تخلفات این سازمان مورد توجه قرار گرفت.
ماه گذشته مشخص شد یکی از بزرگترین موقوفات چند صد هکتاری استان قزوین، با نام حسینیه امینی‌ها به عروس حجت‌الاسلام مهدی خاموشی رئیس سازمان اوقاف کشور واگذار شده است. این کاخ تاریخی با چند صد هکتار زمین و باغ با اجاره ناچیز حدود ۹۰۰ هزار تومان و به اسم «اجاره» در اختیار این فرد قرار گرفته است.
مهدی خاموشی از ملایان نزدیک به رهبر جمهوری اسلامی و فرزند تقی خاموشی، از مؤسسین هیئت موتلفه اسلامی و نماینده تهران در اولین دوره مجلس شورای اسلامی است. مهدی خاموشی با حکم علی خامنه‌ای از سال ۱۳۸۰ تا سال ۱۳۹۷ رئیس سازمان تبلیغات اسلامی بود و پس از آن، با حکم دیگری از رهبر جمهوری اسلامی به عضویت هیئت امنای اداره کل اوقاف و امور خیریه کشور و ریاست این اداره درآمد.
روابط عمومی اداره کل اوقاف و امور خیریه استان قزوین نیز ساعاتی پیش با صدور بیانیه‌ای در حالی که نتوانسته واگذاری این بنای تاریخی به عروس رئیس اداره اوقاف و امور خیریه کشور را تکذیب کند، با پذیرش آن مدعی شد که واگذاری «بدون دخالت ریاست سازمان» صورت گرفته است!
موقوفات حسینیه امینی‌ها چندصد هکتار زمین کشاورزی، باغ و یک دامداری با هزار رأس دام زنده دارد که سالانه صدها میلیون تومان درآمد در پی دارد.
همچنین در روزهای گذشته خبر دیگری منتشر شد که نشان می‌داد موقوفه گوهرشاد، بزرگترین و پردرآمدترین موقوفه استان «خراسان رضوی» که بیش از هزار هکتار زمین در مشهد و ۵۷۰۰ زمین سنددار در شهرستان چناران دارد به احمد علم الهدی امام جمعه مشهد و پدر همسر ابراهیم رئیسی رئیس دولت سیزدهم واگذار شده است.
واگذاری بیش از هزار هکتار زمین از بزرگترین موقوفات خراسان به علم‌الهدی
بر اساس سندسازی انجام شده برای قانونی جلوه دادن چنین فسادی، ۱۰ درصد از درآمد و عایدی این موقوفه به عنوان «حق تولیت» به احمد علم الهدی پرداخت می‌شود؛ این در حالیست که از مدت‌ها پیش از تولیت علم الهدی بر این موقوفه، مبالغ هنگفتی از درآمد همین موقوفه به حساب وی ریخته می‌شده است.
قابل توجه اینکه امام جمعه مشهد در پاسخ به یک وکیل دادگستری در اینباره، موضوع تولیت در این موقوفه را یک «موضوع شخصی» خوانده است!
وحید اشتری فعال رسانه‌ای که از این خبر پرده برداشت، در رشته توئیتی نوشته بود که «سال ۹۶ با نظر اداره تحقیق اوقاف خراسان، یکی از بزرگترین موقوفات مشهد به آقای علم الهدی واگذار شده است. برای فهم عظمت این موقوفه واگذار شده (گوهرشاد) فقط بدانید که بیش از هزار هکتار زمین در مشهد دارد و فقط در چناران ۵۷۰۰ رقبه سنددار دارد.»
و در ادامه نوشته که «ناگفته پیداست با چه درآمد هنگفت و عایدی عجیب و غریبی مواجهیم. قابل توجه اینکه طبق وقفنامه ۱۰ درصد همین درآمد هنگفت، به عنوان حق تولیت به «آقای علم الهدی» می‌رسد! و ۱۰ درصد دیگر جهت پرداخت دستمزد عوامل و کارکنان در نظر گرفته شده است. مابقی درآمد باید طبق اهداف وقفنامه هزینه شود.»
بر اساس این توضیحات، علم الهدی به محض اینکه متولی موقوفه می‌شود یک شماره حساب متعلق به خودش در بانک تجارت شعبه چهارراه لشکر مشهد برای واریز ۱۰ درصد حق تولیت معرفی می‌کند. همچنین یک وکالتنامه به خود اوقاف خراسان می‌دهد و انجام کلیه امور مالی، اداری، حقوقی و قضایی را به خودشان واگذار می‌کند.
پس از افشای خبر اجاره حسینیه امینی‌ها در قزوین به عروس رئیس سازمان اوقاف، بار دیگر شماری از نمایندگان خواستار رأی‌گیری نمایندگان درباره طرح تحقیق و تفحص از سازمان اوقاف شدند.
اول تیرماه جاری خبری منتشر شد که نشان می‌داد با وجود امضای ۱۴۱ نماینده پای طرح، سردار پاسدار محمد قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی با این طرح مخالف است و برای اجرا نشدن آن کارشکنی می‌کند.
شبکه فساد در جمهوری اسلامی؛ مخالفت سردار پاسدار قالیباف با طرح تحقیق و تفحص از سازمان اوقاف
هادی بیگی‌نژاد نماینده ملایر از موافقان این طرح درباره محتوای آن گفته که «بررسی‌ها برای هر شهری جداگانه انجام می‌شود، در هر استان، سازمان اوقاف مشکلات مخصوص به خود را دارد. زمانی که تحقیق و تفحص انجام شود، ممکن است مشخص شود بسیاری از ابهامات و حاشیه‌های مطرح شده پیرامون سازمان اوقاف از نظر حقوقی و فقهی درست بوده‌اند و اگر تعدادی از مدیران اوقاف ایراد دارند و تخلف کرده‌اند آنها باید پاسخگو باشند.»
هادی بیگی‌نژاد توضیح داده که در جلسه روز چهارشنبه آخر خرداد در مجلس شورای اسلامی محمدباقر قالیباف پشت تریبون مجلس اعلام کرد به دلیل اختلاف نظرهایی که از نظر حقوقی و فقهی وجود داشت، این تحقیق و تفحص اعلام وصول نشده است.
نماینده ملایر معتقد است که «آقای قالیباف ماجرا را نگه داشتند تا بتوانند تحقیق و تفحص را با آن ابهامات همراه کنند. اما چون زمان آن طولانی شد، تصمیم گرفته شد تحقیق و تفحص هم انجام و این ابهامات شرعی و سیاسی هم جداگانه دنبال شود.»
این نماینده در پاسخ به این پرسش که نهایتا آیا تحقیق و تفحص در دستور کار قرار گرفت یا نه، گفته که «در دستور قرار گرفته است، اینکه چه زمانی در دستور کار قرار گرفته است، ممکن است یک هفته یا دو هفته یا بیشتر شود. پس از رای‌گیری، هیات رییسه تحقیق و تفحص و سایر اعضای مورد نظر انتخاب می‌شوند.»
به نظر می‌رسد یکی از دلایل ایستادگی محمدباقر قالیباف در مقابل این طرح، رابطه نزدیک و تنگاتنگ مهدی خاموشی رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه با علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی بوده است اما در هر حال این رأی با اکثریت آرا امروز تصویب شد و باید دید نتیجه آن از فسادهای گسترده این سازمان زیر نظر علی خامنه‌ای پرده برخواهد داشت یا نه.
