رئیس کل نظام پزشکی با اشاره به مهاجرت گسترده پزشکان به خارج کشور، خالی شدن ایران از نیروی پزشکی را بحرانی جدی خوانده است. بر اساس آمارها طی دو سال گذشته دست‌کم ۱۰هزار پزشک متخصص از ایران مهاجرت کرده‌اند. بسیاری از کرسی‌های تخصص پزشکی در دانشگاه‌ها از جمله تخصص «جراحی کودکان» و «قلب» بدون متقاضی مانده است.
محمد رییس زاده رئیس کل نظام پزشکی کشور در اختتامیه کنگره سالیانه جراحان عمومی نسبت به مهاجرت شغلی و مهاجرت به خارج کشور از سوی جامعه پزشکی هشدار داده است.
وی کشور خالی شدن ایران از نیروی پزشکی را بحرانی جدی خوانده و نسبت به آینده سلامت در کشور هشدار داده است.
محمد رییس زاده تأکید کرده که پزشکان از حرفه‌ای که برای آن تربیت شده‌اند دست می‌کشند تا در «خارج از حوزه پزشکی» یا در بخشی دیگر از این حوزه فعالیت کنند. وی همچنین افزوده «بعضی‌ها شوخی شوخی با جامعه پزشکی کشتی می‌گیرند ولی جدی جدی کشور از حضور پزشکان خالی می‌شود.»
او حفظ نشدن حرمت جامعه پزشکی و مشکلات معیشتی و شیوه تعرفه‌بندی درآمد نادرست برای این قشر را از عوامل تشدید مهاجرت پزشکان در سال‌های گذشته عنوان کرده است.
مهاجرت نیروی متخصص از ایران در همه رسته‌های شغلی و تحصیلی، آمارهای عجیب برجای گذاشته و در این میان آمار رو به افزایش مهاجرت پزشکان و پرستاران هشدارهای زیادی درباره آینده وضعیت درمان و سلامت در ایران به همراه داشته است.
حسین‌علی شهریاری رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی خردادماه امسال از دریافت گواهی لازم برای مهاجرت کاری توسط حدود ۱۰ هزار متخصص و فوق تخصص ایرانی تنها طی دو سال گذشته خبر داد و گفت که کشورهای عربی به مقصد اصلی مهاجرت پزشکان ایرانی تبدیل شده است.
رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی علت مهاجرت گسترده پزشکان را عدم رضایت از درآمد و مشکلات معیشتی عنوان کرده و گفته بود که «بسیاری از این افراد به علت امکان دریافت حقوق‌های بسیار بالا در کشورهای حوزه خلیج فارس حتی فکر مهاجرت به کشورهای اروپایی را هم نمی‌کنند و به کشورهایی مثل عمان و امارات مهاجرت می‌کنند به گونه‌ای که کشورهای عربی به مقصد اصلی مهاجرت پزشکان ایرانی تبدیل شده است.»
یحیی ابراهیمی عضو کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی دی‌ماه گذشته با اشاره به مهاجرت گسترده پزشکان از کشور گفته بود درصد بالایی از پزشکان در حال مهاجرت به کشورهای حوزه خلیج فارس هستند.
به گفته یحیی ابراهیمی پلکانی کردن کارانه و گرفتن مالیات سنگین سبب شده که حقوق ماهیانه یک پزشک در کشور بیش از سی میلیون تومان نشود.
روزنامه «هم‌میهن» نیز با انتشار گزارشی با عنوان «موج شتابان مهاجرت کادر درمان» نوشته «افرادی که اگر چه همزمان هم پزشک و هم دانشجو هستند، اما مورد انواع بی‌عدالتی‌ها قرار گرفته و سرانجام از ادامه فعالیت خود منصرف شده یا از کشور مهاجرت می‌کنند.»
«رصدخانه مهاجرت ایران» زیرمجموعه پژوهشکده سیاست‌گذاری دانشگاه «شریف» (آریامهر) تهران که با همکاری معاونت علمی و فناوری نهاد ریاست جمهوری فعالیت می‌کند، خردادماه سال گذشته اعلام کرد که ۴۵ درصد از «پزشکان و پرستاران» کشور تمایل دارند از ایران «مهاجرت» کنند.
ناکامی پزشکان از اشتغال در ایران؛ از مهاجرت به دیگر کشورها تا مسافرکشی و دلارفروشی
بجز پزشکانی که امکان مهاجرت کاری به دیگر کشورها دارند، بخش زیادی از پزشکان نیز در کشور شغل پزشکی را رها کرده و به مشاغل دیگری روی آورده‌اند. در همین رابطه ایرج خسرونیا رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران خردادماه امسال اعلام کرد که تعدادی از پزشکان شغل طبابت را رها کرده و به مشاغل دیگر روی آورده و حتی برخی از آنان به مسافرکشی یا دلارفروشی می‌پردازند.
او گفته بود که وضعیت مالی پزشکان به قدری ناگوار است که برخی پزشکان به این نتیجه رسیده‌اند که مطب خود را تعطیل و بجای آن کافی شاپ یا آرایشگاه تأسیس کنند. برخی بساز و بفروش شده‌اند، حتی برخی از آنان به مسافرکشی یا دلارفروشی رو آورده‌اند.
ایرج خسرونیا درباره هزینه‌های پزشکان و عدم تناسب دخل و خرج آنها گفته که «هر پزشک برای اداره یک مطب ماهانه باید ۵۰ تا ۶۰ میلیون تومان برای اجاره مطب، هزینه آب و برق، مالیات، بیمه و حقوق منشی و مستخدم پرداخت کند، در حالی که چنین درآمدی ندارد. در چنین شرایطی اغلب پزشکان مجبور هستند، در کنار طبابت شغل دوم یا سوم هم داشته باشند تا بتوانند هزینه‌های زندگی را تأمین کنند. متأسفانه بسیاری از پزشکان عمومی، داخلی، عفونی و اطفال بطور جدی با مشکلات مالی مواجه شده‌اند و درآمد‌های آنها برای ادامه زندگی کافی نیست.»
همچنین بسیاری از ظرفیت‌های دانشگاهی تخصص پزشکی نیز خالی شده و کارشناسان نسبت به کمبود پزشک به ویژه در تخصص‌هایی مانند «جراحی قلب» و «جراحی کودکان» هشدار می‌دهند. برخی دیگر از کارشناسان نیز نسبت به اینکه ایران در سال‌های آینده ناچار به وارد کردن پزشک خواهد شد هشدار می‌دهند.
ایرج فاضل رئیس جامعه جراحان ایران به تازگی نسبت به کاهش جراحان در آینده هشدار داد و گفت که «استقبال از تمام رشته‌های پایه در کنکور کاهش یافته و امروز در بسیاری رشته‌های تخصصی مثل جراحی کودکان یا جراحی قلب حتی یک داوطلب هم نداریم.»
ایرج فاضل افزوده که «این وضع از چند سال قبل آغاز شد و در سال‌های اخیر به شدت پیشرفت داشته و مهم‌ترین مسئله این است که با ادامه چنین شرایطی، ۱۰ یا ۲۰ سال بعد، در بسیاری رشته‌ها دیگر متخصصی در کشور نداریم.»
علی جعفریان استاد گروه جراحی عمومی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران و عضو انجمن بین‌المللی پیوند کبد نیز بهار سال گذشته با استفاده از هشتگ «سونامی_مهاجرت» در توئیتی نوشته بود: «خالی ماندن بیش از ۶۵۰ ظرفیت تخصصی پزشکی حتی در رشته‌هایی مثل قلب و اورولوژی، بیش از گروه پزشکی باید برای مسئولان زنگ خطر را به صدا درآورد. این همان آزمونی است که برای قبولی در هر رشته‌ای سوال خرید و فروش می‌شد.»
پیشتر در سال ۱۴۰۰ نیز محمد رئیس‌زاده رئیس سازمان نظام پزشکی از پر نشدن ظرفیت‌های دستیاری پزشکی و انصراف تعداد زیادی از رزیدنت‌ها خبر داده بود.
رضا لاری‌پور سخنگوی سازمان نظام پزشکی فروردین امسال در توئیتی نوشت: «از همین الان یادتون باشه تعداد انصرافی‌های امسال رزیدنتی را بشمریم، فقط سال یکی و تازه‌وارد! می‌خوام بفهمانم که وقتی می‌گوییم سه سال دیگه باید گدایی پزشک بکنید، حرف بی‌ربطی نزدیم. با حرف عمه و تعریف خاله نمی‌شه، مردم‌داری و مملکت‌داری کرد.»
محمدرضا اسدی نائب رئیس سازمان نظام پزشکی کشور نیز گفته که «امروز بسیاری از ظرفیت‌های پذیرش رزیدنت‌ها در رشته‌های مختلف خالی است و برخی از آنها نیز بعد از پذیرش رزیدنت با انصراف پذیرفته‌شدگان مواجه می‌شوند. همه این موارد زنگ خطری برای سلامت کشور هستند و ما عمیقا نگران فروپاشی نظام سلامت کشور هستیم.»
بخشی از رزیدنت‌های پزشکی نیز در میانه تحصیل و در آستانه اخذ مدرک دکترای تخصصی در رشته‌های مختلف پزشکی از ادامه تحصیل انصراف می‌دهند.
رزیدنت‌های تخصص زنان و زایمان شاغل در بیمارستان «یاس» علوم‌پزشکی سال گذشته به صورت گروهی انصراف دادند. آنها در متن انصراف خود نوشتند: «ما رزیدنت‌های سال اول رشته زنان بیمارستان یاس دانشگاه تهران به علت فشارهای روحی و روانی و جسمی بیش از حد و تهدیدها و توهین‌های مکرر و برخورد فیزیکی از طرف رزیدنت سال دوم و عدم توجه به کوچک‌ترین درخواست‌های مطابق با نیازهای اولیه انسانی و عدم توجه به مسائل آموزشی از طرف رزیدنت سال دوم بیمارستان را بطور دستجمعی ترک کرده و تا برآورده شدن خواسته‌هایمان به هیچ عنوان به آن بیمارستان باز نخواهیم گشت.»
در همین رابطه همایون سامه‌یح عضو کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی گفته که «متأسفانه رزیدنت‌های پزشکی با وجود کمک‌های شایانی که از طرف آنها به بیمارستان‌ها می‌شود، از آنچه که شایسته آنهاست، برخوردار نمی‌شوند. حقوق رزیدنت‌ها بسیار پایین و سال گذشته حدود ۳ تا ۴ میلیون تومان بود. با وجود اینکه رزیدنت‌ها سن بالایی داشته و غالبا متأهل هستند. سال گذشته جلسه‌ای با موضوع رزیدنت‌ها در کمیسیون بهداشت و درمان برگزار شد و حقوق آنها با اندکی افزایش به شش هفت تومان رسید. در واقع با توجه به اینکه رزیدنت‌ها پزشک عمومی هستند که برای گرفتن تخصص وارد دوره رزیدنتی می‌شوند، اما به‌جای اینکه رتبه این افراد در بیمارستان‌ها به‌عنوان پزشک عمومی در نظر گرفته شود و حقوق یک پزشک عمومی به آنها تخصیص یابد به دلیل اینکه این افراد دانشجو بوده و برایشان هزینه می‌شود، حقوقی جزئی به آنها پرداخت می‌شود.»
