روزنامه «فایننشال تایمز» چهارشنبه ۱۶ اوت (۲۵ امرداد) گزارش داد که ایالات متحده به عنوان بخشی از «تفاهم نانوشته» گسترده با جمهوری اسلامی، مقامات ایران را برای متوقف کردن فروش پهپاد به روسیه زیر فشار قرار داده است.
به گفته افراد مطلع، دولت بایدن این موضوع را با رژیم ایران در مذاکرات غیرمستقیم در قطر و عمان مطرح کرده است. این گفتگوها همزمان با مذاکرات بر سر معامله و مبادله‌ی گروگان‌ها انجام شده است.
به گفته یک مقام جمهوری اسلامی و فرد دیگری که در جریان این مذاکرات قرار گرفته‌اند، ایالات متحده از رژیم ایران می‌خواهد که تحویل پهپاد به روسیه را که از آنها در جنگ علیه اوکراین استفاده می‌شود و همچنین ارسال قطعات یدکی این پهپادها را متوقف کند.
جمهوری اسلامی به صورت رسمی ارسال پهپاد به روسیه برای استفاده در جنگ علیه اوکراین را رد کرده است. یک مقام در تهران ادعا کرده جمهوری اسلامی بارها از مسکو خواسته است تا این پهپادها را در درگیری با اوکراین استفاده نکند، با این حال واشنگتن خواهان «گام‌های ملموس‌تر» است.
آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا روز سه‌شنبه ۲۴ امرداد گفت، «ایالات متحده استراتژی بازدارندگی، فشار و دیپلماسی را دنبال می‌کند تا اطمینان حاصل کند که ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا نمی‌کند و همچنین تهران را به دلیل نقض حقوق بشر و تأمین پهپاد برای روسیه پاسخگو خواهد کرد.»
بلینکن تأکید کرد: «ما به صراحت گفته‌ایم که ایران برای ایجاد فضای دیپلماسی در آینده باید تنش‌زدایی کند. انتقال زندانیان ما به خارج زندان و در حبس خانگی به هیچکدام از جنبه‌های دیگر سیاست ما در قبال ایران مرتبط نیست.»
روزنامه «فایننشال تایمز» که در اغلب گزارش‌های خود مرتبط با ایران مستقیم و غیرمستقیم مواضع و سیاست‌های ملایان و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در مقابل آمریکا برجسته و بزرگنمایی می‌کند، در این گزارش نیز نوشته «مذاکره‌کنندگان امیدوارند که مذاکرات غیرمستقیم منجر به توافق بین طرفین با اقداماتی برای کاهش تنش‌ها شود.»
جزئیات مذاکرات پنهان آمریکا و رژیم ایران
یک مقام جمهوری اسلامی و فرد دیگری که در جریان مذاکرات قرار گرفتند، می‌گویند طرف آمریکایی از ایران خواسته غنی‌سازی اورانیوم با غلظت ۶۰ درصد را متوقف کند، همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را بهبود بخشد و حمله به آمریکایی‌ها در منطقه را متوقف کند. در مقابل واشنگتن از اعمال تحریم‌های جدید در برخی حوزه‌ها، به استثنای تحریم‌های مربوط به حقوق بشر، خودداری می‌کند و از کنترل شدید تحریم‌های نفتی که از قبل اعمال شده بود چشم می‌پوشد.
چگونه ساز و کار تحریم‌ها صادرات نفت ایران را به صفر خواهند رساند و حتی دوستان جمهوری اسلامی مانند روسیه اجازه خرید نفت از ایران را ندارند؟
بیژن زنگنه: «شرکت روسی که پالایشگاهی در هند دارد، نمی تواند از ایران نفت بخرد.»#نفت #تحریم #زنگنه #روسیه #بیژن_زنگنه #وزیرنفت #کیهان‌لندن pic.twitter.com/ydYWVn3USV— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) December 14, 2018
جمهوری اسلامی از آمریکا می‌خواهد که متحدان اروپایی را متقاعد کند که فشار بر آن را کاهش دهند زیرا اقتصاد این کشور به دلیل تحریم‌های آمریکا پس از خروج دونالد ترامپ از برجام در هشتم ماه مه ۲۰۱۸ به شدت ضربه خورده است.
این مقام جمهوری اسلامی همچنین گفت، نگرانی در تهران این است که انگلیس، آلمان و فرانسه، امضاکنندگان اروپایی برجام به دنبال تمدید تحریم‌های تسلیحاتی جمهوری اسلامی هستند که می‌بایست در پاییز سال ۱۴۰۲ منتضی می‌شد. به دلیل نقض فاحش مفاد برجام توسط جمهوری اسلامی، کشورهای اروپایی تهدید کرده‌اند که تحریم‌های تسلیحاتی را در آن تاریخ لغو نخواهند کرد.
وی گفت: «ما بسیار نگران ماه اکتبر هستیم. ما انتظار داریم [آمریکا] فشارها بر ایران را از جهات مختلف کاهش دهد.»
این مقام در ادامه افزود: آمریکا و ایران بر سر بیشتر مسائل به توافقاتی دست یافته‌اند، اما گفتگوها که از طریق واسطه‌ها انجام می‌شود در قطر و عمان به ویژه در مورد روسیه ادامه خواهد یافت.
فردی که در جریان گفتگوها قرار دارد نیز گفت که تبادل زندانیان منوط به اقدامات تنش‌زدایی نیست. وی در عین حال افزود که چنین اقدامی می‌تواند به ایجاد اعتماد بین طرفین کمک کند.
یک مقام غربی گفت که معامله زندانیان پیش‌نیازی برای هرگونه پیشرفت در کاهش تنش هسته‌ای است. همین دیپلمات هشدار داده است که «فاصله بسیار زیادی بین گفتگو [در مورد اقدامات کاهش تنش] و تمایل کل نظام جمهوری اسلامی به اجرای آن وجود دارد.»
دنیای آزاد با حکومت توتالیتر شوروی و نظام فاشیستی هیتلر و آپارتاید افریقای جنوبی مبارزه کرد. حالا اما با حکومتی در ایران که هم توتالیتر هم فاشیست و هم آپارتاید است، وارد معامله می‌شوند. مردم #ایران فراموش نمی‌کنند.
گفتگویم با @AhmadRafat از @KayhanLondon https://t.co/1iyr3nf2wG pic.twitter.com/rY8CV5C2Zl
— Reza Pahlavi (@PahlaviReza) February 23, 2018
بر اساس این مبادله، در ازای آزاد شدن ۶ میلیارد دلار از پول‌های بلوکه‌شده ایران، پنج زندانی آمریکایی که هفته گذشته از زندان اوین به یک هتل منتقل شده بودند آزاد خواهند شد. آمریکا نیز پنج ایرانی وابسته به جمهوری اسلامی را آزاد خواهد کرد.
هنری روم کارشناس ارشد «مؤسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک» می‌گوید: «بهترین سناریو از نظر سیاست ایالات متحده، جلوگیری از بدتر شدن اوضاع و جلوگیری از تشدید تنش است… اما خطرات زیادی وجود دارد و دلایل زیادی برای احتیاط از اینکه همه چیز می‌تواند برای مدت طولانی همچنان ادامه‌دار باشد.»
تلاش‌های دیپلماتیک قبلی برای عقب‌نشینی رژیم ایران از برنامه هسته‌ای شکست خورده و مقامات آمریکایی هشدار داده‌اند که پیشرفت‌های این کشور در غنی‌سازی اورانیوم به این معناست که تولید مواد شکاف‌پذیر کافی برای سلاح هسته‌ای ممکن است تنها دو هفته زمان لازم داشته باشد.
تحلیلگران هشدار می‌دهند که حتا اگر ایران و ایالات متحده با اقداماتی در کاهش تنش موافقت کنند، موضوع اصلی رسیدگی به جاه‌طلبی‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی به همان اندازه چالش‌برانگیز و پیچیده باقی می‌ماند.
صنم وکیل مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در اندیشکده «چتم هاوس»، درباره معامله و مبادله زندانیان دو کشور گفت: «این یک چسب زخم است… اسرائیل را عقب نگه می‌دارد، تنش‌ها را پایین می‌آورد و موقتاً در عدم افزایش سطح غنی‌سازی تأثیر دارد اما یک توافق هسته‌ای و کاهش تحریم‌ها را برای ایران به ارمغان نخواهد آورد.»
