حمایت رجب طیب اردوغان از حماس بحران‌های اقتصادی ترکیه را تشدید می‌کند

در آستانه سفر وزیر خارجه آمریکا به آنکارا، وزارت خارجه ترکیه در بیانیه‌ای که چهارم نوامبر (۱۳ آبان) منتشر شد اعلام کرد که به علّت اینکه اسرائیل درخواست آتش‌بس در غزه را نپذیرفت، اوزکان تورونلار سفیر ترکیه در تل‌آویو به آنکارا فراخوانده شده و ارتباط خود را با بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل قطع کرده است.

تنش در روابط میان ترکیه و اسرائیل رو به افزایش است. به ویژه پس از آنکه رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری این کشور در سخنرانی عمومی در جمع هواداران خود برای اسرائیل خط و نشان کشید و تهدید کرد که «ممکن است یک شب ناگهانی حمله کنیم!»

گیلعاد اردان سفیر اسرائیل در سازمان ملل در واکنش به سخنان اردوغان گفته بود «یک مار، مار باقی می‌ماند.» اردان افزود: «او تلاش کرد وجهه‌اش را بهبود بخشد، اما یک یهودی‌ستیز باقی مانده است.»

لیور حیات سخنگوی وزارت خارجه اسرائیل گفته این اقدام ترکیه گام دیگری از سوی رئیس جمهور ترکیه است خود را کنار سازمان تروریستی حماس قرار دارد. اما حماس با صدور بیانیه‌ای از این تصمیم استقبال کرد و از ترکیه خواست که روی جو بایدن و دولت او برای آتش‌بس و ارسال کمک‌های بشردوستانه و پزشکی به غزه فشار آورد.

اردوغان به خبرنگاران گفت که نتانیاهو را شخصاً مسئول افزایش تلفات غیرنظامیان در نوار غزه می‌داند. وی به نقل از رسانه‌های ترکیه‌ گفت: «نتانیاهو دیگر کسی نیست که بتوانیم با او صحبت کنیم.»

علاوه بر سازمان ملل متحد، چند کشور از جمله قطر و مصر به اسرائیل پیشنهاد «وقفه بشردوستانه» در عملیات برای ارسال کمک به غزه را مطرج کردند اما مقامات اسرائیل گفته‌اند تروریست‌های حماس به دنبال وقت‌کُشی و مختل کردن عملیات ارتش هستند.

اردوغان برای اسرائیل خط و نشان کشید؛
«ممکن است یک شب ناگهانی حمله کنیم!»

-رجب‌ طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه ششم آبان‌ماه در مراسم «صدمین سالگرد تاسیس جمهوری ترکیه» که در آرامگاه مصطفی کمال آتاتورک در استانبول برگزار شد گفت، «حماس یک سازمان تروریستی نیست و یک جنبش آزادیبخش… pic.twitter.com/GLanv1o2Ns

— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) October 29, 2023

دو مقام اسرائیلی به آکسیوس گفتند که اسرائیل به ایالات متحده پیشنهاد یک طرح اضطراری برای انتقال سوخت به جنوب غزه و ارسال کمک‌های بیمارستانی تحت نظارت بین‌المللی را داده است.

بر اساس طرح ارائه شده به ایالات متحده که مستلزم تأیید کابینه جنگ اسرائیل است، تانکرهای سوخت از مصر با مقدار مشخصی سوخت کافی برای بیمارستان‌ها و سایر تأسیسات بشردوستانه برای مدت معینی وارد نوار غزه خواهند شد. هر تانکر سوخت توسط یک تیم سازمان ملل همراهی خواهد شد که از نزدیک بر آن نظارت کنند تا مطمئن شوند که سوخت برای هدف مورد نظر به بیمارستان‌ها تحویل داده می‌شود.

پایگاه خبری «المانیتور» در گزارشی می‌نویسد دیپلمات‌ها و کارشناسان می‌گویند واکنش اردوغان به حمله حماس به اسرائیل و پیامدهای آن موقعیت بین‌المللی ترکیه را به شدت تضعیف کرده است. آنهم در حالی که اردوغان به دنبال راه‌هایی برای احیای روابط با اتحادیه اروپاست که سال‌ها به دلیل گام‌های غیردموکراتیک آنکارا در داخل و به دلیل وضعیت رو به وخامت حقوق بشر این کشور به شدت تحت تأثیر قرار گرفته است.

همزمان تورم افسارگسیخته در ترکیه و سقوط ارزش لیر این کشور را در آستانه بحران شدید اقتصادی قرار داده است. در شرایطی که ترکیه تلاش می‌کرد تا با ارتقاء روابط دیپلماتیک خود با غرب راه را برای جذب سرمایه‌های خارجی باز کند اما به نظر می‌رسد که حمایت اردوغان از سازمان تروریستی حماس و مواضع اسرائیل‌ستیزانه او کار دست ترکیه بدهد.

ترکیه همچنین تلاش می‌کرد گردشگران اروپایی و اسرائیلی را به مناطق توریستی آن کشور مثل مارماریس و آنتالیا بکشاند تا بتواند با جلب اعتماد‌ آنها سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی را در بخش جهانگردی جذب کند اما گویا فعلا او هرآنچه ساخته شده بود پای حمایت از تروریست‌های حماس گذاشته است.

به اعتقاد تحلیلگران، اردوغان حتا نتوانست مواضعی شبیه رهبران دولت‌های عربی داشته باشد که ترجیح دادند با حمایت مستقیم از حماس، در برابر اسرائیل قرار نگیرند.

مخالفان اردوغان پیش‌بینی می‌کنند با توجه به اینکه روابط آنکارا و تل‌آویو رو به وخامت گذاشته، ترکش‌های جنگ غزه به روابط ترکیه با اعضای ناتو هم اصابت کند. این در حالیست که بر اساس پیش‌بینی کارشناسان، ارزش لیر و سهام بورس  در ترکیه طی ماه‌های پیش رو بیشتر سقوط خواهد کرد و بهای سوخت نیز گران‌تر می‌شود.