پایگاه خبری پولیتیکو ۱۱ نوامبر (۲۰ آبان‌ماه) گزارش داد اتحادیه اروپا تشدید تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی به دلیل حمایت از حماس را مورد بررسی قرار داده اما اختلاف نظر گسترده‌ای در میان دیپلمات‌های این اتحادیه بر سر اینکه آیا چنین اقدامی می‌تواند مثبت باشد یا نه وجود دارد.
در همین حال آلمان، فرانسه و ایتالیا برنامه‌هایی را در مورد چگونگی تحریم بیشتر حماس طراحی کرده‌اند.
در این گزارش آمده تهران از مدت‌ها پیش یکی از حامیان اصلی حماس بوده که حملات «هفت اکتبر» علیه اسرائیل را انجام داد. در این عملیات حدود ۱۴۰۰ شهروند اسرائیلی کشته و بیش از ۲۴۰ نفر ربوده شدند. اما با وجود سابقه حمایت جمهوری اسلامی از گروه‌های شبه‌نظامی، برخی مقامات آمریکایی و اسرائیلی میزان دخالت مستقیم ایران یا حتا آگاهی از برنامه‌های حماس برای این حملات را نادیده گرفته‌اند.
برخی در اتحادیه اروپا می‌خواهند تحریم‌های بیشتری را علیه رژیم ایران، به ویژه ممنوعیت صادرات قطعات مورد استفاده در تولید موشک، برنامه‌ریزی کنند.
اتحادیه اروپا سال‌ها پیش حماس را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار داد و تحریم‌هایی را علیه آن اعمال کرد. در مورد ایران، اتحادیه اروپا در ماه گذشته تصمیم گرفت تحریم‌های مرتبط با توافق هسته‌ای (برجام) را در زمینه موشکی و نظامی حفظ کند. از ماه ژوئیه، بروکسل تحریم‌های جدیدی را برای صادرات قطعات مورد استفاده در پهپادها پس از انتشار گزارش‌هایی در مورد انتقال پهپاد به روسیه توسط رژیم ایران، اعمال کرد.
به گفته سه دیپلمات اتحادیه اروپا که به دلیل ماهیت حساس مذاکرات، نام آنها اعلام نمی‌شود، «اکنون در بروکسل هیاهو بپا شده است.»
این پیشنهاد هفته گذشته در یک کارگروه متشکل از دیپلمات‌های متخصص در امور خاورمیانه در شورای وزیران اتحادیه اروپا مورد بحث قرار گرفته است.
در آن جلسه چندین کشور اتحادیه اروپا با این استدلال که تحریم‌ها می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد و درگیری در خاورمیانه را تشدید کند، پرچم قرمز در مورد زمان‌بندی این پیشنهاد بلند کرده و نسبت به آن هشدار دادند. یکی از دیپلمات‌ها گفت که تشدید درگیری «دقیقاً همان چیزی است که اتحادیه اروپا می‌خواهد از آن اجتناب کند.»
در طرف مقابل اما برخی کشورهای اتحادیه اروپا گفتند که اگر شواهدی مبنی بر دست داشتن جمهوری اسلامی ایران در حمله هفت اکتبر وجود داشته باشد یا اگر تهران تنش‌ها در منطقه را تشدید کند، منطقی است که اقداماتی برای مقابله با آن آماده کنند.
تحریم‌های جدید حماس
اتحادیه اروپا برای اعمال تحریم‌های جدید علیه حماس از سوی آمریکا و اسرائیل تحت فشار قرار گرفته است. سه قدرت اصلی اروپا (آلمان، فرانسه و ایتالیا) تحریم‌های جدیدی را علیه حماس و حامیان بین‌المللی آن «به صورت شفاهی» پیشنهاد کرده‌اند.
در یک سند سه صفحه‌ای مورخ نهم نوامبر که پولیتیکو مشاهده کرده، آنها می‌نویسند که «افزایش ارتباطات برای منزوی کردن حماس در سطح بین‌المللی و مشروعیت‌زدایی از روایت نادرست حماس به عنوان مدافع (دلسوز) آرمان فلسطین مهم است.»
این سند می‌افزاید «هنگامی که شرایط سیاسی مناسب باشد»، این اقدامات جدید باید بطور ایده‌آل توسط ائتلاف گسترده‌ای از دولت‌ها با حضور قوی کشورهای عربی اجرا شود.
رژیم ایران ممکن است در غزه اشتباه محاسباتی کرده باشد
– جمهوری اسلامی منافعی در جدا کردن اسرائیل از کشورهای عربی دارد اما تا کنون چنین اتفاقی نیفتاده است.
– جمهورى اسلامى آنچه را از جنگ انتظار داشته به دست نیاورده است. هدف رژیم ایران از تسلیح، آموزش و تشویق حماس تنها ایجاد دردسر… pic.twitter.com/kU8levXr22
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) November 10, 2023
قصد این است که حماس را از منابع (از جمله مالی و تسلیحاتی) محروم کرده و زیرساخت‌های آن را در خارج از غزه و همچنین جایگاه سیاسی و عمومی این گروه را هدف قرار داد.
یکی از پیشنهادات این است که تحریم‌های فعلی- که حماس را از سال ۲۰۰۳ در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار داده- گسترش داده شود و افراد بیشتری از این تشکیلات تحت تحریم‌ها قرار بگیرند. این سند همچنین پیشنهاد می‌کند که تحریم‌های اعمال شده علیه جمهوری اسلامی به دلیل حمایت این دولت از روسیه «برای هدف قرار دادن حمایت از حماس» در زمینه ارائه تسلیحات مانند موشک، گسترش یابد.
منابعی در سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا اعلام کردند این صحبت‌ها «داخلی و محرمانه… بوده [و] مربوط به رسانه‌ها نیست.» ریاست این شورا با اسپانیاست که نماینده‌ی آن از اظهار نظر خودداری کرد.
انکار واقعیت توسط رژیم ایران
جمهوری اسلامی که از حامیان دیرینه حماس و حزب‌الله است، هرگونه دخالت در تهاجم غافلگیرانه حماس به اسرائیل را رد می‌کند.
با این حال، علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی از حماس تمجید کرده و گفته است «کسانی که می‌گویند حمله اخیر حماس کار غیرفلسطینی‌ها است، اشتباه می‌کنند.»
در این میان، هراس از جاه‌طلبی‌های جمهوری اسلامی همچنان پابرجاست و جو بایدن رئیس جمهوری ایالات متحده، به رژیم ایران و دیگرانی که ممکن است به فکر حمله به اسرائیل باشند، هشدار داده: «این کار را نکنید. نکنید نکنید!» نگرانی‌ها بیشتر بر حزب‌الله لبنان متمرکز است که جبهه دوم تمام‌عیار را علیه اسرائیل از شمال باز می‌کند و شورشیان حوثی مورد حمایت رژیم ایران در یمن نیز موشک‌هایی را از سمت دریای سرخ شلیک می‌کنند.
در همین حال، امانوئل ماکرون رئیس جمهوری فرانسه، به حمایت تهران از حماس در قالب «کمک» و «همکاری» اشاره اما همزمان تصریح کرد که «هیچ نظری درباره دخالت مستقیم ایران» در این جنایات ندارد.
علاوه بر این، برخی دیپلمات‌ها استدلال می‌کنند که اقدامات جدید می‌تواند روی برجام نیز تأثیر بگذارد، اگرچه این توافق مدت‌هاست از نظر سیاسی مُرده است.
یک دیپلمات دیگر (منبع دوم) در سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا (EEAS) می‌گوید، از سوی کشورهای عضو خواسته شده تا در مورد پیامدهای احتمالی اجرای چنین پیشنهاد تحریمی علیه رژیم ایران به کارگروه مربوطه توضیح داده شود.
یک دیپلمات دیگر (منبع سوم) گفت این گفتگوها بسیار مقدماتی بود و عمدتاً با این هدف انجام شد که کشورهای عضو بتوانند بدون نیاز به اتخاذ موضعی قاطع، پرسش‌های حقوقی و سیاسی در همین ارتباط مطرح کنند. وی افزود که این پیشنهاد ممکن است حمایت لازم را برای عملی شدن جلب نکند.
