یک ماه بعد از ترور اسماعیل هنیه در تهران، در شرایطی که علی خامنهای تهدید کرده بود برای «خونخواهی» رهبر حماس، اسرائیل با «مجازات سخت» روبرو خواهد شد، هنوز خبری از انتقام نیست اما «شبح جنگ» فضای خاورمیانه را در تمام ابعاد تحت تأثیر قرار داده است.
برخی منابع رسانهای آمریکایی میگویند فشار دیپلماتیک و «نمایش قدرت» در خاورمیانه سبب کاهش تنشها شده است اما محمد باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی پنجم شهریورماه تهدید کرد، «انتقام خون هنیه قطعی است.»
مخالفان حکومت با لحنی تحقیرآمیز «ترس» را عامل خودداری جمهوری اسلامی از «انتقام» عنوان میکنند اما باقری تأکید میکند که «در دام بازی و تحریکات رسانهای دشمن نمیافتیم.»
وی با اشاره به حملات حزبالله به اسرائیل توضیح داد «جمهوری اسلامی خودش برای انتقام تصمیم میگیرد و محور مقاومت نیز جداگانه عمل خواهد کرد.» این در حالیست که عزیز نصیرزاده که به عنوان وزیر دفاع در کابینه مسعود پزشکیان منصوب شده، دوشنبه ۱۹ امرداد ۱۴۰۳ در صحن مجلس شورای اسلامی اعلام کرد «جبهه مقاومت» از نیروهای مسلح جمهوری اسلامی جدا نیست.
حملات مداوم اسرائیل به پایگاههای حزبالله و شلیک بیش از ۳۲۰ موشک و پهپاد حزبالله به اسرائیل نشان میدهد بحران در خاورمیانه ادامهدار است.
هرچند هنوز در منطقه یک «جنگ تمامعیار» شکل نگرفته اما تقریباً تمام تحلیلگران و ناظران بطور مشترک معتقدند «شبح جنگ» خاورمیانه را در تمام زمینهها از جمله تنشهای اقتصادی تحت تأثیر قرار داده است.
ویوِک دار استراتژیست معادن و حاملهای انرژی عضو بانک مشترکالمنافع استرالیا به «سیانبیسی نیوز» میگوید تنش در خاورمیانه و خطر یک درگیری گستردهتر، قیمت نفت را بالا نگه میدارد.
وی با اشاره به ادامه افزایش قیمت نفت، توضیح میدهد، «بازار نفت تحت تأثیر حملهی احتمالی ایران به اسرائیل و همچنین پاسخ اسرائیل به این حمله احتمالی خواهد بود؛ پاسخی که ممکن است شامل حمله به پالایشگاه نفت در ایران و زیرساختهای مرتبط با آن باشد که سه تا چهار درصد از عرضه جهانی نفت را به خطر میاندازد.»
کم نیستند شرکتها، دلالها و دولتهایی که از افزایش قیمت نفت در هر شرایطی سود میبرند.
احتمال هدف گرفتن زیرساختهای ایران در واکنش به اقدام تلافیجویانهی جمهوری اسلامی علیه اسرائیل
-جمهوری اسلامی در شرایطی تهدید کرده انتقام ترور اسماعیل هنیه را از اسرائیل و آمریکا خواهد گرفت که بر اساس گزارشهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی، مواد کافی برای ساختن سه بمب اتمی را… pic.twitter.com/wgUh5MxgHE
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) August 5, 2024
سدریک شهاب مدیرعامل و رئیس واحد ریسک بینالملل در مؤسسه تحقیقاتی BMI ادعا میکند، «هرچند حملات حزبالله به اسرائیل و پاسخ متقابل أن به معنای احتمال وقوع یک جنگ همهجانبه نیست اما آنچه حزبالله میخواست انجام دهد و آنچه جمهوری اسلامی میخواهد انجام دهد، اساساً برای بازدارندگی است.»
وی معتقد است «در حالی که این خطر وجود دارد که رویارویی به یک درگیری گستردهتر تبدیل شود، اما هنوز فضا برای کاهش تنش وجود دارد… هم اسرائیل و هم رهبران ایران نمیخواهند که این موضوع از کنترل خارج و تشدید شود… فراموش نکنید، ایران رئیس جمهور جدیدی دارد که امتحان پس نداده و هدف آنها فشار بر اسرائیل است، اما لزوماً درگیری مستقیم نیست.»
ویوک دار با دیدگاه شهاب موافق است و میگوید بعید است درگیری اخیر حزبالله و اسرائیل کاتالیزور یک جنگ همه جانبه در منطقه باشد. وی اما تأکید میکند که رژیم «ایران هنوز ترور اسماعیل هنیه رئیس سیاسی حماس توسط اسرائیل را تلافی نکرده است.»
این تحلیلگر معتقد است پیشرفت مذاکرات برای توقف جنگ در غزه نشانگر چگونگی تفسیر رژیم ایران، حزبالله و حماس از درگیریهای اخیر خواهد بود.
احتمال «اقدام سخت» علیه جمهوری اسلامی به تلافی حمایت از حماس؛ در تهران میگویند «بلوف» است!
-فریدون عباسیدوانی نماینده مجلس شورای اسلامی میگوید «فکر حمله به ایران از سوی اسرائیل فقط یک بلوف است.» وی تأکید کرده «اسرائیل رقمی نیست که بخواهد ما را تهدید کند.» وی مدعی شده «با سلاح… pic.twitter.com/2uyWIfgcVr
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) October 9, 2023
در همین ارتباط خبرگزاری رویترز گزارش داد که در مذاکرات روز یکشنبه در مورد جنگ غزه، هیچ توافقی بر سر آتشبس وجود ندارد. منابع امنیتی مصر به رویترز گفتهاند نه حماس و نه اسرائیل با پیشنهادهای میانجیها در قاهره موافقت نکردند.
پاتریک رایدر سخنگوی وزارت دفاع آمریکا روز دوشنبه پنجم شهریور در یک کنفرانس خبری گفت، «پنتاگون همچنان ارزیابی میکند که حتی پس از حوادث آخر هفته [حملات موشکی حزبالله به اسرائیل]، تهدید حمله [رژیم] ایران و گروههای وابسته به آن علیه اسرائیل وجود دارد.»
رایدر به خبرنگاران گفت: «من به برخی از نظرات عمومی که توسط رهبران ایران و دیگران بیان شده است، اشاره میکنم… ما همچنان این ارزیابی را داریم که تهدید حمله منتفی نیست.»
پیش از این برخی چهرههای برجسته سیاسی از جمله سناتور لیندزی گراهام عضو سنای آمریکا تهدید کرده بودند در صورتی که جمهوری اسلامی به حمایتهای خود از عملیات تروریستی حزبالله ادامه دهد یکی از گزینهها میتواند هدف گرفتن پالایشگاههای نفتی ایران باشد.
در سالهای اخیر یکی از تاکتیکها علیه تهدیدات جمهوری اسلامی، حملات سایبری به زیرساختهای نفتی و سیستمهای سوخترسانی یا خرابکاری در خطوط انتقال نفت بوده است.
تجربه نشان میدهد، اصلیترین راهبرد حوثیهای مورد حمایت جمهوری اسلامی در حمایت از حماس، حمله به نفتکشها و کشتیهای خارجی در دریای سرخ است. تازهترین این حملات روز چهارشنبه ۲۱ اوت (۳۱ امرداد) روی داد که نفتکش یونانی «سونیون» متعلق به شرکت دلتا تانکرز با ۲۸ خدمه در دریای سرخ در چند نوبت مورد حمله شبهنظامیان حوثی قرار گرفت و در نهایت دچار آتشسوزی شد.
پیشتر، جنگندههای آمریکایی به تلافی حملات حوثیها به کشتیهای تجاری، پالایشگاه نفت الحدیده را هدف قرار داده بودند.
همه اینها در حالیست که در جنگ میان روسیه و اوکراین هدف گرفتن زیرساختهایی مانند پالایشگاهها و مخازن نفتی به عنوان یکی از تاکتیکهای خسارتبار طرفین علیه یکدیگر به یکی از گزینههای اصلی در عملیات نظامی تبدیل شده است که به کار گرفتن این تاکتیک را در سایر نقاط بحرانی نیز عادی میسازد.