گزارش جدیدی از سوی مرکز آمار ایران نشان میدهد بسیاری از اقلام غذایی پرمصرف خوراکی طی سه ماه با افزایش قیمت تا دو و نیم برابر روبرو شدهاند. در شرایطی که بازار برنج از موج شدید افزایش قیمت رنج میبرد، رئیس هیئت امنای بازار بنکداران مواد غذایی اعلام کرده یک محموله برنج آلوده به مواد سمّی وارد کشور شده است.
مرکز آمار ایران در گزارش جدیدی با عنوان «متوسط قیمت کالاهای خوراکی منتخب در مناطق شهری کشور- دی ۱۴۰۳» جزییات تغییر قیمت اقلام غذایی را مورد بررسی قرار داده است.
بر اساس این گزارش در گروه مواد خوراکی در دیماه امسال سیبزمینی با تورم حدود ۱۰۳/۴ درصدی نسبت به دیماه سال گذشته در صدر تورم نقطه به نقطه مواد خوراکی بوده است. لپه با تورم ۸۳/۲ درصدی، فلفل دلمهای با تورم ۷۷/۸ درصدی و لیموترش با تورم ۷۷/۶ درصدی بیشترین میزان افزایش قیمتها را در میان اقلام خوراکی خانوار داشتهاند.
ارقام تورم نقطه به نقطه برای مواد خوراکی در حالی از سوی مرکز آمار ایران مطرح شده که تورم واقعی بر اساس قیمتهای موجود در بازار ایران بیش از ارقام مورد ادعای این مرکز دولتی است.
برای نمونه مرکز آمار ایران تورم برنج خارجی در دیماه امسال نسبت به دیماه سال گذشته را حدود ۲۲ درصد اعلام کرده است اما گزارشها حاکی از آنست که قیمت یک کیسه برنج پاکستانی ۱۰ کیلویی که بهمنماه سال گذشته ۶۵۰ هزار تومان بوده اکنون به یک میلیون و ۷۵۰ هزار تومان رسیده که نشان از افزایش حدود ۱۷۰ درصدی طی یک سال دارد.
برنج و روغن از جمله مواد غذایی هستند که طی ماههای گذشته با افزایش قیمت زیادی روبرو شدند بطوری که میانگین قیمت هر کیلو برنج ایرانی به ۲۰۰ هزار تومان افزایش یافته است.
علت افزایش چشمگیر برنج خارجی عدم تأمین ارز و دپوی برنجهای وارداتی در گمرک اعلام شده است. انجمن تولیدکنندگان و تأمینکنندگان برنج نیز مهرماه امسال در نامهای به محمدرضا عارف معاون اول مسعود پزشکیان از وضعیت رو به بحران بازار برنج خبر داده و تأکید کرده بودند در صورتیکه اقدام موثری برای ساماندهی بازار برنج صورت نگیرد، قیمتها در این بازار با افزایش قابل توجهی روبرو خواهد شد.
اکنون نه تنها دولت نتوانسته بازار برنج را مدیریت کند بلکه به گفته رئیس هیئت امنای بازار بنکداران مواد غذایی قرار است محموله برنج آلوده به مواد سمی که از سوی یکی از مافیاهای رانتی وارد کشور شده، از گمرک آزاد و در بازار توزیع شود!
مجتبی غمخواری رئیس هیئت امنای بازار بنکداران مواد غذایی ضمن تشریح ماجرای ورود برنجهای سمی به ایران گفته «اخیرا یک محموله برنج وارد کشور شده که آلوده به مواد سمّی است. این موضوع را کتمان میکنند، اما میدانیم که این برنج وارد کشور شده است و متاسفانه به دلیل انتفاع شخصی، بهجای برنج درجه یک، برنج درجه دو وارد کشور شده و میخواهند آن را به مردم بخورانند.»
این فعال صنفی گفته «معمولا این برنجهای GTC توسط سازمان بازرگانی دولتی از تایلند، آمریکای جنوبی، هندوستان و اروگوئه وارد کشور میشود. اخیرا برنجها از هندوستان خریداری شده است.»
مجتبی غمخواری همچنین در توضیح دلائل کمبود و گرانی روغن نیز گفته «با خروج سرمایههای صاحب مجموعه روغن لادن از ایران (هلدینگ عربستانی صافولا)، قدر مسلم تأمین روغن خام برای ایران دچار معضل میشود. به ویژه اینکه در حال حاضر، دنیا نسخه نفت در مقابل غذا را ما دیکته کرده است.»
او با اشاره به خروج سرمایهها از ایران، تأکید کرده که «وقتی برخی از رسانهها اعلام میکنند که سرمایههای خود را از ایران خارج کنید و ناگهان هایپرمارکت ستاری جمع میکند و سرمایه خود را میبرد، این معضلات نیز تشدید میشود. بنابراین موضوع کمبود موادغذایی هم روحی و روانی است و هم مردم حس میکنند با خروج سرمایه یک شرکت بزرگ، روغن با مشکل روبرو خواهند شد. با توجه به میزان روغن خامی که به ایران وارد میشود، گاهی زمینه کمیاب شدن روغن هم به وجود میآید.»
رئیس هیئت امنای بازار بنکداران مواد غذایی درباره علت خروج هلدینگ صافولا از ایران نیز گفته «این تبعات رفتارهای سیاسی مدیران ارشد جامعه است. وقتی از FATF عدول میکنند و به تهدیدی برای سرمایهگذاران تبدیل میشوند و امنیتی برای سرمایهگذاری وجود ندارد، خارجیها که جای خود دارد، ایرانیها هم سرمایه خود را از این کشور میبرند. در حال حاضر فعالان بازار موادغذایی دارند سرمایه خود را از کشور خارج میکنند و جایی میروند که امنیت وجود داشته باشد. فروش کالا باید سود داشته باشد نه آن که روی سود هم باید یک چیزی بگذاریم تا بتوانیم همان مقدار کالا را خریداری کنیم. کاهش ارزش ریال نیز از جمله دلایلی است که تجار به تدریج سرمایه خود را از کشور خارج کنند.»
اینهمه در حالیست که افزایش قیمت مواد غذایی در ماههای گذشته و در طی شش ماه فعالیت دولت مسعود پزشکیان چشمگیر بوده است.
برای نمونه در امرداد امسال و همزمان با آغاز به کار دولت مسعود پزشکیان تورم ماهانه مواد غذایی ۱/۱ درصد بود، اما تورم ماهانه مواد غذایی روندی صعودی داشت و در دیماه به ۳/۲ درصد افزایش پیدا کرد.
تورم ماهانه میوه و خشکبار نیز که در امرداد امسال به منفی ۲/۳ درصد رسیده بود در دیماه امسال و در طول پنج ماه به ۴/۱ درصد رسید. همچنین تورم ماهانه سبزیجات و حبوبات که در مرداد ۳/۴ درصد بود در دولت پزشکیان افزایش عجیبی داشته است. در دی تورم ماهانه سبزیجات و حبوبات به ۱۲/۵ درصد افزایش پیدا کرد.
این ارقام به معنای گرانتر شدن هزینه سفره خانوار است و در این میان کارگران و دیگر حداقلبگیران ناچار خواهند بود خرید خود را کاهش داده و برخی اقلام خوراکی را از سفرههای خود حذف کنند.
اگر چه مسعود پزشکیان و برخی وزرای او وعده دادهاند که با حذف یارانه اقشار ثروتمند، به اقشار پایین درآمدی بستههای حمایتی میدهند اما از یکسو تجربه طرحهای مشابه در دولتهای پیشین برای ارائه کوپن یا همان بستههای یارانهای کالا شکست خورده و از سوی دیگر افزایش تورم و کاهش شدید قدرت خرید خانوار با چنین طرحهایی جبران نمیشود و نخواهد توانست قدرت خرید خانوارهای کمدرآمد را ترمیم کند.