شاهزاده رضا پهلوی ولیعهد ایران در مصاحبه با «پولیتیکو» میگوید دولتهای غربی باید با ایجاد یک «صندوق اعتصاب» از اعتصابات کارگران صنایع حمایت کنند تا به سرنگونی جمهوری اسلامی سرعت بخشد.

پایگاه خبری «پولیتیکو» در مقدمه این مصاحبه که ۲۴ آوریل (چهارم اردیبهشت) منتشر شده مینویسد: رضا پهلوی پسر آخرین شاه ایران که در انقلاب ۱۳۵۷ سرنگون شد، معتقد است مذاکرات هستهای دونالد ترامپ با تهران باعث نخواهد شد صلح را به منطقه بیاورد. اما او چنین شرایطی را فرصتی برای آمریکا و اروپا میداند تا به مخالفان دموکراسیخواه جمهوری اسلامی کمک کنند که از داخل ایران بتوانند حکومت ملاها را سرنگون کنند.
در سالهای اخیر، خشم مردم علیه سرکوب رژیم و سوء مدیریت اقتصاد در ایران به تظاهرات سراسری گستردهای منجر شده است. علاوه بر این بعد از سقوط متحد اصلی رژیم ایران در سوریه یعنی بشار اسد و به واسطهی حملات ویرانگر اسرائیل علیه حماس و حزبالله، جایگاه جمهوری اسلامی در خاورمیانه به شدت آسیب دیده است.
با قرار گرفتن حکومت ایران در موضع ضعف، رضا پهلوی این وضعیت را فرصتی میداند تا قدرتهای غربی حمایت خود را از مخالفان رژیم و ریزشهای احتمالی در رژیم افزایش دهند. او در مصاحبهای با پولیتیکو خواستار آزاد ساختن منابع مالی [پولهای بلوکهشده ایران به دلیل سیاستهای جمهوری اسلامی] برای کمک به مردم جهت مشارکت در مقاومت مدنی مسالمتآمیز شد و تأکید کرد: «اعتصابات سازمانیافتهی کارگری میتواند سیستم را فلج کرده و آن را به سوی فروپاشی سوق دهد.»
او میگوید: «صندوق اعتصاب میتواند از داراییهای مسدودشدهی ایران تأمین شود، فلج کردن رژیم از طریق توقف کار و اعتصابها که کمهزینهترین روش برای ملت است، در صورتی که بتوانیم آن را تأمین مالی کنیم، چیزیست که میتواند در عرض چند ماه اتفاق بیفتد.»
پولیتیکو با اشاره به این صحبتهای رضا پهلوی مینویسد: «اعتصابهای گسترده در زمینهی تاریخ انقلابی ایران، قدرت بالایی دارد، ماهها اعتصاب- به ویژه از سوی کارگران نفت- نقشی حیاتی در اعمال فشار شدید بر شاه داشتند. پس از انقلاب، رژیم اسلامی جنبش کارگری را سرکوب کرد، اما این جنبش بار دیگر به عنوان یک عامل سیاسی بالقوه ظاهر شده است و تهران در برابر گستردگی اقدامات کارگران پتروشیمی در سال ۲۰۲۱ غافلگیر شد.
رضا پهلوی ۶۴ ساله به پایتختهای اروپایی سفر کرده و با وزیران و مقامات دولتی و همچنین با سرمایهگذاران بخش خصوصی گفتگو کرده است تا کمکرسانی به مخالفان داخل را بیشتر کند. او نگران است که گزینه دیگر [علیه جمهوری اسلامی] اقدام خارجی از جمله حملات نظامی احتمالی از سوی ایالات متحده یا اسرائیل باشد.
او توضیح میدهد: «سیاست دیپلماسی در مورد حکومت ایران بدون هیچ پیشرفت واقعی به بنبست رسیده است و در عین حال، این نگرانی وجود دارد که اگر دیپلماسی شکست بخورد، آیا گزینه بعدی اقدام نظامی است؟ آنچه ما پیشنهاد می کنیم راه سوم است- بهترین راه برای جلوگیری از استفاده از سناریو نظامی. اینست که به مردم ایران فرصت بدهید تا خودشان عامل تغییر باشند، قبل از اینکه مجبور شویم به اقدامات دیگری متوسل شویم.»
مهلت هستهای
پولیتیکو در بخش دیگری مینویسد، رضا پهلوی این دیدگاهها را در مقطعی حساس بیان میکند؛ زمانی که سرنوشت ایران مبهم به نظر میرسد.
ترامپ به دنبال مذاکرات مستقیم با جمهوری اسلامی است، در حالی که تهدید کرده است اگر تهران به سرعت برنامهی هستهای خود را محدود نکند، ممکن است دست به اقدام نظامی بزند.
حکومت ایران بطور گسترده به دلیل دامن زدن به درگیریها در سراسر خاورمیانه و فراتر از آن و همچنین سیاست دیرینهی حمایت از حماس و حزبالله و همچنین تأمین پهپاد برای ارتش ولادیمیر پوتین جهت حمله به اوکراین به شدت زیر فشار قرار گرفته است و به دلیل ضرباتی که شرکایش در منطقه دریافت کردهاند جایگاهش در سراسر منطقه صدمه جدی دیده است.
رضا پهلوی تیم ترامپ را متحدانی کلیدی میداند که دید روشنی از تهدید ناشی از تهران دارند. اما در عین حال او معتقد است مذاکرات هستهای آمریکا با جمهوری اسلامی از پیش شکست خورده است. او اخیراً گفته است: «این رژیم با حسن نیت مذاکره نمیکند، حتی اگر نیت گفتگوها خوب باشد، مذاکره با رژیم ایران راه نجات برای یک دیکتاتوریِ در حال فروپاشی است و صدور ترور و هرج و مرج را طولانیتر خواهد کرد.»
پولیتیکو با اشاره به وضعیت وخیم منطقه هشدار میهد، زمان رو به پایان است، در حالی که گزارش میشود، ترامپ با خواست اسرائیل برای حملات نظامی علیه جمهوری اسلامی مخالفت کرده، اما تا اواسط ماه مه برای پیشرفت ملموس در مذاکرات هستهای مهلت تعیین کرده است.
شاهزاده پهلوی معتقد است که حکومت ایران از مذاکرات برای وقتکُشی استفاده میکند و غرب باید بجای این گفتگوها، تمرکز خود را بر حمایت از مخالفان رژیم در ایران بگذارد.
او همچنین بیان میکند که استفاده از داراییهای خارجی ایران که تحت تحریمهای بینالمللی بلوکه شدهاند- که ارزش آنها حدود ۱۰۰ میلیارد دلار برآورد میشود- میتواند منابع مالی لازم را برای افزایش تجهیزات فناوری فراهم کند تا معترضان، مخالفان و حتا کسانی که ممکن است از رژیم جدا شوند بتوانند با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و سازماندهی کنند.
در حالی که مقامات جمهوری اسلامی اینترنت را محدود کرده و فعالان در شبکههای اجتماعی را سرکوب میکند، ترمینالهای استارلینک متعلق به ایلان ماسک که دسترسی بدون سانسور به اینترنت را فراهم میکنند، با وجود خطرات شخصی زیاد برای افرادی که از آنها استفاده میکنند، به ایران قاچاق شده و در حال حاضر فعال هستند. رضا پهلوی میگوید در ماههای اخیر تعداد کاربران استارلینک به شکل قابل توجهی افزایش یافته و این انتقال فناوریهای ارتباطی به ایران باید ادامه پیدا کند.
او توضیح داد: «اکنون این امکان وجود دارد که یک اپلیکیشن خاص را روی گوشی هوشمند نصب کرد که مستقیماً گوشی را بدون نیاز به ترمینال به ماهواره متصل کند.»
شاهزاده رضا پهلوی تاکید کرد کمکهای غرب باید بر «اشباع بازار از این تجهیزات» متمرکز شود.
پولیتیکو در بخش دیگری مینویسد، تغییر رژیم با مداخلات نظامی تحت رهبری آمریکا در افغانستان و عراق در دوران ریاست جمهوری جورج دبلیو بوش، سیاستی ناکام است.
پهلوی معتقد است که بسیاری از کسانی که هماکنون تحت شرایط نامناسب برای رژیم تهران کار میکنند، باید پس از برکناری آیتاللهها در جای خود باقی بمانند تا به بازسازی کشور کمک کنند.
صدای دیگران
پولیتیکو در بخش دیگر این گزارش مدعی شد، پهلوی هنوز در میان ایرانیان شک و تردید برمیانگیزد، حتی اگر او وعده داده باشد که تنها رهبری دوران گذار را به عهده میگیرد و پس از تلاش برای متحد کردن طیف گستردهای از مخالفان رژیم، کنار خواهد رفت.
در حالی که طی اعتراضات و تجمعات در ایران به نفع پهلوی شعار میدهند و نمادهای پادشاهیخواهان برافراشته میشود، برخی دیگر از معترضان طرفدار دموکراسی شعار دادهاند که «نه شاه میخواهیم، نه رهبر». آنها به روایاتی از بازداشت فعالان سیاسی در دوران شاه توسط ساواک اشاره میکنند و معتقدند شرایط وحشتاک آن دوران هنوز در ذهن مردم باقی مانده است.
در ادامه همین بخش آمده، اساساً مشخص نیست که آیا هر یک از مخالفان رژیم در خارج از ایران میتواند نیروی عمدهای در سرنگونی حکومت باشد یا اینکه تغییرات بزرگتر احتمالاً از رقابتها و شکافها در داخل ساختار کنونی حکومت برخواهد آمد.
به گفته صنم وکیل از اندیشکده «چتم هاوس» در لندن، سوالات بزرگی وجود دارد که آیا مردم ایران به اندازهای که پهلوی مطرح میکند، به سرنگونی رژیم نزدیک هستند یا نه. او استدلال میکند که حتی اگر چنین باشد، نباید او را به عنوان رهبر موقت در نظر گرفت.
او همچنین مانند کسانی که حالا بجای «اصلاح» از «تحول» جمهوری اسلامی سخن میگویند، به پولیتیکو میگوید پدر رضا پهلوی «به دلایل مختلف سرنگون شد. چرا باید روی پسرش که در ۴۶ سال گذشته از زمانی که ایران را ترک کرده، عملاً هیچ کاری نکرده، سرمایهگذاری کنیم؟ مهم است که از چهرههای برجسته حمایت کنیم اما آنهایی که در داخل کشور و در داخل زندان اوین هستند، افرادی بسیار شجاع و صاحبنظر که بسیار شایستهاند اما توسط جمهوری اسلامی به شکل فجیعی مورد آزار قرار گرفتهاند- بسیاری از برندگان جایزه نوبل، بسیاری از مدافعان حقوق بشر، باید روی آنها سرمایهگذاری کنیم!»
پولیتیکو در ادامه مینویسد: پهلوی از سوی دیگر تاکید دارد که خواهان یک قانون اساسی جدید است که سه رکن اصلی در آن گنجانده شده باشد: حفظ تمامیت ارضی ایران؛ ایجاد یک دموکراسی سکولار که دین را از حکومت جدا کند و تضمین «اصول حقوق بشر» از جمله حمایت در برابر تبعیض به دلیل گرایش جنسی، دین یا تعلق قومی.
او گفت که به محض برگزاری یک رفراندوم برای تصویب این قوانین جدید، کنار خواهد رفت: «این پایان ماموریت من در زندگی است.»