در بحبوحه حملات گسترده اسرائیل به تأسیسات نظامی و رسانه‌ای جمهوری اسلامی در ایران، روسیه به عنوان یکی از شرکای استراتژیک جمهوری اسلامی در وضعیتی پیچیده و چندوجهی قرار گرفته است. مقاله‌ای تحلیلی در شبکه CNN با تمرکز بر این وضعیت نشان می‌دهد که کرملین با وجود مواضع کلامی شدید علیه حملات، بطور حساب‌شده از هرگونه مداخله مستقیم نظامی خودداری کرده و مسیر متفاوتی را در پیش گرفته است.
روسیه در ظاهر از رژیم ایران حمایت سیاسی کرده و نسبت به گسترش جنگ و دخالت احتمالی ایالات متحده هشدار داده است. اما در عمل، نه سامانه‌های پدافندی خود را فعال کرده و نه کمکی نظامی برای دفاع از آن ارسال کرده است. این رویکرد نشان از سیاستی محتاطانه دارد که هدف آن حفظ منافع ژئوپلیتیک بدون درگیر شدن در جنگی دیگر در میانه بحران اوکراین است.
تحلیلگران معتقدند که کرملین دلایل متعددی برای این احتیاط دارد. نخست، تجربه پرهزینه جنگ سوریه و تلفات انسانی آن، روسیه را نسبت به درگیری‌های مستقیم در خاورمیانه محتاط‌تر کرده است. دوم، درگیری کنونی با افزایش قیمت نفت همراه بوده؛ عاملی که اقتصاد روسیه در شرایط تحریمی کنونی از آن سودمند می‌برد. در این میان، هرچه بی‌ثباتی در منطقه بیشتر شود، وابستگی جهانی به نفت روسیه نیز افزایش می‌یابد.
افزون بر این، مسکو نگران آن است که در صورت فروپاشی احتمالی جمهوری اسلامی، یکی از آخرین متحدان استراتژیک خود را در برابر نفوذ غرب از دست بدهد. روسیه و جمهوری اسلامی ایران در ماه ژانویه قرارداد همکاری استراتژیک امضا کردند که در خرداد ۱۴۰۴ نیز به تصویب رسید. این قرارداد نشانه‌ای از تلاش کرملین برای نهادینه‌سازی نفوذ خود در ساختار امنیتی منطقه است.
از سوی دیگر، پوتین در تلاش است تا خود را به عنوان یک میانجی معتبر در منطقه معرفی کند؛ کسی که با هر دو طرف در ارتباط است و می‌تواند نقشی در کاهش تنش‌ها ایفا کند. این نقش نه‌تنها هزینه کمتری برای روسیه دارد، بلکه می‌تواند جایگاه بین‌المللی مسکو را در دوره‌ای که غرب درگیر چند بحران همزمان است، تقویت کند.
نکته مهم دیگر این است که تمرکز رسانه‌ای و سیاسی غرب بر بحران ایران و اسرائیل، فرصت مناسبی برای کرملین فراهم کرده تا فشارها و توجهات بین‌المللی نسبت به تهاجم نظامی‌اش در اوکراین کاهش یابد؛ موضوعی که در تحلیل CNN به آن اشاره شده است.
روابط پیچیده مسکو با اسرائیل نیز عامل مهمی در ملاحظات کرملین است. مسکو و تل‌آویو، به ویژه در زمینه هماهنگی‌های نظامی در سوریه، رابطه‌ای خاص و نسبتاً پایدار داشته‌اند. در جریان این بحران نیز روسیه مراقب است که بطور مستقیم با منافع اسرائیل درگیر نشود.
در نهایت، روسیه در حال پیمودن مسیری محتاطانه است؛ از یک‌سو با بهره‌گیری از آشوب منطقه‌ای و افزایش قیمت نفت، بطور غیرمستقیم سود می‌برد، و از سوی دیگر، با پرهیز از مداخله نظامی مستقیم، خود را از عواقب سنگین جنگ دور نگاه می‌دارد. در عین حال، کرملین تلاش دارد تا با تکیه بر روابط دوجانبه با ایران و اسرائیل، به عنوان یک میانجی تأثیرگذار ظاهر شود و نفوذ بلندمدت خود در منطقه را حفظ کند بدون آنکه هزینه مستقیم نظامی بپردازد.
*برگرفته از تحلیل منتشرشده در سی‌ان‌ان
*ترجمه و تنظیم: دیوید اعتباری
