جنگ میان اسراییل و جمهوری اسلامی بر روی بازار مسکن در ایران اثر گذاشته و رکود بازار را عمیق‌تر کرده است. شوک ناشی از جنگ میان خریداران و فروشندگان و بی‌اعتمادی به آنچه آتشبس نامیده شده، عرضه و تقاضا را کاهش داده است.
بازار مسکن تهران این روزها در رکود عمیقی فرو رفته و گزارش‌های میدانی رسانه‌های داخلی از کاهش قابل توجه حجم معاملات خرید و فروش حکایت دارند.
کارشناسان بازار مسکن دلیل این وضعیت را کاهش تقاضا از سوی خریداران به علت چشم‌انداز مبهم اقتصادی ارزیابی می‌کنند. متقاضیان مسکن مطمئن نیستند آتشبس میان اسراییل و جمهوری اسلامی پابرجا باشد و احتمال آغاز دوباره جنگ را بالا می‌دانند.
این شرایط از یکسو تقاضا را تحت تأثیر قرار داده اما از سوی دیگر بر اساس گزارش‌ها برخی مالکان که قصد فروش املاک خود را دارند با کاهش قیمت به دنبال یافتن خریدار هستند.
کارشناسان همچنین معتقدند اگر چه تورم بالای سال‌های گذشته در بازار اجاره‌بها در روزهای بعد از جنگ مشاهده نمی‌شود اما همچنان قیمت‌ها با توان مالی بسیاری از خانوارهای مستأجر همخوانی ندارد و یافتن خانه مناسب برای مستأجران حقوق‌بگیر و کم‌درآمد بحرانی جدی است.
از سوی دیگر بازگرداندن مهاجران افغانستانی که در روزهای گذشته و به شکل گسترده در جریان است می‌تواند بر تغییراتی در قیمت‌ها در بازار اجاره، به ویژه در محله‌های حاشیه‌ای کلانشهرها، موثر باشد.
کیانوش گودرزی، رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران، در گفتگو با خبرگزاری «برنا» تأکید کرده که بازار مسکن در رکود به سر می‌برد و حجم معاملات خرید و فروش نسبت به سال گذشته کاهش چشمگیری یافته است. او افزود که در حوزه اجاره‌بها متوسط رشد قیمت بین ۲۰ تا ۲۵ درصد بوده و افزایش قیمت بیشتر در مناطق حاشیه‌ای تهران تا ۳۰ درصد گزارش شده است. این رشد به دلایلی از جمله خروج اتباع خارجی، کاهش تقاضا در برخی نقاط و افزایش شدید اجاره‌بها در سال‌های گذشته مربوط است.
رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران درباره آینده بازار مسکن پیش‌بینی کرده که احتمال افزایش محدود قیمت‌ها در بخش خرید و اجاره وجود دارد، اما اولویت فعلی تثبیت قیمت‌ها و بازگشت آرامش به معاملات است. به گفته او، راهکارهای کنترل بازار نیازمند همکاری دولت، شهرداری و نهادهای مرتبط است تا بازار به تعادل پایدار برسد.
حسین عبدهتبریزی کارشناس و تحلیلگر اقتصادی نیز در یک یادداشت در روزنامه «دنیای اقتصاد» به رکود شدید در بازار مسکن پرداخته و نوشته مسکن کالایی است با ماهیت سرمایه‌گذاری بلندمدت، نقدشوندگی پایین و نیازمند منابع مالی سنگین. به‌‌‌همین دلیل، در شرایط بی‌‌‌ثباتی سیاسی، خانوارها و سرمایه‌گذاران تمایل خود را برای ورود به این بازار از دست می‌دهند.
حسین عبدهتبریزی افزوده نااطمینانی درباره آینده، ترس از تخریب دارایی‌‌‌ها، احتمال سرکوب قیمتی یا تصویب مالیات‌‌‌های جدید، و ابهام نسبت به ثبات اقتصادی، همگی موجب می‌‌‌شوند تقاضای مصرفی و سرمایه‌‌‌ای برای مسکن بطور همزمان کاهش یابد. حتی کسانی که توانایی مالی دارند، در چنین شرایطی ترجیح می‌دهند منابع خود را در دارایی‌‌‌های سیال‌‌‌تر مانند طلا، ارز یا املاک خارج از کشور نگهداری کنند.
این کارشناس اقتصادی در بخش دیگری از یادداشت خود تأکید کرده خانوارهایی که با هدف سکونت به دنبال خرید خانه هستند، به دلیل ابهام نسبت به آینده معیشتی، شغل و تورم، تصمیم‌گیری را به تعویق می‌‌‌اندازند. همزمان، سرمایه‌گذارانی که در سال‌های گذشته با انگیزه حفظ ارزش پول یا کسب بازده از اجاره و رشد قیمت وارد بازار می‌‌‌شدند، در برابر متغیرهایی چون تهدیدهای سیاسی، احتمال سرکوب قیمتی، اعمال مالیات‌‌‌های جدید یا محدودیت‌های مالکیت، انگیزه خود را از دست می‌دهند.
در نتیجه، بازار با کاهش شدید تقاضا مواجه می‌شود؛ تقاضایی که در ظاهر وجود دارد، اما به علت نااطمینانی، وارد عمل نمی‌شود. این «تقاضای معلق» یکی از نشانه‌‌‌های رکود در بازارهای دارای ریسک بالاست و موجب قفل‌‌‌شدن معاملات و ایستایی در کل چرخه تولید و عرضه می‌شود.
حسین عبدهتبریزی معتقد است سرمایه‌گذاران ملکی در شرایط فعلی باید با واقع‌‌‌بینی به بازار نگاه کنند. فروش ملک به‌‌‌شدت دشوار شده، حجم معاملات افت چشمگیر داشته و تخفیف‌‌‌های سنگین نیز تضمینی برای نقدشوندگی نیست. این رکود روانی و معاملاتی شاید ماه‌‌‌ها و حتی یک‌‌‌دو سال ادامه یابد، اما این نباید با کاهش دائمی ارزش دارایی اشتباه گرفته شود.
او افزوده سرمایه‌گذاری در مسکن ذاتا بلندمدت است و تصمیم‌‌‌های هیجانی در کف بازار، معمولا منجر به زیان‌‌‌های جبران‌‌‌ناپذیر می‌شود. صندوق‌های سرمایه‌گذاری حوزه مسکن نیز، که هنوز تعدادشان در ایران محدود است، باید با همین منطق اداره شوند. دارندگان واحدهای این صندوق‌ها بهتر است از فروش شتاب‌‌‌زده خودداری کنند و ساختار سرمایه‌گذاری را برای دوره‌‌‌ای طولانی‌‌‌تر تنظیم کنند.
با اینهمه به نظر می‌رسد عدم حمایت و حتی بی‌تفاوتی دولت نسبت به وضعیت بازار مسکن در کنار تداوم تنش‌ها میان اسراییل و جمهوری اسلامی که همچنان سایه جنگ را بر سر ایران نگه داشته اجازه نخواهد داد بازار مسکن از شرایط رکود و التهاب خارج شود.
